در جنگی که هیچگاه رخ نداد، ستون هایی از تانک های سنگین و با ظاهر عجیب و غریب اتحاد جماهیر شوروی می توانستند در صورت وقوع جنگ هسته ای در آلمان غربی، همچنان فعال باقی بمانند. تانک موسوم به Object 279 Kotin یک تانک عجیب و غریب متعلق به اواخر دهه ۱۹۵۰ بود که طراحی آن ترس از جنگ هسته ای را نشان می داد اما زمانی که می خواست وارد تولید انبوه شود دیگر کارآیی نداشت. این تانک بدون شکل موفقیتی برای اتحاد جماهیر شوروی نبود زیرا تنها چند نمونه اولیه از آن ساخته شد. اما ساخته شدن همین نمونه های اولیه نیز نشان از یک رویه وسواس گونه در میان طراحان نظامی ارتش سرخ بود که به دوران جنگ جهانی دوم باز می گشت.
در حالی که روس ها و آلمانی ها هر دو برای برتری یافتن بر یکدیگر در میدان نبرد تلاش می کردند، هر دو طرف به طور مدام تانک های غول پیکرتر با توپ هایی بزرگ تر تولید می کردند که می توانستند مستحکم ترین خودروهای زرهی دشمن را در فاصله های طولانی نیز نابود ساخته و مقاومت بالایی نیز در صورت مورد هدف قرار گرفتن داشتند. تانک های سایز متوسطی مانند تانک افسانه ای T-34، در نهایت پیشگام تانک های تهاجمی شدند که امروزه تولید و به کار گرفته می شوند. با این وجود، کرملین تا دهه ۱۹۶۰ همچنان به تولید هزاران تانک سنگین ادامه داد تا اینکه نیکیتا خروشچف، رهبر وقت اتحاد جماهیر شوروی، به این رویه پایان داد. تانک Object 279 نیز بخشی از همین رویکرد بود. از ویژگی های قابل توجه این تانک می توان به شاسی شبیه بشقاب پرنده و ۴ شنی مجزا و غول پیکر آن اشاره کرد.
این مدل از شنی به تانک ۶۰ تنی مذکور اجازه می داد که در زمین های صعب العبور و همچنین زمین های ناپایدار و نرم نیز براحتی حرکت کند و بدین ترتیب معضلی که همواره تانک ها را زمینگیر می کرد با این تانک جدید حل شده بود. همچنین Object 279 دارای موتور دیزلی بزرگی بود که ۱.۰۰۰ اسب بخار نیرو تولید می کرد که سرعت آن را به حداکثر ۵۵ کیلومتر در ساعت رسانده و با یک بار سوختگیری می توانست ۳۰۰ کیلومتر را بپیماید. نقطه ضعف این تانک چه بود؟ انتقال قدرت در این تانک بسیار پیچیده بوده و تعمیر و نگهداری از شنی های داخلی نیز دشوار بود. ظاهر عجیب شاسی تانک برای حفاظت از آن و ۴ خدمه اش از امواج ناشی از انفجار بمب اتمی چنین طراحی شده بود.
Object 279 دارای زرهی به قطر ۳۱.۹ سانتیمتر در قسمت برجک و ۲۶.۹ سانتیمتر در ضخیم ترین بخش بدنه بود که آن را در برابر حملات بیولوژیکی، هسته ای، رادیولوژیکی و شیمیایی محافظت می کرد و این در حالی بود که تانک بسیار مشهور T-72 که در دهه ۱۹۷۰ وارد سرویس شد زره بسیار نازک تری داشت. ظاهر بشقابی Object 279 از آن در برابر پرتابه های باروتی و دیگر پرتابه های با قابلیت نفوذ در زره آن دوران مصون نگه داشته و از واژگونی آن در اثر امواج ناشی از انفجارهای هسته ای جلوگیری می کرد.
توپ ۱۳۰ میلیمتری خان دار و یک مسلسل ۱۴.۵ میلیمتری روی برجک نیز از دیگر تجهیزات قابل توجه Object 279 به شمار می رفتند. توپ مذکور اگر چه قدرت نفوذ در زره کمتری نسبت به تانک های دیگر داشت اما در صورت نفوذ صدمه بیشتری به خودروهای زرهی دشمن وارد می کرد. اگر چه شلیک آن سریع تر شکل می گرفت اما در مقایسه با دیگر تانک های روسی، زمان بیشتری برای بارگیری مجدد گلوله نیاز داشت. چهار شنی Object 279 به خوبی نیروی ۱۰۰۰ اسب بخاری موتور دیزلی را به زمین منتقل می کردند و از ان مهمتر اینکه فشار بسیار خوبی نسبت به زمین تولید می کرد که توانایی های آفرودی تانک را علیرغم وزن ۶۰ تنی اش بالا می برد. تانک در حرکت به سمت جلو نسبتاً سریع بود اما در دور زدن و تغییر جهت کند می شد، مشکلی که هیچگاه حل نگردید.
سیستم تعلیق تانک بسیار قوی و مستحکم بوده و به همین دلیل زمینگیر کردن آن از طریق شلیک به شنی ها بسیار دشوار بود. مهم ترین ویژگی Object 279 سیستم تعلیق هیدرولیکی آن بود و می توانست برای اینکه کمتر جلب توجه کند ارتفاعش را کاهش دهد که علاوه بر کاستن از حجم در برابر دید تانک، آن را برای مواجهه با شوک های ناشی از انفجارهای بزرگ هسته ای نیز آماده کند. با این وجود، در حالتی که ارتفاع تانک کاهش یافته و به سطح زمین نزدیکتر می شد، توانایی های آن نیز کاهش می یافت از جمله میدان دید، شتاب و چالاکی.
با این وجود، همانطور که گفته شد، با کاهش ارتفاع و نزدیکتر شدن به سطح زمین، ارزش استتار افزایش یافته، هدف قرار گرفتن نقاط آسیب پذیر پایین تانک دشوارتر شده و زمان هدفگیری نیز کاهش می یافت. به عبارت دیگر، با قرار گرفتن در حالت کم ارتفاع، Object 279 در حالت تدافعی قرار گرفته و علیرغم کاهش تحرک، شانس بیشتری برای بقا یافته و منهدم کردن آن برای دشمن از پیش نیز دشوارتر می شد. بدین ترتیب Object 279 مناسب بازیگرانی بود که بازی های دفاعی و پیشروی های آرام تر اما با برنامه و روشمند را به حرکت سریع در میدان نبرد ترجیح می دادند.
در طول جنگ جهانی دوم، روس ها طراحی تانک های سنگین خود را تغییر دادند که به تولید تانک ترسناک و موثر IS-2 منتهی گردید که در سال ۱۹۴۴ وارد سرویس شد. این تانک در حمله ارتش سرخ به برلین به طور گسترده ای مورد استفاده قرار گرفت، تانک های تایگر آلمانی را نابود کرده و استحکامات نیروهای آلمانی را ویران ساخت. موفقیت IS-2 هیچگاه در تانک های سنگین ساخت اتحاد جماهیر شوروی تکرار نشد. نسخه بعدی این تانک با نام IS-3 کابوسی بود که تعمیر و نگهداری آن بسیار دشوار بوده و برای رفع نقص های آن همواره تغییراتی در ساختارش ایجاد می شد. حتی در سال ۱۹۴۶ کمیته ویژه ای برای حل مشکلات این تانک که طلایه دار ناوگان زرهی اتحاد جماهیر شوروی بود تشکیل شد تا از اطلاع سرویس های اطلاعاتی غربی از ناکارآمد بودن این تانک جلوگیری شود.
این تانک از لحاظ نامی تنها ارزش پروپاگاندایی داشت و به دلیل ناامید کننده بودن طراحی و کاربردش، به کشورهای متحد اتحاد جماهیر شوروی نیز صادر نشد. حتی در مواردی که تانک IS-3 به خارج از قلمرو اتحاد جماهیر شوروی رفت نیز به ندرت نبرد واقعی را تجربه کرد. در جریان شورش مجارستانی ها در سال ۱۹۵۶ چندین دستگاه از این تانک توسط معترضان نابود شد و اسرائیلی ها نیز در جریان جنگ خود با مصر در سال ۱۹۶۷، ده ها دستگاه از این تانک ها که توسط مصر خریداری شده بودند را منهدم کردند. نسخه بعدی با نام IS-4 نیز سرنوشت تقریباً مشابهی داشت و تانک دیگری که با نام T-10 شناخته می شد نیز مدت ها در حال توسعه و رفع نقص بوده و برای جلب بودجه با تانک های متوسط اما موثری مانند T-55 و T-64 رقابت داشت. در واقعیت، تانک های سنگین سنتی در اواسط دهه ۱۹۵۰دیگر کارآیی گذشته را نداشته و تولید و توسعه آن ها منطقی به نظر نمی رسید.
تانک های سریع، با قابلیت مانور بالا و البته کارآمد با توپ های جدید قدرتمندتر برنده نبردهای آینده می شدند. موشک های هدایت شونده ویرانگر با توانایی نفوذ در زره های سنگین نیز نیاز به تولید تانک های جدید را بیش از پیش نشان می داد. بدین ترتیب اگر قرار بود تانک ها همچنان حضور داشته و در میدان های نبرد کارآیی داشته باشند باید توانایی شلیک موشک را داشته و در درون بدنه آنان فضایی بزرگ برای مهمات در نظر گرفته می شد.
بدین ترتیب توسعه و ساخت Object 279 از برنامه اتحاد جماهیر شوروی خارج شده و در ادامه، تانک های تهاجمی امروزی که روزگاری تانک های با سایز متوسط به شمار می آمدند بسیار سنگین تر از تانک های گذشته شدند. Object 279 یکی از آخرین نمونه های اولیه تانک های سنگین بود که توسط اتحاد جماهیر شوروی ساخته می شد، قبل از اینکه خروشچف ساخت تانک های سنگین تر از ۳۷ تن را ممنوع کند. تنها یک واحد از این تانک سنگین در لنینگراد و در مجموعه صنعتی کایروف ساخته شد. خروشچف طرفدار یک گزینه جایگزین موثرتر برای تانک ها بود: تانک های سبک تر با قابلیت پرتاب موشک های هدایت شونده که IT-1 مشهورترین آن ها بود.
بدون نظر