نکاتی جالب در مورد اژدهای کومودو و شیوه تولید مثل خاص بزرگ ترین مارمولک جهان

اژدهای کومودو خزنده ای با نام علمی Varanus komodoensis و گوشتخوار است که در طبیعت تا ۳۰ سال زنده می ماند و با طول ۱۰ فوت (حدود سه متر) و وزن ۳۳۰ پوند (حدود ۱۵۰ کیلوگرم) یکی از بزرگ ترین خزندگان به شمار می آید. با چنین وزن و طولی، اژدهای کومودو بزرگ ترین و سنگین ترین مارمولک روی زمین است. آن ها سرهای صاف و درازی داشته و دارای پوزه های گرد، پوست فلس دار، پاهای کمانی و دم های عضلانی و بزرگ هستند.

زیستگاه

اژدهای کومودو برای میلیون ها سال در جزایر لسر سوندا در اندونزی در شرایط آب و هوایی خشن زنده مانده است. آن ها جنگل های استوایی این جزیره را می پسندند اما می توان آن ها را در دیگر نقاط جزایر  مذکور نیز مشاهده کرد. اگر چه این خزندگان عضلانی می توانند روزی تا ۷ مایل (حدود ۱۰ کیلومتر) را بپیمایند اما ترجیح می دهند که نزدیک به خانه باقی مانده و به ندرت به جاهای دیگر بروند هر چند تنها برای تخم گذاری به دره های موجود در جزایر یاد شده می روند.

تولید مثل

سالی یک بار، زمانی که اژدهای کومودو برای جفتگیری آماده باشد، کومودوهای ماده در مدفوع خود بویی تولید می کنند که توجه نرها را به خود جلب می کند. وقتی که یک اژدهای نر هم نوع ماده خود را می یابد، پشت ماده مورد نظر را خراش داده و بدن او را لیس می زند. اگر اژدهای ماده نیز چنین کاری برای اژدهای نر انجام دهد در ادامه با هم جفتگیری خواهند کرد. نرها گاهی اوقات برای بدست آوردن حق جفتگیری ها با ماده ها، با نرهای رقیب مبارزه می کنند. اژدهای باردار در ادامه حدود ۳۰ تخم می گذارد که آن ها را در زمین دفن کرده و نوزادان ۸ ماه بعد سر از تخم بیرون خواهند آورد.

در شرایطی که هیچ اژدهای کومودو نری در آن حوالی نباشد، اژدهای ماده روش های دیگری برای تولید مثل دارد. از آنجایی که ماده ها همزمان دارای کروموزم های جنسیت نر و ماده هستند، اژدهای کومودو ماده می تواند در فرآیندی که بکرزایی (parthenogenesis) نام دارد و بدون نیاز به اژدهای نر تولید مثل کرده و تخم های بارور بگذارد.

رژیم غذایی

به عنوان شکارچی غالب جزایری که در آن ها زیست می کند، اژدهای کومودو تقریباً همه چیز می خورد، از جمله لاشه مردار، آهو، خوک، اژدهاهای کوچکتر و حتی بوفالوهای آبی بزرگ. در هنگام شکار، بر قوه استتار و صبر خود اتکا کرده و دراز می کشند تا طعمه از کنار آنان عبور کند. وقتی که قربانی از کنار آن ها عبور کرد، اژدهای کومودو بیرون پریده و با استفاده از چنگال های تیز و دندان های دندانه دار و شبیه کوسه اش، شکم قربانی خود را پاره می کند.

تغذیه

اژدهای کومودو دارای غده های زهری پر از توکسین است که فشار خون را کاهش داده، باعث خونریزی شدید شده، از انعقاد خون جلوگیری کرده و باعث ایجاد شوک در قربانی می شوند. اژدها با دندان های دندانه دار خود قربانی را گاز گرفته و با عضلات قدرتمند گردنش آن ها را بیرون می کشد که باعث ایجاد زخم های عمیق در موضع می شود. سپس زهر تزریق شده باعث بدتر شدن خونریزی شده و طعمه را وارد شوک می کند.

جانورانی که از دست آرواره های قدرتمند اژدهای کومودو فرار می کنند تنها برای مدت کوتاهی احساس خوش شانسی خواهند کرد. کومودو به آرامی و برای مایل های قربانی فرار کرده خود را تعقیب می کند تا زمانی که زهر اثر خود را بگذارد و با استفاده از حس بویایی قدرتمند خود، قربانی را که در حال مرگ است پیدا خواهد کرد. اژدهای کومودو در هر وعده می تواند تا ۸۰ درصد وزن خود غذا بخورد.

تهدیدات بقای اژدهای کومودو

در حالی که تولید مثل بکرزایی به اژدهی کومودو ماده این امکان را داده که براحتی تولید مثل کند- قابلیتی که به ندرت در میان جانوران موجود بوده و یک برتری قابل توجه است- اما این روش یک نقطه ضعف نیز دارد زیرا چنین تولید مثلی تنها به ایجاد نمونه های نر منتهی می شود. کمبود اژدهاهای کومودو ماده به نوعی از تولید مثل درون خانوادگی منتهی شده است. عدم تمایل این خزنده به دور شدن بیش از حد از خانه نیز این موضوع را تشدید کرده و بدین ترتیب جمعیت اژدهای کومودو کاهش یافته و تنوع آن کمتر می شود. انسان ها نیز تهدیدی برای بقای اژدهای کومودو بوده اند.

انسان ها زیستگاه این خزنده را به منظور پاک کردن آن برای استفاده های دیگر می سوزانند در حالی که شکارچیان غیرقانونی نیز این خزنده و طعمه هایش را هدف قرار می دهند. توریست ها نیز به این اژدها غذا داده و فرآیند جفتگیری آن را مختل می کنند که باعث شده دولت اندونزی دستور بستن جزیره کومودو را به طور موقتی صادر کند. با این وجود توریسم همزمان توانسته به دلیل ارتقای اقتصاد منطقه در افزایش کمک های مالی برای نجات زیستگاه این خزندگان موثر باشد.

چند نکته جالب در مورد اژدهای کومودو:

اژدهای کومودو بزرگ ترین گونه زنده مارمولک هاست.

اژدهای کومودو می تواند به سرعت ۱۳ مایل در ساعت (حدود ۲۱ کیلومتر در ساعت) نیز برسد، البته برای مسافتی کوتاه.

اژدهای کومودو گاهی اوقات هنگام مورد تحقیق قرار گرفتن محتویات معده خود را بالا می آورد تا برای فرار سبک تر بوده و سریع تر حرکت کند.

بیشتر بخوانید: والابی گردن قرمز؛ جانور کیسه دار بومی استرالیا با دوران قاعدگی و بارداری همیشگی