بیماری گیلن باره چیست؟ با علت معلولیت الیکا عبدالرزاقی بیشتر آشنا شوید

بیماری گیلن باره چیست؟ با علت معلولیت الیکا عبدالرزاقی بیشتر آشنا شوید

سندرم گیلن باره اختلالی نادر است که معمولاً با احساس ضعف و سوزن سوزن شدن در پا آغاز شده و در نهایت می تواند به فلج کامل بدن منتهی شود. در ادامه می خواهیم ببینیم بیماری گیلن باره چیست و با علل و علائم آن آشنا شویم.

بیماری گیلن باره چیست

بیماری گیلن باره چیست

سندرم گیلن باره یک اختلال نادر است که بر اثر آن سیستم ایمنی بدن، که معمولاً تنها به ارگانیسم های متجاوز حمله می برد، شروع به حمله به اعصاب بدن می کند. احساس ضعف و سوزن سوزن شدن در پاها معمولاً اولین نشانه های این بیماری هستند.

این احساس می تواند به سرعت گسترش پیدا کند و در نهایت تمام بدن فلج شود. در اغلب موارد، گیلن باره یک فوریت پزشکی محسوب می شود. بیشتر افراد مبتلا به این سندرم برای درمان باید در بیمارستان بستری شوند.

علت دقیق بیماری گیلن باره مشخص نیست اما در اغلب موارد به دنبال بیماری های عفونی ای مثل عفونت های تنفسی یا آنفلوانزای معده یا همان گاستروانتریت (بیماری التهابی معده ای روده ای) رخ می دهد.

هیچ درمان شناخته شده ای برای سندرم گیلن باره وجود ندارد اما روش های کنترلی ای هست که می توانند از عوارض این بیماری و طول مدت آن بکاهند. بیشتر افراد مبتلا به این بیماری بهبودی خود را بازمی یابند، گرچه در برخی هم موارد ممکن است آثار این بیماری مثل ضعف، بی حسی یا خستگی تا مدت ها در بیمار باقی بماند.

علل بیماری گیلن باره

علت سندرم گیلن باره هنوز به طور دقیق مشخص نیست. این اختلال معمولاً چند روز یا چند هفته بعد از یک عفونت تنفسی یا گوارشی رخ می دهد. در موارد نادر، انجام عمل جراحی یا زدن واکسن می تواند باعث بروز این بیماری شود. موارد اندکی هم از بروز این سندرم به دنبال ابتلا به ویروس زیکا گزارش شده.

ریسک فاکتورهای بیماری گیلن باره

سندرم گیلن باره همه ی گروه های سنی را می تواند درگیر کند اما ریسک بروز این بیماری در مردان و جوانان بزرگسال بیشتر است.

این عوامل ممکن است باعث بیماری گیلن باره شوند:

  • عمدتاً بر اثر ابتلا به کامپیلوباکتر، نوعی باکتری که اغلب در گوشت نیم پز پرندگان اهلی (مرغ، خروس، بوقلمون، غاز و غیره) وجود دارد.
  • ویروس آنفلوانزا
  • سیتومگالوویروس
  • ویروس اپشتین بار
  • ویروس زیکا
  • هپاتیت آ، بی، سی و ای
  • ذات الریه ناشی از باکتری مایکوپلاسما
  • انجام عمل جراحی
  • لنفوم هاجکین
  • در موارد نادر بر اثر زدن واکسن آنفلوانزا یا واکسن های دوران کودکی

نشانه های بیماری گیلن باره

سندرم گیلن باره اغلب با احساس ضعف و سوزن سوزن شدن در پاها آغاز می شود که این احساس به تدریج به بالاتنه و دست ها گسترش پیدا می کند. در نیمی از موارد ابتلا به این بیماری، نشانه ها از دست ها یا صورت آغاز می شوند. با پیشرفت بیماری، ضعف عضلات تبدیل به فلج شدن می شود.

نشانه های بیماری گیلن باره ممکن است به این ترتیب باشد:

  • احساس سوزن سوزن شدن در انگشتان دست، انگشتان پا، مچ پا یا مچ دست
  • احساس ضعف در پاها که به بالاتنه گسترش یابد
  • راه رفتن به شکل متزلزل یا ناتوانی در راه رفتن یا بالا رفتن از پله ها
  • سخت شدن حرکات چشم یا صورت، از جمله در هنگام صحبت کردن، جویدن یا بلعیدن
  •  احساس درد شدید که ممکن است به صورت مداوم یا مانند کرامپ (انقباضات غیر ارادی و دردناک) باشد و شب ها تشدید یابد
  • سخت شدن کنترل ادرار یا مدفوع
  • بالا رفتن ضربان قلب
  • بالا یا پایین رفتن فشار خون
  • سخت شدن نفس کشیدن

افراد مبتلا به سندرم گیلن باره بیشترین ضعف را معمولاً ظرف دو تا چهار هفته ی بعد از آغاز نشانه ها تجربه می کنند.

عوارض بیماری گیلن باره

سندرم گیلن باره روی اعصاب بدن تأثیر می گذارد. از آنجایی که عصب ها وظیفه ی کنترل حرکات و عملکردهای بدن را بر عهده دارند، افراد مبتلا به این بیماری ممکن است دچار این مشکلات شوند:

  • سخت شدن تنفس: ضعف یا از کارافتادگی ناشی از این بیماری می تواند عضلاتی که تنفس شما را کنترل می کنند را هم درگیر کند، مسأله ای که می تواند منجر به مرگ شود. تا حدود ۳۰ درصد افراد مبتلا به این سندرم وقتی برای درمان در بیمارستان بستری می شوند موقتاً به دستگاه تنفس مصنوعی نیاز دارند تا به نفس کشیدن آن ها کمک شود.
  • تداوم بی حسی و دیگر آثار بیماری: بیشتر افراد مبتلا به این بیماری یا به طور کامل بهبود می یابند یا بی حسی، ضعف یا احساس سوزن سوزن شدن ناشی از آن به صورت جزئی در آن ها باقی می ماند.
  • درد: تا حدود نیمی از مبتلایان این سندرم دچار دردهای شدید عصبی می شوند که ممکن است با مصرف دارو تسکین یابد.
  • بروز مشکل در ادرار و مدفوع کردن: این بیماری ممکن است باعث تنبلی روده ها و احتباس ادرار (ناتوانی در دفع ادرار) هم شود.
  • لخته شدن خون: کسانی که بر اثر این سندرم توان راه رفتن را از دست می دهند، ریسک لخته شدن خون در آن ها وجود دارد. برای جلوگیری از این مشکل ممکن است توصیه شود از داروهای رقیق کننده ی خون و جوراب های واریس استفاده کنند.
  • زخم بستر: ناتوانی در راه رفتن ریسک ایجاد زخم بستر را هم در فرد به وجود می آورد. جا به جایی مکرر ممکن است به جلوگیری از این مشکل کمک کند.
  • عود بیماری: حدود ۳ درصد از مبتلایان این سندرم بعد از مدتی بهبودی با بازگشت دوباره ی بیماری رو به رو می شوند.

اگر نشانه های اولیه ی سندرم گیلن باره شدید باشند این مسأله ریسک بروز عوارض بلند مدت را به طور چشمگیری افزایش می دهد. در موارد نادر هم ممکن است این بیماری عوارضی مثل سندرم دیسترس تنفسی  (سختی در تنفس) یا حمله ی قلبی داشته باشد که می تواند منجر به مرگ شود.

انواع بیماری گیلن باره

زمانی تصور می شد سندرم گیلن باره انواع مختلفی ندارد اما حالا می دانیم که این بیماری به اشکال مختلفی بروز پیدا می کند. چهار نوع اصلی این سندرم عبارتند از:

  • پلی نوروپاتی التهابی میلین زدای حاد (AIDP): رایج ترین نشانه ی آن ضعف عضلات است که از پایین تنه آغاز می شود و به بالاتنه گسترش پیدا می کند.
  • سندرم میلر فیشر (MFS): با فلج چشم آغاز می شود. یکی دیگر از نشانه های آن راه رفتن به شکل متزلزل است.
  • نوروپاتی آکسون حرکتی حاد (AMAN)
  • نوروپاتی آکسون حسی حرکتی حاد (AMSAN)

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت احساس سوزن سوزن شدن مختصر در انگشتان دست یا پا که به نظر نمی رسد در حال پیشروی یا تشدید باشد به پزشک مراجعه کنید. در صورت داشتن این نشانه ها فوراً باید کمک پزشکی دریافت کنید:

  • احساس سوزن سوزن شدن که از پاها یا انگشتان پا آغاز شده و حالا در حال گسترش به سمت بالا است
  • احساس ضعف یا سوزن سوزن شدن که به سرعت در حال گسترش است
  • سخت شدن تنفس یا تنگی نفس هنگام دراز کشیدن
  • پریدن آب دهان در گلو

سندرم گیلن باره یک بیماری جدی است که نیاز فوری به بستری شدن دارد چون می تواند به سرعت تشدید پیدا کند. هر چه زودتر درمان را شروع کنید، احتمال گرفتن نتیجه ی مناسب بالاتر می رود.

منبع: mayoclinic
مطالب دیگر از همین نویسنده
مشاهده بیشتر
دیجیاتو
بدون نظر

ورود