بیماری آدیسون یا نارسایی غدد فوق کلیوی نوعی اختلال ناشایع است و زمانی رخ می دهد که بدن نمی تواند مقدار کافی از برخی هورمون ها را تولید کند. در بیماری آدیسون غدد فوق کلیوی که درست در بالای کلیه ها قرار گرفته اند کورتیزول و آلدسترون بسیار کمی تولید می کنند.
کلیه گروه های سنی و جنسیت ها میتوانند به بیماری آدیسون مبتلا شوند و این بیماری میتواند جان انسان را به خطر بیاندازد. درمان بیماری شامل مصرف برخی هورمون ها و تامین کردن مواردی است که دیگر در بدن تولید نمی شوند.
علائم بیماری آدیسون
علائم بیماری آدیسون عموما به صورت آهسته ایجاد می شوند و چندین ماه طول می کشد تا به طور کامل در بدن فرد بیمار دیده شوند. این بیماری غالبا به قدری کند پیش می رود که علائمش نادیده گرفته می شوند تا اینکه یک بیماری یا جراحت در بدن فرد رخ می دهد و علائم آدیسون به شکل شدیدتری خود را نشان می دهند. در هر حال این علائم به شرح زیر هستند:
خستگی زیاد
کاهش وزن و اشتها
تیره شدن پوست (هایپرپیگمنتیشن)
افت فشار خون تا حد غش کردن
علاقه به مصرف نمک
افت قند خون
علائم هاضمه شامل اسهال و استفراغ
دردهای شکمی
دردهای عضلانی یا مفصلی
افسردگی و دیگر نشانه های رفتاری
ریزش موی بدن یا کاهش میل جنسی در زنان
نارسایی حاد آدرنال (بحران آدیسونی)
تیره شدن پوست
گاهی اوقات علائم و نشانه های بیماری آدیسون به یکباره در فرد نشان داده می شوند. نارسایی حاد آدرنال که به آن بحران آدیسونی هم می گویند میتواند باعث مرگ فرد شود. اگر فرد علائم زیر را مشاهده کرد باید هرچه سریع تر به پزشک مراجعه نماید:
ضعف شدید
گیجی
درد کمر و پا
دردهای شدید شکمی، حالت تهوع یا اسهال که باعث افت آب بدن می شود
کاهش سطح هوشیاری یا هذیان گویی
افرادی که دچار نارسایی حاد آدرنال می شوند ممکن است این علائم را هم تجربه کنند:
افت فشار خون
افزایش سطح پتاسیم و افت سدیم
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
علاقه به نمک در این بیماران زیاد می شود
اگر علائم رایج بیماری آدیسون شامل موارد زیر را در خود مشاهده کردید به پزشک مراجعه نمایید:
تیره شدن نواحی مختلف پوست
خستگی شدید
کاهش غیرعمدی وزن
مشکلات هاضمه ای شامل حالت تهوع، اسهال و دردهای شکمی
سبکی سر یا غش
علاقه زیاد به نمک
دردهای مفصلی و عضلانی
علل بیماری آدیسون
بیماری آدیسون در نتیجه آسیب به غدد آدرنال یا فوق کلیوی بروز می کند و در نتیجه این آسیب مقدار کافی از هورمون های کورتیزول و آلدوسترون در بدن تولید نمی شوند. غدد فوق کلیوی بخشی از غدد درون ریز بدن هستند و هورمون هایی را تولید می کنند که به کلیه اندام ها و بافت های بدن دستور می دهند.
غدد فوق کلیوی از دو بخش تشکیل شده اند؛ بخش داخلی که هورمون های مشابه به آدرنالین را می سازد و بخش خارجی یا کورتکس که گروهی از هورمون ها به نام کورتیکو استروئید را تولید می کند. کورتیکو استروئید شامل موارد زیر است:
گلوکوکورتیکوئید: این هورمون ها که شامل کورتیزول می شوند توانایی بدن برای تبدیل غذا به انرژی را تحت تاثیر قرار می دهند و به بدن کمک می کنند به استرس واکنش نشان دهد.
مینرالوکورتیکوئید: این هورمون ها که شامل آلدوسترون هم می شوند تعادل سدیم و پتاسیم بدن را نگه می دارند تا فشار خون در سطح نرمال بماند.
آندروژن ها: این هورمون های جنسی مردانه به مقدار اندک در بدن زنان و مردان تولید می شوند و باعث ایجاد بافت عضلانی و میل جنسی در مردان شده و حس سلامتی را در هر دو جنسیت زن و مرد ایجاد می کنند.
پیشگیری
بیماری آدیسون قابل پیشگیری نیست اما میتوانید قدم هایی برای جلوگیری از ابتلا به شکل حاد آن بردارید:
اگر همیشه احساس خستگی و ضعف می کنید و بی دلیل در حال لاغر شدن هستید به پزشک مراجعه کنید.
اگر این بیماری در شما تشخیص داده شده از پزشک خود بپرسید چطور می توانید سطح کروتیکواستروئید بدنتان را بالا ببرید.
اگر بیماری در شما شدت گرفت و علائمی نظیر استفراغ را مشاهده کردید به اورژانس مراجعه کنید.
برخی مبتلایان به بیماری آدیسون نگران عوارض مصرف هیدروکورتیزون یا پردنیزون می شوند چون قبلا با عوارض های مصرف آن در اشخاص دیگری که به دلایل دیگر آنها را مصرف می کنند روبرو شده اند.
اما باید در نظر داشته باشید که مبتلایان به بیماری آدیسون دچار عوارض شدید مصرف گلوکوکورتیکوئید نمی شوند چون دز مصرفی آنها برابر با مقداری است که بدنشان باید تولید می کرد اما توانایی اش را ندارد.
بدون نظر