بیماری شکاف مهره یا اسپینا بیفیدا یک نقص مادرزادی است. این مشکل زمانی به وجود می آید که ستون فقرات و نخاع به درستی شکل نگرفته باشند. در واقع بیماری شکاف مهره نوعی نقص لوله عصبی به شمار می رود.
لوله عصبی ساختاری در بدن جنین در حال رشد است که در نهایت تبدیل به مغز، نخاع و بافت های در برگیرنده ی آن ها می شود.
لوله عصبی در حالت طبیعی در همان ابتدای بارداری شکل می گیرد و تا روز بیست و هشتم بعد از لقاح بسته می شود. در بچه های مبتلا به بیماری شکاف مهره، یا بخشی از لوله ی عصبی بسته نمی شود یا به درستی رشد نمی کند، مسأله ای که باعث بروز عیوبی در نخاع و استخوان های ستون فقرات می شود.
بیماری شکاف مهره یا همان اسپینا بیفیدا انواع مختلفی از متوسط تا شدید، بسته به نوع نقص، اندازه، محل و عوارض آن دارد. درمان اولیه این بیماری، در صورت نیاز، شامل عمل جراحی خواهد بود؛ گرچه این روش هم همیشه مشکل را به طور کامل برطرف نمی کند.
انواع بیماری شکاف مهره
اسپینا بیفیدا انواع مختلفی دارد: اسپینا بیفیدا اوکولتا، میلومننگوسل و نوع بسیار بسیار نادر آن، منینگوسل.
نشانه های بیماری شکاف مهره
نشانه ها و عوارض اسپینا بیفیدا بر حسب نوع آن و همینطور فرد به فرد متفاوت است.
اسپینا بیفیدا اوکولتا: این نوع از بیماری شکاف مهره عصب های ستون فقرات را درگیر نمی کند به همین دلیل معمولاً نشانه ای ندارد. اما گاهی علائمی روی پوست نوزاد در قسمتی که نقص نخاعی رخ داده بروز می کند، مثل رویش غیر طبیعی کرک یا مو، یا ایجاد یک چال کوچک یا لکه ی مادرزادی. این علائم پوستی گاهی هم می توانند نشانه ی وجود مشکل پنهانی در نخاع باشند که با روش های عکس برداری پزشکی مثل ام آر آی یا سونوگرافی قابل مشاهده است.
میلومننگوسل: در این نوع شدیدتر اسپینا بیفیدا، بخشی از کانال نخاعی که در امتداد تعدادی از مهره ی تحتانی یا میانی پشت قرار دارد باز می ماند. هم غشاء ها و هم نخاع یا عصب ها از بدو تولد بیرون زده هستند، به همین دلیل یک برآمدگی کیسه مانند به وجود می آید. بافت ها و عصب ها معمولاً دیده می شوند، گرچه گاهی هم این برآمدگی کیسه مانند با پوست پوشیده شده.
علت بیماری شکاف مهره
پزشکان هنوز درباره ی علت بیماری شکاف مهره یا همان اسپینا بیفیدا مطمئن نیستد. اما تصور می شود این مشکل در نتیجه ی ترکیبی از ریسک فاکتورهای ژنتیکی، تغذیه ای و محیطی، مثل سابقه ی نقص لوله عصبی در خانواده و کمبود فولات (ویتامین B9) رخ می دهد.
ریسک فاکتورهای بیماری شکاف مهره
کمبود فولات (ویتامین B9) در بدن مادر
سابقه ی نقص لوله عصبی در خانواده
مصرف برخی داروها در دوران بارداری مثل داروهای ضد صرع
ابتلا به دیابت در مادر
چاقی پیش از بارداری مادر
بالا رفتن دمای بدن مادر در دوران بارداری
عوارض بیماری شکاف مهره
برخی عوارض احتمالی بیماری اسپینا بیفیدا عبارتند از:
بروز مشکل در راه رفتن و حرکت
مشکلات استخوان پزشکی از جمله: اسکولیوز (کژپشتی)، رشد غیر طبیعی، دررفتگی لگن، بدشکلی استخوان ها و مفاصل، و انقباض موضعی عضلات
بروز مشکل در دفع ادرار و مدفوع
هیدروسفالی (انباشت آب در مغز)
اختلال در عملکرد شانت ها (محل عبور مایعات موجود در بدن از بخشی به بخشی دیگر) که با نشانه هایی مثل سردرد، استفراغ، خواب آلودگی، تشنج، گیجی، زودرنجی و تغییر حرکت چشم ها همراه است.
بیماری کیاری مالفورمیشن تیپ دو
مننژیت (عفونت بافت های اطراف مغز)
کشیدگی نخاع
اختلال تنفسی در خواب
مشکلات پوستی
حساسیت به لاتکس
آیا افراد مبتلا به اسپینا بیفیدا یا همان بیماری شکاف مهره با توجه به مشکلات ناشی از بیماری خود، از آسیب پذیری بیشتری در برابر کووید-۱۹ برخوردارند؟
اسپینا بیفیدا به تنهایی ریسک فاکتوری برای ابتلا به ویروس کرونا محسوب نمی شود. با این حال، افراد مبتلا به بیماری شکاف مهره ممکن است در صورت تماس با فرد مبتلا به کووید-۱۹، ابتلا به بیماری های زمینه ای پر خطر مثل دیابت، بیماری های قلبی یا ریوی یا داشتن سن بالای ۶۰ سال، از ریسک بالاتری درخصوص ویروس کرونا برخوردار باشند.
بدون نظر