«رفیق دوخ» جلاد و زندانبان بدنام پل پوت و خمرهای سرخ کامبوج درگذشت

جلاد و مامور اعدام بدنام پل پوت رهبر و دیکتاتور کمونیست سابق کامبوج و خمرهای سرخ که مسئولیت قتل دستکم ۱۴۰۰۰ نفر را بر عهده داشت در زندان درگذشت. رهبر شورشی خمرهای سرخ کامبوج ریاست زندان مخوف تول اِسلِنگ را بر عهده داشت که بعد از دستگیری و زندانی شدن بالاخره روز چهارشنبه گذشته در سن ۷۷ سالگی درگذشت. کانگ کِگ ای‌یو ملقب به «رفیق دوخ» (یا دویک) اولین عضو رهبری خمرهای سرخ بود که به خاطر نقشش در قتل ۱.۷ میلیون نفر از مردم کامبوج در «زمین های کشتار» بین سال های ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۹ به پای میز عدالت کشانده شد.

رفیق دوخ ساعاتی پس از نیمه شب چهارشنبه گذشته در بیمارستان دوستی خمر شوروی در پنوم پن پایتخت کامبوج درگذشت. سخنگوی حزب خمرهای سرخ اشاره ای به علت مرگ نگرده اما رفیق دوخ در سال های اخیر شرایط جسمانی مناسبی نداشت. در سال ۲۰۱۰، دادگاه سازمان ملل جلاد سابق خمرهای سرخ را به خاطر کشتار دسته جمعی، شکنجه و جنایت علیه بشریت در زندان تول اسلنگ گناهکار شناخت. این زندان در واقع یک دبیرستان در پنوم پن بود که بعد از به قدرت رسیدن پل پوت و خمرهای سرخ به زندان تبدیل شده و هنوز هم به خاطر جنایاتی که پل پوت و زیردستانش در آن مرتکب شدند به عنوان یک بنای یادبود حفظ شده است. دوخ دو سال بعد از محاکمه به حبس ابد محکوم شده و درخواست اعاده دادرسی او با این بهانه که تنها یک زیردست بوده رد شد.

رفیق دوخ که در زمان دادگاه به دین مسیحیت گرویده بود، از جنایات خود ابراز پشیمانی کرد، کاری که بسیاری از رهبران سابق خمرهای سرخ از انجام آن خودداری کردند. تحت رهبری دوخ در زندان مخوف تیول اسلنگ با اسم رمز S-21، بازداشت شدگان مورد شکنجه های هولناک قرار می گرفتند. نگهبانان خمرهای سرخ که عمدتاً نوجوانان شیفته ایده های کمونیستی پل پوت بودند این زندانیان را شکنجه کرده تا به جرم های واهی اعتراف کنند. به این نگهبانان دستور داده شده بود که خائنان و مخالفان انقلاب را «آنقدر بزنند تا خرد شوند». برای خمرهای سرخ این خائنان می توانست هر کسی را شامل شود، از معلمان تا کودکان و روشنفکرانی که تنها با داشتن عینک شناسایی می شدند و حتی زنان باردار.

در زندان مخوف تول اسلنگ، رفیق دوخ که خود قبلاً معلم ریاضی بود به شدت به جزییات وسواس داشته و دبیرستان تغییر کاربری داده به زندان را به شدت سازمان یافته و سختگیرانه اداره می کرد به نحوی که هیچ کاری در این زندان بدون اجازه و دستور او صورت نمی گرفت.  نیک دانلوپ، عکاس و نویسنده ای که رفیق دوخ را در سال ۱۹۹۹ و دو دهه بعد از سقوط خمرهای سرخ در حالی که در مرز تایلند پنهان شده بود یافت، در این باره می گوید: «کنترل او بر زندان سیاسی پنوم پن به شدت مطلق بود. تا زمانی که در میان راهروهای خالی زندان تول اسلنگ قدم نزنید معنای هولناک این سخن استالین که مرگ یک نفر تراژدی است و مرگ یک میلیون نفر تنها آمار است را درک نخواهید کرد». او بعدها کتابی با عنوان «جلاد گمشده» در مورد رفیق دوخ نوشت.

در زندان S-21، عکس هایی نیمرخ از زندانیان جدید گرفته می شد که هزاران عدد از این عکس ها اکنون بر روی دیوارهای لرزان و در حال خراب شدن زندان قرار دارند. نورنگ چان فال یکی از معدود کسانی که از این زندان جان سالم به در برد، زمانی که پدر و مادرش به زندان رفیق دوخ فرستاده شدند پسربچه ای بیش نبود. پدر و مادر او به جرم ارتباط با ویتنام که دشمن اصلی خمرهای سرخ به شمار می آمد شکنجه و بازجویی و در نهایت کشته شدند. اما پسر آن ها زنده ماندده و در سال ۲۰۱۰ در دادگاه علیه رفیق دوخ شهادت داد. وی گفت که رفیق دوخ از وی و خانواده تمام کسانی که در زندان تول اسلنگ به قتل رسیدند عذرخواهی کرده است.

خمرهای سرخ گروهی کمونیستی و شبه نظامی به رهبری پل پوت بودند که از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۹ بر کامبوج حکومت کرده و در این مدت نزدیک به ۲ میلیون نفر که بیش از ۲۰ درصد جمعیت کامبوج را تشکیل می دادند کشته و در گورهای دسته جمعی دفن کردند. آنها تمام مردم را به کار منظم و اجباری در مزارع مجبور کردند و مظنونان را مورد شکنجه قرار می‌دادند یا می‌کشتند. پل پوت افراد را به سه گروه تقسیم کرده بود، گروه اول افراد کاملاً راست، گروه دوم کاندیدها و گروه سوم ذخیره‌ها که گروه سوم را به منظور نابودی و کشتار لیست برداری می‌کردند و پیوسته از رادیوی سراسری کامبوج ادعا می‌کردند که تنها برای راه اندازی مجدد مزارع اشتراکی به تعداد یک میلیون یا دو میلیون نیاز است و بقیه بیهوده زندگی می‌کنند و ضرب‌المثل معروف خود پل پوت «نگهداری تو هیچ نفعی ندارد، نابودی تو نیز هیچ ضرری ندارد» نیز نشان از کشتار بی پروا و گسترده مردم بیگناه کشور داشت که روزگاری از او حمایت کرده بودند.

گروه خمر با مفهوم ایدئولوژیک «سال صفر» و هدف‌گیری گروه‌های بودایی، مسلمان، متفکرین تحصیل کرده در غرب، تحصیل کرده‌های داخلی، کسانی که با کشورهای غربی یا ویتنام رابطه داشتند، افراد ناتوان و چاق، چینی نژادها، لائوسی‌ها و ویتنامی‌ها سعی در تحمیل نوعی ایدئولوژی پان کامبوجی را پایه‌ریزی کرد. حکومت خمرهای سرخ در نهایت در سال ۱۹۷۹با حمله نیروهای ویتنامی ساقط شده و پل پوت ملقب به برادر شماره یک، نون چه‌آ ملقب به برادر شماره دو که دست راست پل پوت بود و لنگ ساری معروف به برادر شماره ۳ همگی از مقام خود خلع شده و حزبی معتدل تر که طرفدار ویتنام بود حکومت را در دست گرفت.

در شب ۱۵ آوریل ۱۹۹۸ صدای آمریکا خبر داد که اعضا گروه خمر سرخ با فرستادن پل پوت به دادگاه جنایت علیه بشریت موافقت کرده‌اند. براساس گفته‌های همسر پل پوت، او را وقتی که منتظر انتقال به جای دیگری بود، در رختخواب مرده پیدا کردند و تا موک، ادعا کرد که مرگ او بر اثر سکته قلبی بوده‌است. دولت کامبوج درخواست کرد که جسد را وارسی کرده و از دلیل اصلی مرگ او سر در بیاورد و چند روز بعد جسدش را در منطقه خمر سرخ سوزاندند. این در حالی بود که بسیاری گمان کردند که او را وادار به خودکشی یا مسموم کرده‌اند.

بیشتر بخوانید: اسیر سرسخت؛ خاطرات زندانبان ویتنامی «جان مک کین» از او در زندان «هانوی هیلتون»

جنگ ویتنام؛ لشکرکشی نافرجام دولت ایالات متحده برای جلوگیری از گسترش کمونیسم