بدنبال وقوع خودکشی هایی در میان نوجوانان در ایران و برخی دیگر کشورهای جهان، بحث مومو (Momo) به بحثی مهم تبدیل شده است. چالش مومو در شبکه های اجتماعی به یکی از ترسناک ترین ترندهای جدید در زمینه خودکشی در میان کودکان و نوجوانان بعد از چالش نهنگ آبی تبدیل شده است. واقعی یا غیرواقعی، چالش مومو در مورد تصاویری ترسناک است که کودکان را تشویق به صدمه زدن به خود می کند. گفته می شود این چالش آنلاین یا بازی خودکشی آنلاین در ویدیوهای کودکانه یوتیوبی و در کانال هایی پرطرفدار مانند Peppa Pig و Fortnite دیده شده است.
در این چالش، کودکان و نوجوانان تشویق می شوند به خودشان آسیب برسانند و به آن ها هشدار داده می شود که در صورت انجام ندادن این چالش، یک شخصیت شبیه پرنده به نام مومو به آن ها یا اعضای خانواده شان آسب خواهد رساند. Snopes که یک منبع تایید واقعی بودن محتواهای اینترنتی است می گوید که چالش مومو می تواند یک فریب و شوخی بوده و شایعات در مورد این چالش اکنون بیش از خود آن خطرناک شده اند. ReignBot که یک یوتیوبر مشهور در زمینه بررسی مسائل و موضوعات خاص در اینترنت است نیز می گوید که مومو احتمالاً یک افسانه محلی است.
مومو چالشی اینترنتی است که عموماً در شبکه اجتماعی واتس اپ دیده می شود. تصویر مومو شبیه دختری است با چهره ترسناک همراه با موهای ژولیده مشکلی رنگ، چشم های بزرگ و دهانی که به شدت گشاد است. گفته می شود این بازی از فیسبوک شروع شده و با درخواست های خشونت بار پاسخ کاربران را می دهد. مرگ یک دختر ۱۲ ساله در آرژانتین به بازی مومو مرتبط بوده است در حالی که در آگوست ۲۰۱۸ نیز مرگ یک نوجوان هندی نیز با این چالش هولناک ارتباط داشته است. یک دختر ۱۲ ساله و یک پسر ۱۶ ساله در کلمبیا نیز ظاهراً پس از شرکت در چالش مومو جانشان را از دست داده اند.
چالش مومو برای نخستین بار پیش از پیدایش در واتس آپ، از طریق یک گروه در شبکه اجتماعی فیسبوک که غول شبکه های اجتماعی جهان است، درست شد. پس از مشهور شدن مجسمه عروسک مومو ژاپنی در اینترنت، در گروهی در این شبکه اجتماعی، برخی از کاربران برای ایجاد ارتباط با یک اکانت ناشناس، چالشی درست کردند. مجسمه مومو یا Mother Bird در واقع اثری هنری بود که منشأ آن را به یک عروسک ساز ژاپنی به نام میدوری هایاشی نسبت می دادند اما در بخش زندگینامه صفحه اینستاگرامی وی در مورد عروسک مومو چنین نوشته است: «من عروسک مرغ مادر را خلق نکردم. کیسوکه آیزو آن را خلق کرده است. کمپانی او Link Factory نام دارد».
آیزو نویسنده ای است که که کتابی پر از مجسمه های شبیه زنان با ظاهری ترسناک منتشر کرده اما تاکنون در مورد ارتباط خود با شخصیت مومو یا همان مرغ مادر چیزی نگفته است. بعد از خبرساز شدن چالش مومو که در واقع یک حساب کاربری در فیسبوک، واتس اپ، یوتیوب و دیگر شبکه های اجتماعی است، زمزمه هایی در مورد دیده شدن آن در بازی های کامپیوتری مانند Minecraft نیز منتشر شده که رسانه ها از جمله نیویورک پست نیز به آن پرداختند.نکته بغرنج اما این است که صحبت کردن در مورد چالش مومو و خطرناک خواندن آن بیش از پیش باعث جلب توجه کودکان و نوجوانان به آن شده است. رسانه ها نیز با تقویت بحث واقعی بودن آن بر جذابیتش افزودند تا اینکه مومو به یک چالش واقعی تبدیل شد.
ظاهراً در چالش مومو همه چیز با تلاش برای برقراری تماس از طریق یک شماره تلفن آنلاین یا پیام متنی یا پیام واتس اپی آغاز می شود. بازیکن وارد گفتگویی می شود که تصاویر ترسناکی را منتشر کرده و در ادامه دیگران را وادار به تکمیل کردن این چالش می کند؛ از طریق بلند شدن در ساعاتی مشخص از شب تا صدمه رساندن به خود یا حتی خودکشی، موضوعی که دستکم در ایران همه را به یاد بازی خودکشی نهنگ آبی می اندازد. علیرغم بحث داغ چاش مومو اما تاکنون مواردی بسیار نادر در ایران و جهان در مورد ارتباط کودکان با این چالش مخابره شده است.
حتی در مواردی از خودکشی در میان کودکان و نوجوانان در آسیا و دیگر نقاط جهان که به این چالش نسبت داده شده اند نیز چالش مومو عامل اصلی نبوده است. داستان تصاویر انتقام جو با انتشار فیلم The Ring در سال آغاز شد که بدیلی ترسناک و تازه از یک روح فولکلور انتقام جو در ژاپن بود. در فیلم سامارا یک دختربچه یتیم شیطانی بود که توسط مادر ناتنی شرورش در چاه غرق می شود اما وی از مرگ برخاسته و در قالب یک نوا ویدیویی به انتقام از زندگان می پردازد و این ترند تا به امروز و چالش های نهنگ آبی و اکنون مومو ادامه داشته است.
چطور از کودکانمان در برابر چالش خودکشی مومو محافظت کنیم؟
بهترین توصیه ای که به والدین می توان کرد این است که در این مورد به دقت به صحبت های فرزندانتان گوش دهید و به یاد داشته باشید که کودکان و نوجوانان به سادگی مورد تهدید قرار گرفته و احساس شرمندگی می گنند. همچنین از قضاوت زودهنگام خودداری کرده و به فرزندانتان اطمینان دهید که آن ها مقصر نیستند. اگر به آشنایی فرزندانتان با این چالش مشکوک هستید سعی کنید از ارتباطات آنلاین او با دوستان یا افراد غریبه مطلع شوید. سعی کنید بهفمید که فرزندتان در کدام شبکه اجتماعی فعال است و محتوای پست های منتشر شده توسط او چیست. همچنین در مورد خطرات انتشار اطلاعات شخصی در فضای اینترنت با فرزندانتان شفاف صحبت کنید. به فرزندانتان اجازه استفاده از کامپیوتر و تلفن های هوشمند و تبلت در ساعات نیمه شب یا جایی که دور از دسترس شماست را ندهید.
یوهاهاهاها