۱۵ سپتامبر ۲۰۲۰ تولد ۱۳۰ سالگی آگاتا کریستی بود، یکی از مشهورترین نویسندگان دنیا در عرصه ی رمان های کاراگاهی و داستان های کوتاه. تا به حال بیش از ۲ میلیارد نسخه از آثار او به فروش رفته و «هرکول پوآرو» و «خانم مارپل»، دو شخصیتی که آگاتا کریستی خالق آن ها بود، از مشهور ترین کاراگاهان خیالی هستند. اما داستان زندگی خود آگاتا کریستی هم می توانست موضوع یک کتاب یا فیلم شود: او خواندن را از ۴ سالگی و نوشتن را از ۱۰ سالگی آغاز کرد، اولین رمانش را برای مبارزه طلبی نوشت، موج سواری یاد گرفت و یک بار به طرز مرموزی ۱۰ روز تمام ناپدید شده بود بدون آنکه هیچ رد و نشانی از او باشد.
در ادامه به داستان زندگی این نویسنده ی بزرگ خواهیم پرداخت که دست کمی از آثار فوق العاده اش ندارد.
خواندن را در ۴ سالگی آغاز کرد، اولین شعرش را در ۱۰ سالگی سرود و همه ی دوران کودکی اش تنها و فقط با دوستان خیالی اش بازی می کرد
آگاتا ماری کلاریسا در سال ۱۸۹۰ در انگلیس متولد شد. او کوچک ترین فرزند والدینش، فردریک آلوا میلر و کلاریسا مارگارت میلر بود. آگاتا ۲ خواهر و برادر بزرگ تر از خودش داشت. این خانواده در اصل در استان دوون شایر انگلیس زندگی می کردند، اما زیاد به سفر می رفتند و یک بار یک سال تمام به دور فرانسه سفر کردند.
آگاتا به یاد می آورد که مادرش کلارا اصرار داشت او به مدرسه نرود و در خانه آموزش ببیند. به علاوه کلارا نمی خواست آگاتا تا ۸ سالش نشده خواندن را یاد بگیرد، اما این دختر کنجکاو هنوز ۴ سالش نشده بود که خواندن را یاد گرفت. خواهر و برادر آگاتا بسیار بزرگ تر از او بودند و آگاتا همه ی دوران کودکی اش به تنهایی با حیوانات خانگی و دوستان خیالی اش بازی کرد. علاوه بر این، آگاتا از خواندن لذت می برد و اولین شعرش به نام «گل گاوزبان» (The Cowslip) را در سن ۱۰ سالگی سرود.
در سال ۱۹۰۱ پدر آگاتا از دنیا رفت و این نویسنده ی بزرگ بعدها ازذعان کرد این مصیبت به کودکی او در سن ۱۱ سالگی پایان داد. در سال ۱۹۰۵ مادر آگاتا او را به پاریس فرستاد و او در آنجا در مدارس شبانه روزی درس خواند و در رشته ی نوازندگی پیانو و آواز تحصیل کرد.
اولین رمان کاراگاهی اش را به خاطر مبارزه طلبی خواهرش نوشت
آگاتا کریستی اولین داستان کوتاهش به نام The House of Beauty را در ۱۸ سالگی نوشت و بعد از آن به کار نویسندگی ادامه داد و با نام های مستعار مک میلر، ناتانیل میلر و سیدنی وست داستان های دیگری نوشت. بسیاری از کارهای اولیه ی آگاتا کریستی از جمله رمان اولش به نام «برف بر فراز کویر» (Snow Upon the Desert) رد شدند اما آگاتا با الهام از آثاز ویلکی کالینز و داستان ها آرتور کونان دویل درباره ی شرلوک هلمز، به نوشتن ادامه داد.
کریستی اولین رمان کاراگاهی اش به نام «ماجرای اسرارآمیز در استایلز» (The Mysterious Affair at Styles) را در سال ۱۹۲۰ نوشت، بعد از آنکه خواهرش او را برای نوشتن یک داستان کاراگاهی به مبارزه طلبید. در این رمان است که خوانندگان برای اولین بار با هرکول پوآرو، بازرس چپ و آرتور هستینگز آشنا می شوند، این رمان سرآغاز فعالیت موفق نویسندگی آگاتا کریستی بود.
دو بار ازدواج کرد، با همسر اولش موج سواری یاد گرفت و در مأموریت های باستان شناسی همسر دومش او را همراهی می کرد
آگاتا با همسر اولش، آرچیبالد کریستی، افسر ارتش در سال ۱۹۱۲ در یک مراسم رقص آشنا شد. آن ها خیلی زود دلباخته ی همدیگر شدند و در شب کریسمس سال ۱۹۱۴ با یکدیگر ازدواج کردند. آگاتا در سال ۱۹۱۹ صاحب تنها فرزند خود، رزالیند مارگارت کلاریسا شد. در سال ۱۹۲۲ آگاتا و همسرش، رزالیند را پیش مادر و خواهر آگاتا گذاشتند و به یک سفر دور دنیا رفتند. در این سفر آن ها از آفریقای جنوبی، هاوایی، کانادا، استرالیا و نیوزلند بازدید کردند. آن ها در طول سفرشان موج سواری یاد گرفتند.
در سال ۱۹۲۸ آگاتا و آرچیبالد از یکدیگر جدا شدند و آرچیبالد یک هفته بعد با زن دیگری ازدواج کرد. آگاتا نام خانوادگی همسر سابقش را برای کار نویسندگی اش نگه داشت. در سال ۱۹۳۰ آگاتا به بغداد، پایتخت عراق سفر کرد و در همان جا بود که برای اولین بار با همسر دومش، باستان شناسی به نام مکس ملووان آشنا شد. آگاتا و مکس با یکدیگر به مأموریت های باستان شناسی مکس می رفتند و همین سفرها منبع الهام چندین رمان او شدند که در خاورمیانه رخ می دهند. این زوج تا زمان مرگ آگاتا در سال ۱۹۷۶ با یکدیگر زندگی کردند.
یک بار ۱۰ روز تمام ناپدید شده بود و هیچ اثری از او نبود
سوم دسامبر ۱۹۲۶ آگاتا بعد از جر و بحث با همسر اولش آرچیبالد از خانه ی خود ناپدید شد. مدتی قبل آرچیبالد از آگاتا خواسته بود از یکدیگر جدا شوند چون به زن دیگری علاقمند شده بود. صبح روز بعد از ناپدید شدن مرموز آگاتا، خودرویش را در کنار یک معدن گچ پیدا کردند که یک گواهینامه منقضی شده و چند تکه لباس داخل آن بود.
ماجرای ناپدید شدن آگاتا کریستی خیلی زود در صدر اخبار قرار گرفت و روزنامه ها برای هر خبر و اطلاعاتی از رمان نویس مشهور جایزه تعیین کردند. خبر ناپدید شدن آگاتا در روزنامه ی نیویورک تایمز هم منتشر شد و پلیس و هزاران نیروی داوطلب به دنبالش گشتند. روز ۱۴ دسامبر ۱۹۲۶ آگاتا کریستی را در هتلی در یورکشر انگلیس پیدا کردند. آگاتا با اسم معشوقه ی همسرش، ترزا نیل برای خود اتاق گرفته بود.
نظرها درباره ی علت ناپدید شدن آگاتا متفاوت است؛ برخی دلیل این کار او را فروپاشی عصبی می دانند و برخی معقدند او این کار را کرد تا همسرش را خجالت زده کند و فکر نمی کرد این کار او تبدیل به اتفاق پرماجرایی شود که همه هم از آن باخبر شوند.
از او ۶۶ رمان کاراگاهی، ۱۴ مجموعه داستان کوتاه و یک خانه بر جای ماند که قابل اجاره کردن هم هست
آگاتا کریستی ۱۲ ژوئن سال ۱۹۷۶ در سن ۸۵ سالگی از دنیا رفت. میراث بر جای مانده از او شامل ۱۴ مجموعه داستان کوتاه و ۶۶ رمان می شود که بیشتر از ۲ میلیارد نسخه از آن ها به فروش رفته است. در این آثار شخصیت هایی خلق شدند که برای میلیون ها نفر از مردم سراسر دنیا شناخته شده هستند: هرکول پوآرو، خانم مارپل، تامی و توپنس برسفورد، پارکر پاین و هارلی کویین. رمان های او «سپس هیچکدام باقی نماندند» (And Then There Were None) و «قتل در قطار سریع السیر شرق» (Murder on the Orient Express) به به آثاری ماندگار بدل شدند و نمایشنامه ی «تله موش» (The Mousetrap) او که اولین بار در سال ۱۹۵۲ به روی صحنه رفت، هنوز اجرا می شود.
اگر از هواداران آثار آگاتا کریستی باشید، می توانید خانه ی سابق او در استان دوون انگلیس را که این نویسنده ی بزرگ زمانی تعطیلات خود را در آنجا سپری می کرد، اجاره کنید. اقامت در این خانه این فرصت را به شما می دهد که در عین نشستن روی صندلی های خانه آگاتا کریستی و در دست گرفتن کتاب های او، نگاه نزدیک تری به زندگی و هنر این نویسنده ی برجسته بیندازید.
بیشتر بخوانید:
ملکه جنایت . اون سفرهایش به دور دنیا تاثیر زیادی رو کتابهاش داشت. مثلاً تو کتاب جشن هالووین ، باغ های آتن رو جوری توصیف میکنه که آدم فکر می کنه خودش اونجاست.