اعتراف وزیر نفت به نقش مازوت در آلودگی هوای تهران؛ ماجرای مازوت چیست؟

هوای پایتخت این روزها برای چندمین روز پیاپی برای بسیاری از گروه های جامعه «ناسالم» اعلام شد. در روزهای گذشته وقتی صحبت از نقش مازوت در آلودگی هوای اخیر تهران به میان آمد ابتدا بسیاری از مسئولین با تکذیب آن سعی در طفره رفتن از پاسخگویی درباره ی این موضوع داشتند اما تداوم آلودگی هوای پایتخت و تشدید خطرات ناشی از آن، بالاخره مسئولین را یکی پس از دیگری به اعتراف درباره ی این سهل انگاری واداشت.

ماجرای مازوت چیست؟

نیروگاه‌ های تولید برق برای تأمین سوخت خود نیاز به استفاده از گاز دارند. با آنکه ایران دومین منابع گازی جهان را در اختیار دارد ولی به دلیل افزایش بی سابقه ی مصرف گاز در کشور، این سوخت به نیروگاه‌ ها نمی‌ رسد. در عین حال به بهانه ی آنکه گاز به مصرف خانگی برسد، نیروگاه‌ های تولید برق از مصرف گاز محروم می شوند یا میزان گازی که به آن ها داده می‌ شود، کاهش می‌ یابد.

سوخت دوم نیروگاه‌ ها مازوت است. مازوت یک اصطلاح روسی است که برای سنگین‌ ترین بخش‌ های نفت خام که بعد از پالایش و گرفتن مشتقات نفت خام در پالایشگاه باقی می‌ ماند به کار می‌رود. البته به مازوت نفت کوره و نفت سیاه هم می‌ گویند، اما به طور کلی در دسته ی سوخت‌ های صنعتی سنگین قرار می‌گیرد به طوری که از گازوئیل و نفت سنگین‌ تر است و البته سوختن آن آلودگی بسیار زیادی هم تولید می‌ کند.

این نفت که ارزش بسیار کمی‌ دارد تا پیش از این بیشتر برای سوخت نیروگاه‌ ها، کوره‌ های آجرپزی، کارخانه‌ های صنعتی، کشتی‌ های بزرگ، ماشین آلات سنگین، دیزل‌ های ثابت، متحرک و غیره به کار می‌ رفت، اما به دلیل آلایندگی بالایی که این سوخت دارد، در بسیاری از کشور‌ها استفاده از مازوت به عنوان سوخت ممنوع شده است.

با این حال این سوخت در کشور ما هنوز از رونق نیفتاده است و به دلیل ممنوعیت فروش خارجی در نتیجه ی تحریم ها و برای جلوگیری از هدر رفت همچنان در نیروگاه‌ ها می‌ سوزد.

واکنش مسئولین چه بود؟

با تداوم آلودگی هوای شهر تهران انتقاداتی از سوی اعضای شورای شهر تهران مبنی بر احتمال مصرف سوخت مازوت در واحدهای صنعتی اطراف تهران مطرح شد که با انتقاد محمد رستگاری، معاون نظارت و پایش اداره حفاظت محیط زیست استان تهران مواجه گشت. رستگاری استفاده از سوخت مازوت در واحدهای صنعتی تهران را رد کرد.

شرکت برق حرارتی تهران نیز اعلام کرد از نیروگاه های استان تهران و شهرستان های آن تنها دو مورد قابلیت مازوت سوزی دارند که این اتفاق نیز در آن ها رخ نداده است. این شرکت همچنین اعلام کرد در حال حاضر مشکل چندانی برای تأمین گاز مورد نیاز نیروگاه های برق تهران وجود ندارد.

استاندار تهران، انوشیروان محسنی بندپی نیز ضمن آنکه از تصمیم برای تعطیلی ۲ روزه ی پایتخت خبر داد گفت در حال حاضر هیچ واحد صنعتی ای در تهران از سوخت مازوت استفاده نمی کند.

در عین حال زهرا نژادبهرام، عضو هیأت رئیسه ی شورای شهر تهران در جلسه ۳۰ آذر این شورا گفته بود به دلیل پر شدن ظرفیت مازوت پالایشگاه ها و ناتوانی از فروش خارجی این سوخت به دلیل تحریم های بین المللی، این مازوت ها در شهرها سوزانده می شوند.

مسعود تجریشی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست نیز مصرف مازوت در نیروگاه‌ های تهران را تأیید کرد و گفت این سازمان از دادستانی درخواست کرده جلوی این اقدام گرفته شود.

دکتر عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز تحریم ها را از جنبه ای دیگر مقصر آلودگی هوای تهران عنوان کرد. وی گفت تصفیه ی مازوت نیاز به میلیون ها دلار سرمایه گذاری دارد که با توجه به شرایط تحریم کار دشواری است.

در عین حال امروز بیژن زنگنه، وزیر نفت استفاده از مازوت در واحدهای صنعتی را تأیید کرد. وی گفت چاره ای جز استفاده از مازوت نیست و مقدار گازوئیلی که در حال حاضر به عنوان سوخت در اختیار واحدهای صنعتی قرار می گیرد حداکثر ممکن است و ارائه ی مقداری بیش از این ممکن نیست. زنگنه به افزایش مصرف گاز خانگی اشاره کرد و نیز گفت اگر مصرف برق کاهش یابد مصرف مازوت هم کاهش خواهد یافت.