شقاق مقعد یا فیشر به شکاف یا پارگی کوچکی در جداره ی مقعد اطلاق می شود. این شکاف در پوست باعث درد شدید و خونریزی در هنگام اجابت مزاج یا پس از آن می شود که خون حاصل از آن رنگ قرمز نسبتاً روشنی دارد. شقاق مقعد گاهی آنقدر عمیق است که به بافت ماهیچه ای زیر پوست می رسد.
شقاق مقعد معمولاً مشکل جدی نیست. این مشکل می تواند برای هر فردی در هر سنی رخ دهد و اغلب در کودکان نوپا و کم سن و سال به دلیل شایع بودن یبوست در این گروه های سنی دیده می شود.
این پارگی اغلب خود به خود و ظرف ۴ تا ۶ هفته بهبود پیدا می کند. اگر شقاق مقعد بیشتر از ۸ هفته ادامه پیدا کند، مزمن محسوب می شود.
علائم شقاق مقعد یا فیشر
شقاق مقعد یا فیشر ممکن است یکی یا تعدادی از نشانه های زیر را داشته باشد:
پارگی مشهود در پوست دور مقعد
زائده گوشتی یا برآمدگی کوچک در پوست در کنار پارگی
احساس درد شدید در ناحیه مقعد هنگام اجابت مزاج
وجود رگه های خون در مدفوع یا روی دستمال توالت پس از پاک کردن خود
احساس سوزش یا خارش در ناحیه مقعد
علل شقاق مقعد یا فیشر
شقاق مقعد یا فیشر اغلب به دلیل بزرگی یا سفت بودن مدفوع رخ می دهد. یبوست مزمن یا اسهال مداوم هم می تواند پوست دور مقعد را دچار پارگی کند. دیگر علل رایج شقاق مقعد عبارتند از:
تقلا کردن هنگام زایمان یا اجابت مزاج
بیماری های التهابی روده، مثل بیماری کرون
کاهش گردش خون در ناحیه مقعد
تنگی یا انقباض بیش از اندازه ی ماهیچه تنگ کننده مقعد
در موارد نادر ممکن است علت شقاق مقعد موارد زیر باشد:
سرطان مقعد
اچ آی وی
سل
سفلیس
هرپس
چه کسانی در خطر ابتلا به شقاق مقعد یا فیشر هستند؟
شقاق مقعد مشکل شایعی در دوران طفولیت است. افراد بزرگسال هم به دلیل کاهش گردش خون در ناحیه ی مقعد مستعد شقاق مقعد هستند. زنان نیز در هنگام و پس از زایمان به دلیل تقلایی که برای به دنیا آوردن فرزند خود می کنند خطر بروز شقاق مقعد در مورد آن ها وجود دارد.
خطر ابتلا به شقاق مقعد در مورد افراد مبتلا به بیماری التهابی روده بیشتر است. التهابی که در جداره ی داخلی رخ می دهد بافت دور مقعد را مستعد پارگی می کند.
کسانی که به طور مکرر دچار یبوست می شوند هم خطر بروز شقاق مقعد در مورد آن ها بالا است. تقلا کردن و بزرگی و سفت بودن مدفوع شایع ترین عوامل بروز شقاق مقعد هستند.
درمان شقاق مقعد یا فیشر
در اغلب موارد شقاق مقعد نیاز به درمان خاصی ندارد. با این حال، برخی درمان های خانگی هستند که می توانند باعث بهبود و تسکین ناراحتی ناشی از این مشکل شوند. شما می توانید شقاق مقعد یا فیشر را در خانه با این روش ها درمان کنید:
استفاده از نرم کننده های مدفوع بدون نسخه
نوشیدن بیشتر مایعات
مصرف مکمل های فیبر و خوردن بیشتر غذاهای فیبردار مانند میوه ها و سبزیجات خام
نشستن در یک لگن پر از آب گرم برای آرام کردن ماهیچه های مقعد، تسکین درد و افزایش گردش خون در ناحیه مقعد
زدن پماد نیتروگلیسیرین برای افزایش گردش خون در ناحیه مقعد یا استفاده از یک پماد هیدروکورتیزون مثل کورتیزون ۱۰ برای رفع التهاب
زدن مسکن های موضعی مثل لیدوکائین به مقعد برای کاهش درد
اگر علائم شقاق مقعد ظرف ۲ هفته بهبود نیافت، برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید. پزشک با تشخیص مناسب می تواند راه های دیگری برای درمان مشکل شما تجویز کند.
پماد مسدود کننده کانال کلسیم می تواند ماهیچه های تنگ کننده ی مقعد را آرام و فرصتی برای بهبودی شقاق مقعد فراهم کند.
یک درمان احتمالی دیگر تزریق بوتاکس به ماهیچه تنگ کننده مقعد است. این کار با فلج کردن موقت ماهیچه ی مذکور جلوی وقوع انقباض در ناحیه ی مقعد را می گیرد. این امر به شقاق مقعد فرصت ترمیم شدن می دهد و در عین حال جلوی ایجاد پارگی های جدید را می گیرد.
اگر این درمان ها تأثیرگذار نبودند و مشکل شما ادامه داشت، ممکن است تجویز پزشک عمل جراحی اسفنکتروتومی شقاق مقعد باشد. در این عمل یک بریدگی کوچک در ماهیچه تنگ کننده مقعد ایجاد می شود تا ماهیچه آرام بگیرد. با آرام شدن ماهیچه ی مذکور شقاق مقعد فرصت بهبودی پیدا می کند.
شقاق مقعد یا فیشر همیشه نشانه ی کمبود فیبر در رژیم غذایی فرد و ابتلا به یبوست نیست. اگر شقاق مقعد بهبودی پیدا نکند یا در جایی غیر از پشت یا وسط مقعد به وجود آمده باشد ممکن است نشانه ی وجود مشکلی پنهان باشد.
پیشگیری از شقاق مقعد
شقاق مقعد همیشه قابل پیشگیری نیست اما می توانید خطر بروز آن را با انجام اقدامات زیر کاهش دهید:
خشک نگه داشتن ناحیه مقعد
استفاده از صابون ملایم و آب گرم برای تمیز کردن ناحیه مقعد
نوشیدن زیاد آب، خوردن مواد غذایی فیبردار و ورزش منظم برای جلوگیری از یبوست
بدون نظر