در دور اول مذاکرات ایران و کشورهای عضو برجام چه گذشت؟

دور اول مذاکرات ایران و آمریکا که به صورت غیرمستقیم در وین برگزار شد با پالس هایی مثبت از طرفین به پایان رسید. این مذاکرات که با حضور کشورهای عضو پیمان برجام و با هدف رفع تحریم های ایران برگزار شده بود از روز جمعه، ۲۰ فروردین از سر گرفته خواهد شد. غیر از ایران ، روسیه، چین، بریتانیا، آلمان و فرانسه نیز در این مذاکرات حضور دارند و آمریکا تنها به طور غیررسمی در این مذاکرات حضور یافته است.

انریکه مورا نماینده اتحادیه اروپا که نقش هماهنگ کننده مذاکرات را دارد، دور اول گفتگوهای غیرمستقیم را «سازنده» اعلام کرد. او در یک پیام توییتری در این باره نوشت: «نشست سازنده. ان کمیسیون مشترک. همبستگی و انگیزه برای فرآیند دیپلماتیک مشترک با دو گروه کارشناسی در مورد اجرای پیمان هسته ای و برداشتن تحریم ها. به عنوان هماهنگ کننده، تماس های جداگانه را در وین با تمامی گروه های مربوط، از جمله ایالات متحده، تشدید خواهم کرد». نتیجه ملموس دور اول مذاکرات اما تنها توافق بر سر ادامه مذاکرات بوده است. عباس عراقچی رییس نمایندگان ایران در این مذاکرات پس از دور اول گفته است: «رفع تحریم‌های‌ آمریکا، اولین و ضروری‌ترین اقدام جهت احیای برجام است و ایران آمادگی کامل دارد به محض رفع تحریم‌ها و پس از راستی‌آزمایی آن، اقدامات جبرانی هسته‌ای خود را متوقف نموده و به اجرای کامل برجام برگردد».

نمایندگان ایران تصریح کرده اند که در این مذاکرات هیچ تماس مستقیم و غیرمستقیمی بین ایران و آمریکا صورت نگرفته و نخواهد گرفت. عراقچی پس از ورود به وین با رییس هیئت های چین و روسیه و سپس هماهنگ کننده اتحادیه اروپا و رییس کمیسیون مشترک دیدار کرده بود. حضور آمریکا در این نشست غیررسمی است زیرا در پی خروج دونالد ترامپ از برجام، این کشور دیگر به طور رسمی عضوی از این پیمان به شمار نمی آید. در واقع در حال حاضر بحث در مورد بازگشت آمریکا به برجام، بازگشت ایران از برخی اقدامات مخالف با برجام و برداشتن تحریم های دونالد ترامپ علیه ایران محور اصلی برگزاری این نشست است. ایران همواره تاکید کرده که برای بازگشت به تعهدات برجامی خود باید تحریم های پس از خروج آمریکا از برجام لغو شده و عکس العمل هایی عملی در مورد گشایش اقتصادی مشتق از برجام شکل گیرد در حالی که مقامات آمریکایی، بازگشت ایران به تعهدات برجامی را پیش شرط لازم برای بازگشت به این معاهده اعلام کرده اند.

برخی رسانه ها مدعی شده اند که ایران پیشنهاد آمریکا برای آزادسازی یک میلیارد دلار از دارایی های ایران در خارج از کشور در ازای بازگشت ایران به تعهدات برجامی را نپذیرفته است. در حالی که مقامات ایرانی بارها تاکید کرده اند این مذاکرات تنها به بازگشت طرفین به برجام به شکلی که در سال ۲۰۱۵ به تصویب رسیده، مربوط می شود، رابرت مالی نماینده ویژه در امور ایران و برخی دیگر از مقامات آمریکایی گفته اند که این کشور به دنبال یک توافق جامع تر، قوی تر و طولانی تر با ایران است. در واقع اکنون بحث اصلی این است که چه کسی برای بازگشت به تعهدات برجامی پیشقدم شود: ایران یا آمریکا. هر یک از دو کشور خواستار این است که طرف مقابل ابتدا به تعهدات برجامی بازگردد و ظاهراً هیچ یک تمایلی به پیش قدم شدن در این ماجرا نداشته و هر منتظر اقدام عملی از دیگری هستند. باید دید که در ادامه مذاکرات در روز جمعه و پس از آن چه اتفاقاتی رخ خواهد داد.