تصور کنید با سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت در حال رانندگی در بزرگراه هستید و عقربه بنزین از خالی شدن باک خبر می دهد. کمی جلوتر یک تانکر سوخت وجود دارد که با شیلنگی متصل به یک سبد جلوتر از شما حرکت می کند و شیلنگ آماده سوختگیری آن تنها چند متر بالاتر از سطح زمین قرار گرفته است. با نزدیک شدن به تانکر سوخت، یک مخروط از گلگیر جلو خودرو بلند می شود و اگر با دقت و مهارت بتوانید این میله را در داخل سبد قرار دهید، جریان سوخت از تانکر به باک شما برقرار خواهد شد. اکنون تمام این فرآیند را به ارتفاع ۳۰,۰۰۰ پایی با سرعت بیش از ۴۸۰ کیلومتر در ساعت در شرایط شلوغ هوایی، در طول شب و در هوای بد تصور کنید، جایی که هیچ امکانی برای کنار زدن در کنار جاده و پر کردن باک وجود ندارد.
سوختگیری در آسمان یک عملیات استاندارد است که هر روزه صورت می گیرد اما عملیاتی چالش برانگیز و حساس برای نیروهای هوایی در سراسر جهان. به جای فرود آمدن چند باره در مسیر رسیدن به هدف، توانایی افزایش برد عملیاتی یک هواپیمای نظامی در هنگام پرواز به یک تقویت کننده نیرو در زمینه افزایش برد و توانایی در برنامه ریزی و اجرای عملیات ها تبدیل شده است. اما سوختگیری در آسمان از چه زمانی آغاز شده و چه کسانی ابداع کننده آن بودند. محققان نظامی بریتانیایی منبع بسیاری از اختراعاتی بودند که صحنه جنگ را برای همیشه تغییر دادند. همانها بودند که ایده ساخت تانک، رادار و موتورهای جت را عملی کردند. حتی ایده استفاده از منجنیق در ناوهای هواپیمابر برای بلند کردن و فرود هواپیماهای جنگی نیز توسط محققان نظامی بریتانیایی پیاده شد.
در اولین روزهای صنعت هوانوردی، خلبانان پیشرو، روش های خام و خطرناکی را برای انتقال سوخت از هواپیمایی به هواپیمای دیگر انجام می دادند. دو هواپیمای پایین پرواز دو باله در حالتی مشابه و بسیار نزدیک به هم پرواز کرده و یکی از آن ها بالاتر از دیگری قرار می گرفت و از آنجا بود که شیلنگ سوخت برای هواپیمای پایینی پرتاب می شد. بعد از آنکه یکی از مسافران هواپیمای پایینی دست خود را دراز می کرد و شیلنگ را به باک متصل می کرد، جاذبه زمین باقی کار را انجام می داد. بدین ترتیب اولین سوختگیری در آسمان توسط آلن کوبهام از خلبانان پیشرو بریتانیا در دهه ۱۹۳۰ انجام شد. در اواخر دهه ۱۹۴۰، نیروی هوایی ایالات متحده از سیستم شیلنگ حلقه ای (looped hose) استفاده کرد.
محدودیت های این سیستم و نیاز به سرعت پایین در هنگام عملیات، باعث شد تا کمپانی Flight Refuelling Ltd. متعلق به کوبهام اولین سیستم لنگر و مخروطی را برای سوختگیری در آسمان ابداع کرد. در این سیستم، یه لوله مخروطی شکل وجود داشت که هواپیمای دریافت کننده سوخت آن را به سبدی در انتهای شیلنگ متصل می کرد. در سال ۱۹۴۹، یک هواپیمای جنگنده Meteor نیروی هوایی بریتانیا برای بیش از ۱۲ ساعت در آسمان ماند و این سیستم جدید سوختگیری را آزمایش کرد. بعد از آن بود که بویینگ یک سیستم سوختگیری هوایی جدید را طراحی کرد که در آن یک کنترل کننده از داخل تانکر سوخت، عملیات سوختگیری را کنترل می کرد. این سیستم اکنون در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد.
اولین هواپیماهای سوخترسانی که مورد استفاده قرار گرفتند، نمونه هایی تغییر یافته از بمب افکن های Boeing KB-29/KB-50 Superfortress متعلق به دوران جنگ جهانی دوم بودند و بعد از آن نوبت به هواپیماهای بزرگ و سریع تر KC-97 Stratofreighter رسید. اما در دهه ۱۹۵۰، این هواپیماهای پروانه ای پیستون دار مجبور شدند سریع تر شوند تا بتوانند به هواپیماهای جت و بمب افکن جدید سوخترسانی کنند. خیلی زود نیاز به یک هواپیمای سوخت رسان که با موتور جت کار می کرد احساس شد و تانکر KC-135 از کمپانی بویینگ راه حل قضیه بود. از سال ۱۹۵۷ به بعد بیش از ۸۰۰ فروند هواپیمای سوخت رسان Stratotanker به نیروی هوایی ایالات متحده تحویل داده شد.
اکنون نیز از دو مدل Airbus A330 MRTT (Multi Role Tanker Transport) و Boeing KC-46 به طور عمده به عنوان هواپیماهای سوخت رسان در نیروی هوایی ایالات متحده استفاده می شود. همچنین بویینگ در حال ساخت یک سیستم سوختگیری در آسمان بدون سرنشین و ناونشین به نام MQ-25 Stingray است که تا سال ۲۰۲۴ در نیروی دریایی ایالات متحده و سوار بر ناوهای این نیرو فعالیت خود را آغاز خواهد کرد.
بدون نظر