در حالی که دنیا هنوز با ویروس کرونا دست به گریبان است و موفق به غلبه بر آن نشده، مورد دیگری به نگرانی های مردم افزوده شده که ابتلا به قارچ سیاه است.
قارچ سیاه گرچه بیماری جدیدی نیست اما وقتی چند ماه قبل خبر شیوع آن در میان بیماران کرونایی هند پیچید ترس و وحشت زیادی به جان مردم دنیا افتاد. قارچ سیاه که با نام علمی موکورمیکوز شناخته می شود نوعی عفونت قارچی است که به دلیل وجود از نوعی کپک در خاک و در نتیجه پوسیدگی مواد آلی مانند برگ‌ها پدیدار می‌شود.
نحوه آلودگی به قارچ سیاه هم به این شکل است که فرد با تنفس هاگ این قارچ‌ها عفونت را وارد بدن خود می کند. این قارچ‌ها ممکن است از مسیر دستگاههای رطوبت‌ساز یا مخازن اکسیژنی که حاوی آب کثیف هستند نیز در بیمارستان‌ها یا خانه‌ها پخش شوند.
از آنجا به این عفونت تهاجمی است، باید هرچه سریع‌تر از بین برود و بافت‌های مرده نیز برداشته شود. به همین دلیل گاه جراحان مجبور می‌شوند بینی، چشم یا حتی فک بیماران را بردارند تا جلوی رسیدن عفونت به مغز را بگیرند.
اما آیا پای این بیماری ترسناک به ایران هم باز شده است؟
خرداد ماه سال جاری بود که اولین بار زمزمه هایی از آن در ایران هم به گوش رسید.
دکتر مسعود مردانی، عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا و متخصص بیماری‌های عفونی جزو نخستین کسانی بود که درباره دیده‌شدن این بیماری در ایران صحبت کرد.
او در اینباره گفت: «این بیماری از گذشته در ایران و کشورهای دیگر وجود داشته است. تنها اتفاق جدیدی که رخ داده این است که برخی از بیماران کرونایی که کورتون با دوز فوق فیزیولوژیک مثل دگزامتازون را برای مدت زمان طولانی دریافت می‌کنند، ممکن است این قارچ به دستگاه تنفسی، چشم، مغز و اعصاب آنها ورود پیدا کرده و منجر به عفونت شود، این بیماری هم بسیار کشنده است.»
او با اشاره به شیوع این بیماری در هند و کشورهای دیگر گفت: «این مسئله تنها در هند رخ نداده، بلکه در ایران هم چند ماه پیش در بیمارستان لقمان یک مورد ابتلا به قارچ سیاه را داشتیم که به دلیل تشخیص زودهنگام حال این بیمار با درمان ضد قارچ بهبود پیدا کرد. در کشور هند این موارد ابتلا اما بسیار قابل توجه است و می‌توان گفت که دلایلی ازجمله گرمای هوا، افزایش جمعیت مبتلا به کرونا و استفاده بیشتر از کورتون برای بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند این وضعیت را در آن کشور رقم زده است.»
مینو محرز، عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا و شروین شکوهی، رییس بخش عفونی بیمارستان لقمان هم در کنار بسیاری از دیگر متخصصان تأکید کرده اند که هراس مردم بی‌اساس است و دلیلی برای وحشت نیست.
مینو محرز با انتقاد از اخبار منتشرشده درباره عوارض نگران‌کننده این بیماری گفت: «واقعا نمی‌دانم با وجود این که مردم با استرس و اضطراب‌های زیادی مواجهند، چرا باز هم برخی افراد با مطرح‌کردن کشندگی قارچ موکورمایکوزیس این نگرانی‌ها را دامن می‌زنند. موکورمایکوزیس همیشه در بیماران دارای قند بالا عفونت‌های سیستمیک را رقم می‌زند که در صورت تشخیص زودهنگام قابل درمان است و اصلا ما به‌عنوان قارچ سیاه از آن یاد نمی‌کنیم.»
به گفته ی محرز، این گونه نیست که اگر در هند، میزان ابتلا به این بیماری بالا رفته بنابراین ما در آینده نزدیک با شیوع آن در ایران مواجه می‌شویم؛ چرا که این بیماری مسری نیست: «در ایران این بیماری عفونی وجود دارد اما میزان ابتلای آن بالا نیست و نیاز به ایجاد چنین هراس و وحشتی در میان مردم ندارد. در کنار همه اینها، در میان قارچ‌ها، موکورمایکوزیس کمترین میزان انتشار را دارد.»
دکتر شروین شکوهی هم نگرانی بالای مردم نسبت به ابتلا به قارچ سیاه را بی‌اساس دانست؛ چراکه این بیماری همیشه وجود داشته و نباید آن را پررنگ کرد. او در اینباره گفت: «تمام پزشکان و متخصصان در حوزه عفونی حتی پیش از کووید-۱۹ بیماران مبتلا به این قارچ را دیده‌اند. این بیماری به‌هیچ‌وجه قابل انتقال نیست. اسپور قارچ موکورمایکوزیس در بینی هر فردی وجود دارد و اگر شخصی به دلیل کرونا بستری شود، ممکن است بعد از چند روز همان اسپور شروع به ریشه و خراب‌کردن سینوس‌ها کند. این قارچ برای افرادی با سیستم ایمنی سالم مشکلی ایجاد نمی‌کند اما در کسانی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند می‌تواند منجر به بیماری شود.»
به گفته این متخصص، ایمنی کم افراد دارای بیماری زمینه‌ای، خود بیماری کووید-۱۹ و کاهش ایمنی بر اثر استفاده از داروهایی برای درمان کرونا تجویز می‌شود، منجر به عفونت موکور می‌شود؛ «از روز اول پاندمی کرونا هم ما با این بیماری مواجه بودیم و همین حالا هم، بیماری دارم که مبتلا به این عفونت است. این بیماری قارچی در سال‌های گذشته وجود داشته و همیشه هم مهم بوده، بنابراین اتفاق جدیدی نیست.»
بیماران دیابتی که مبتلا به کرونا می‌شوند، بیشتر در خطر گرفتارشدن به قارچ سیاه هستند. پیام طبرسی، رییس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری این موضوع را مطرح کرد و گفت: «بیشترین موارد ابتلا به قارچ سیاه در میان بیماران مبتلا به دیابت گزارش می‌شود. علت آن هم کاملا مشخص است. دیابت این افراد پس از ابتلا به کرونا، از کنترل خارج می‌شود. به همین دلیل برای درمان این افراد، کورتون تجویز می‌شود و این مسئله آنها را معرض ابتلا به موکورمایکوزیس قرار می‌دهد.»
با این همه اما طبرسی این اطمینان خاطر را داد که شیوع این بیماری آن قدر نیست که نگرانی ایجاد کند اما به هر حال وجود دارد و باید مراقب بود: «میزان مرگ‌ومیر در اثر این بیماری، ۵۰ درصد است. در یک سال گذشته حدود ۵ مورد ابتلا در ایران گزارش شده که ۲ مورد از بیماران، جانشان را از دست دادند. تمام این بیماران دیابتی بودند و درگیری ریویی بالایی داشتند که ابتلا به قارچ سیاه، منجر به مرگ‌شان شد.»
به گفته این متخصص، هم‌اکنون، مهم‌ترین خطر، کرونا به دلیل کشندگی بالای آن است نه قارچ سیاه: «دلیل شیوع بالای این بیماری در هند، بالابودن جمعیت و آمار قابل توجه بیماران مبتلا به دیابت آنهاست. طی مدت اخیر هم با توجه به بحران کرونا مصرف کورتون به‌شدت افزایش پیدا کرده که این عوامل موجب افزایش بیماران کرونایی مبتلا به موکورمایکوزیس شده است.»
بدون نظر