برای پاسخ به سوال «خاک چیست؟» باید گفت که خاک بالاترین لایه ی سطح زمین است که گیاهان در آن می رویند و زندگی موجودات به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم به آن وابسته است. این ماده عمدتاً از ذرات معدنی، مواد آلی، آب، هوا و نیز موجودات زنده تشکیل شده که همگی آرام و پیوسته بر هم کنش دارند.
بسیاری از گیاهان، مواد مغذی مورد نیاز خود را از خاک دریافت می کنند. و از آن جایی که گیاهان منبع اصلی غذا برای انسان، حیوانات و پرندگان هستند می توان نتیجه گرفت که اکثر موجودات زنده در خشکی برای وجود خود به خاک وابسته اند.
خاک چگونه تشکیل می شود؟
میلیون ها سال قبل، سطح زمین پوشیده شده بود از صخره های بسیار بزرگ. عوامل طبیعی همچون باران، آب، باد، برف، گرما و غیره موجب شکسته شدن این صخره ها و تبدیل شان به تکه های کوچک تر شد.
این تکه ها با ادامه تاثیر عوامل طبیعی به تدریج به سنگ تبدیل شدند. نهایتاً فعالیت باکتری ها، تاثیر اسید کربنیک و سایر عوامل، این تکه های سنگ را به خاک تبدیل کرد. در طول این مدت فعالیت موجودات ذره بینی باعث تجزیه ی گیاهان و جانوران مرده و اضافه شدن مواد حاصل از این تجریه به خاک شده است.
برخی وقایع طبیعی می توانند چرخه زیست خاک را مختل کنند. برای نمونه ممکن است خاک به صورت ناگهانی به واسطه ی فوران آتشفشان یا وقوع سیل، پوشیده شود. یا امکان دارد در اثر فرسایش آبی یا بادی ناپدید شود.
در شیب های تند، مواد تازه تشکیل شده و سست به راحتی توسط باران یا نیروهای گرانشی از بین می روند. به همین خاطر است که در مناطق کوهستانی، خاک کم عمق است. در حالی که در مناطق هموارتر و کم‌شیب تر خاک های عمیق تری وجود دارد.
خاک ها منابع طبیعی محدودی بوده و تجدیدپذیر محسوب می شوند چرا که مدام در حال شکل گیری هستند. با این وجود شکل گیری خاک با سرعتی بسیار پایین اتفاق می افتد. در حقیقت ممکن است تشکیل یک سانتی متر خاک سطحی، چند قرن زمان ببرد.
خاک یک منبع ارزشمند است که باید آن را به دقت مدیریت کرد، چرا که به راحتی شسته می شود، آسیب می بیند یا از بین می رود. تنها در صورتی که خاک به درستی مدیریت شود، می توان از تخریبش و به تبع آن از نابودی امنیت غذایی انسان ها جلوگیری کرد.
بدون نظر