تنها نقطه ضعف ولادیمیر پوتین در حمله به اوکراین چیست؟

دیروز ولادیمیر پوتین اعلام کرد که استقلال دو منطقه جدایی طلب دونتسک و لوهانسک در شرق اوکراین را که از سال ۲۰۱۴ با دولت مرکزی اوکراین در درگیری نظامی به سر می برند به رسمیت خواهد شناخت و امروز حمله ای تمام عیار را به اوکراین آغاز کرده است. در حالی که در ماه های اخیر با انباشته شدن نیروهای روسی در مرز اوکراین، کشورهای غربی از حمله قریب الوقوع روسیه به اوکراین خبر می دادند، ولادیمیر پوتین بار دیگر سران ایالات متحده، اروپا و ناتو را با یک حرکت پیش بینی نشده و هوشمندانه مات کرد. پوتین به جای حمله مستقیم به اوکراین، ابتدا استقلال منطقه دونباس در شرق اوکراین و در همسایگی خود را به رسمیت شناخت تا بدین ترتیب بتواند نیروهایش را در قالب نیروهای حافظ صلح وارد این منطقه کند بدون اینکه این کار تهاجم به خاک کشوری دیگر تلقی شود و اکنون یک مرحله نیز جلوتر آمده و وارد خاک اوکراین شده است.

علاوه بر آن، به عنوان منطقه ای مستقل از اوکراین، دولت روسیه می تواند در این مناطق حضور نظامی داشته و برای درازمدت نیز پایگاه های نظامی در این منطقه ایجاد کند، اگر چه تا پیش از این نیز حضور نظامی روسیه و کمک او به جدایی طلبان اوکراینی که عمدتاً روس زبان هستند بر کسی پوشیده نیست، هر چند کرملین همواره این موضوع را رد کرده است. اوکراین گفته که استقلال لوهانسک و دونتسک را به رسمیت نمی شناسد و این موضوع باعث درگیری نیروهای روسی و اوکراینی در مناطق مرزی شده است. اما حالا که بین روسیه و اوکراین جنگی تمام عیار رخ داده است،نقطه ضعف روسیه در این جنگ چیست و پوتین از چه چیزی بیم دارد؟

در اینجا می خواهیم نظر متیو اشمیت از کارشناسان نظامی برجسته ایالات متحده را در این مورد منعکس کنیم که در وبسایت شبکه خبری سی ان ان منتشر شده است.

تنها عامل بازدارنده برای حمله روسیه به اوکراین چیست؟

اگر فردا یا پس فردا جنگی صورت گیرد، به طور قطع به این دلیل خواهد بود که رییس جمهور روسیه فکر می کند کیف نمی تواند تلفات سنگین انسانی را بعد از حمله به نیروهای روسی وارد کند. جو بایدن و رهبران اروپایی به طور علنی به پوتین هشدار داده اند که حمله به اوکراین پرهزینه خواهد بود: انزوای دیپلماتیک و تحریم های بین المللی هر دو روی میز هستند اما به نظر می رسد هیچ کدام از این دو باعث نشده که پوتین از قرار گرفتن در آستانه درگیری نظامی عقب نشینی کند. تلفات نظامی بالقوه، برای روسیه، تنها بازدارنده برای روسیه است که می تواند پوتین را از حمله دوباره به اوکراین منصرف کند.

در میدان نبرد، نیروهای اوکراینی بسیار بهتر از آن چیزی که ممکن است برخی فکر کنند سنگر گرفته اند. اگر چه نظامیان اوکراینی شانس زیادی برای متوقف کردن یک حمله تمام عیار ندارند، اما حرفه ای بوده و برای کند کردن چنین حمله ای به خوبی آموزش دیده اند و از هم مهم تر، برای وارد کردن هزاران تلفات به نیروهای روسی. اینجا همان جایی است که سیاست غرب می تواند تفاوت را رقم بزند. در اختیار قرار دادن سلاح های ضد تانک و موشک های ضدهوایی قابل حمل استینگر بدون شک تا حالا برای ژنرال های روسی به یک دغدغه تبدیل شده است. نظامیان روسی از قبل می دانند که این سیستم ها چقدر می توانند خطرناک باشند. بسیاری بر این باورند که همین سیستم استینگر باعث شد که نیروهای شوروی وادار به ترک خاک افغانستان شوند. کمتر کسی می داند که در حمله روسیه به گرجستان در سال ۲۰۰۸، از سیستم های ضد هوایی روسی/اوکراینی BUK و سیستم های دوش پرتاب علیه هواپیماهای روسی استفاده شد و در برخی موارد باعث سقوط جنگنده های روسی گردید.

در مقایسه با گرجستان سال ۲۰۰۸، نیروهای نظامی کنونی اوکراین تجهیزات آمریکایی بهتری داشته و تجربه بیشتری در آشنایی با تاکتیک های نظامی روسی دارند. اوکراین اکنون رتبه ۲۲ اُم بهترین ارتش های جهان را در اختیار دارد در حالی که روسیه دوم است. اگر چه تفاوت بین قدرت دو ارتش زیاد است اما این بدان معنا نیست که اوکراین هیچ امتیازی کسب نمی کند. به نظر می رسد که استراتژی کیف در نبرد احتمالی با روسیه، عقب نشینی و به راه انداختن یک جنگ شهری گریلایی است، همان کاری که نیروهای طالبان علیه ایالات متحده و ناتو در افغانستان انجام دادند. نیروهای دفاع مردمی اوکراین سخت در حال آموزش برای مقابله با اشغال کشورشان توسط روسیه هستند. نکته این است که اگر نیروهای روسی تلفات قابل توجهی در سال ۲۰۱۴ در برابر نیروهای آماتور، ناآماده و با استقرار ضعیف اوکراینی متحمل شدند، انتظار می رود که این بار تلفات بیشتری در انتظارشان باشد.

سوال این است که آیا این تلفات آن قدر بالا خواهد بود که پوتین را از حمله به خاک اصلی اوکراین منصرف کند یا خیر. بسیاری از غربی ها ولادیمیر پوتین را رییس جمهوری توتالیتر و تمامیت خواه می بینند که در عمل اینطور نیست. او در اتحاد با گروهی از اولیگارش های ثروتمند و قدرتمند حکومت خود را پیش برده و مردم را نیز از لحاظ استانداردهای زندگی ناشی از فروش نفت و گاز تقریباً راضی نگه داشته و به نوعی از فساد دولت نیز چشم پوشی می کند و تنها به سرکوب رسانه های آزاد اهمیت می دهد. روسیه کره شمالی نیست. مخالفان از بین نمی روند، هنوز هم اعتراضات خیابانی موجود است و اگر چه الکسی ناوالنی منتقد اصلی حکومت پوتین در زندان است اما او توانسته پیام های ضدفساد خود را منتشر کرده و به اطلاع عموم برساند.

اگر چه دولتمردان روسیه تلاش کرده بودند تلفات نیروهای خود در مناطق شرقی اوکراین را مخفی کنند و مدعی شوند که نیروی روسی در شرق اوکراین حضور ندارد، اما خانواده های این سربازان کشته شده ساکت نبوده و این موضوع را به نحوی به اطلاع عموم رسانده اند. جنگ با اوکراین در میان مردم روسیه طرفدار چندانی ندارد و اوکراینی ها اقلیت بزرگی را در روسیه تشکیل می دهند و میلیون ها شهروند روسی نیز دوستان و بستگانی در اوکراین دارند که می توانند قربانی حمله روسیه باشند.

با اطمینان کافی می توان گفت که نگرانی روسیه از حمله به اوکراین موشک های ناتو نیست بلکه او از پناهگاهی امن با حکومتی دموکراتیک در دروازه های سرزمین خود می ترسد. پوتین از این بیم دارد که فرهنگی آشنا برای مردم روسیه، جامعه ای بر اساس ارزش های دموکراتیک بسازد که با آنچه او می خواهد متفاوت است. اگر روسیه دارای جامعه ای آزاد و دموکراتیک بود، هیچ کدام از این ویرانی ها و کشتارها لازم نبود. داستان واقعی این جنگ همین است.

بیشتر بخوانید: چرا اوکراین ۳۰ سال پیش سلاح های هسته ایش را به روسیه تحویل داد؟