علت گرد و خاک امروز تهران چیست و تا چه زمانی ادامه دارد؟

امروز صبح مردم تهران از خواب بیدار شده و با گرد و خاک و هوایی بسیار آلوده مواجه شدند، هوایی که برای بسیاری از گروه های سنی ناسالم اعلام شده است. این گرد و خاک در روزهای اخیر از سمت غرب کشور وارد شده و دیروز در شهرهای عراق و منطقه اقلیم کردستان بوده و از دیروز بعدازظهر از سمت استان های غربی و شمال غربی وارد کشورمان شده است.

محمد اصغری، کارشناس سازمان هواشناسی درباره علت گرد و خاک شدید امروز تهران چنین می گوید: «در روزهای قبل اعلام کردیم که چشمه‌های تولید گرد و خاک در شمال عراق و کشورهای سوریه و عربستان همچنان باقی است و متأسفانه استان‌های مرزی را از جمله کردستان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان، آذربایجان غربی درگیر می‌کند. جریانات غربی در لایه‌های بالایی جو به قدری قوی است که این گرد و خاک را جارو می‌کند و استان‌های همدان، مرکزی، قم، البرز و تهران را تحت تأثیر قرار داده است».

کارشناس هواشناسی در مورد این گرد و خاک که بسیاری از نقاط کشور را در بر گرفته تصریح کرد: «هر چقدر به سمت شمال غربی پیش می‌رویم این گرد و خاک تضعیف می‌شود. با توجه به اتفاقاتی که در خاورمیانه به جهت کم بارشی داشته‌ایم این موضوع تکرار خواهد شد و اوج این گرد و خاک از فروردین تا مرداد است و تا موقعی که این چشمه‌ها وجود داشته باشد گرد و خاک نیز خواهد بود. بر اساس تصاویر ماهواره‌ای منشأ این گرد و خاک در کشور عراق است که متأسفانه استان‌های آذربایجان غربی، کرمانشاه، مرکزی، البرز، زنجان، قم، تهران و قزوین را تحت تأثیر قرار داده است».

اصغری در مورد سامانه بارشی که می تواند این گرد و خاک را از بین ببرد نیز گفته است: «از آخر وقت امروز از سمت شمال غربی جبهه هوایی وارد کشور خواهد شد که سبب بارش می‌شود و تا روز یکشنبه استان‌های زنجان، تهران، قم، مرکزی، همدان، البرز، مرکزی و استان‌های شمال شرق و آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، تهران، البرز، قم، همدان، اردبیل را تحت تأثیر قرار خواهد داد و باعث می‌شود که گرد و خاک شسته شود. با توجه به آلودگی هوا و شاخص آن مردم از حضور در فضای باز خودداری کنند و همچنین با توجه به جریانات جنوبی در سواحل دریای خزر و بادهای جنوبی آتش سوزی در جنگل‌های شمالی مستعد خواهد بود بنابراین مسافران از روشن کردن آتش خودداری کنند تا شاهد آتش سوزی جنگل‌ها نباشیم و مسئولان امر نیز این موضوع را در نظر بگیرند».

سازمان هواشناسی نیز اعلام کرده است که گرد و خاک در تهران و دیگر نقاط کشور از امروز تا روز شنبه ادامه داشته و به دلیل افزایش وزش باد از سمت عراق به سمت کشورمان، گردو خاک در عصر امروز جمعه افزایش نیز خواهد یافت. هواشناسی پیش بینی کرده است که این گرد و غبار طی سه روز آینده نیز پدیده غالب در بیشتر مناطق کشور و همراه با وزش باد خواهد بود. همچنین بر اساس پیش بینی های سازمان هواشناسی، امروز (جمعه) بارشی در تهران نداشته و عمده بارندگی ها از روز شنبه از نیمه غربی و شمال غربی کشور آغاز خواهد شد.

کبری رفیعی، کارشناس هواشناسی گفته است :«روز شنبه با ورود موج بارشی جدید مجددا مناطق شمال غرب، غرب و بخش‌های غربی و مرکزی دریای خزر و استان‌هایی که در دامنه‌های جنوبی البرز مرکزی واقع شده‌اند بارش خواهند داشت. در روز یکشنبه در نوار شمالی کشور در برخی از ساعات رگبار و رعد و برق خواهیم داشت و در روز دوشنبه و سه شنبه جوی آرام را در بیشتر نقاط کشور پیش بینی می‌کنیم. همچنین آبهای خلیج فارس به ویژه غرب خلیج فارس امروز مواج و متلاطم خواهد بود».

بر اساس اعلام مرکز کنترل کیفیت هوا، میانگین شاخص کیفیت هوای امروز تهران هم اکنون روی ۴۹۱ و در شرایط خطرناک قرار دارد. شاخص کیفیت هوا (AQI) به پنج دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود. بر اساس این تقسیم بندی از عدد صفر تا ۵۰ هوا «پاک»، از ۵۱ تا ۱۰۰ هوا «قابل قبول (سالم) یا متوسط»، از ۱۰۱ تا ۱۵۰ هوا «ناسالم برای گروه‌های حساس»، از ۱۵۱ تا ۲۰۰ هوا «ناسالم برای همه گروه‌ها، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوا «بسیار ناسالم» و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوا «خطرناک» است. پیدایش ریزگردها به علت دو منشأ داخلی و خارجی بوده و عمده ترین منشأ خارجی آن کشور عراق و بیابان های جنوبی و غربی آن است. گرچه بخشی از بیابانهای عربستان، سوریه، اردن و کویت نیز بر این پدیده اثرگذارند، اما آنچه در سالهای اخیر بیشتر کشور ما را متأثر نموده، بیابان های کشور عراق است.

منشأ داخلی این ریز گردها در استان خوزستان نیز عمدتاً از دو کانون، شامل بخش خشک تالاب هورالهویزه (هورالعظیم) و بیابانهای ماه شهر و بخش خشک تالاب شادگان می باشد. علت خشک شدن بخش هایی از تالاب هورالهویزه (هورالعظیم) و تبدیل شدن آن به کانون و منشأ ایجاد ریز گردها، به دلیل کاهش میزان ورودی آب به تالاب است که بخش عمده آن به دلیل احداث سدهای بزرگ بر روی رودخانه های دجله و فرات توسط کشورهای ترکیه (پروژه GAP)، عراق و سوریه و تا حدودی ایران (احداث سد کرخه) می باشد.