حادثه ریزش در زیارتگاه شیعیان در عراق؛ قطاره امام علی (ع) کجاست؟

به دنبال ریزش روز گذشته ی تپه‌ ای در زیارتگاه معروف به قَطّاره امام علی (ع) یا چشمه امام علی (ع) در نزدیکی شهر کربلا، شماری از زائران در زیر آوار مانده اند. اما زیارتگاه قطاره امام علی (ع) کجا است؟

زیارتگاه قطاره امام علی (ع) یا چشمه امام علی (ع)، به باور مردم، همان چشمه‌ ای است که امام علی (ع) در مسیر نبرد صفین آشکار کرد. قطاره امام علی (ع)، امروزه گسترش زیادی یافته و دارای شبستانی بزرگ، چندین بستان و امکانات رفاهی است.

بر پایه برخی منابع شیعه، امام علی (ع) در مسیر صفین، به همراه لشکر خود وارد صحرایی بی‌آب و علف شد. ایشان نزدیک ستون یا میل بلندی توقف کرد که بالای آن، راهبی مسیحی زندگی می‌کرد. نزدیک این ستون یا میل، صخره‌ای بود که اصحاب ایشان نتوانستند با یکدیگر آن را بلند کنند. سپس امام آن را از جا کند و زیر آن، چشمه آب زلالی پدیدار شد.

پس از آنکه اصحاب او، از آب چشمه سیراب شدند، امام علی (ع) صخره را به جای نخست برگرداند و چشمه را پوشاند و از آنجا حرکت کردند. هنوز دور نشده بودند که امام علی (ع) از اصحاب خود خواستند تا برگردند و چشمه را بیابند. برخی از اصحاب او بازگشتند؛ ولی نتوانستند محل چشمه را پیدا کنند؛ پس نزد راهب رفتند و او به آنها خبر داد که به جز پیامبران یا اوصیای پیامبران، هیچ‌کس نتوانسته است این‌ چشمه را آشکار کند. در برخی از این منابع، افزوده شده که آن راهب، اسلام آورد و به امام علی (ع) پیوست و سرانجام در جنگ صفین، به شهادت رسید.

درباره محل وقوع این ماجرا، در روایات، اختلاف است. در بیشتر روایات، محل وقوع حادثه، نقطه‌ای در ساحل غربی رود فرات، ذکر شده است. در روایت نصر بن مزاحم، که به گمان، قدیمی‌ترین راوی این رویداد است، محل وقوع آن ظَهر کوفه بیان شده است.

ابن شهرآشوب و قطب راوندی، مکان وقوع آن را صندودا ذکر کرده‌اند. در روایت حسین بن حمدان خصیبی و شیخ مفید و نیز در اشعاری از سید‌ حمیری، محل وقوع آن، پس از گذشتن امام علی (ع) از کربلا بیان شده است. ابن اعثم، نیز محل آن را صحرایی که امام علی (ع) میان انبار تا هیت، از آن عبور کرده، دانسته است.

در کتب شیعه، رویداد دیگری درباره توقف و نماز خواندن لشکر امام علی (ع) در نزدیکی دیر راهبی در منطقه براثا ذکر شده؛ این رویداد در مسیر بازگشت ایشان از نبرد نهروان بوده و با رویداد گفته شده شباهت دارد. امروزه در مسجد براثا نیز چشمه آبی وجود دارد که گفته می‌شود امام علی (ع) آن را آشکار کرده است.

اطراف قطاره امام علی (ع) را دیواره‌های صخره‌ای به نسبت بلندی فراگرفته و به تازگی، روی چشمه، اتاقی ساخته‌اند که دارای یک گنبد کوچک سبزرنگ است. چشمه آب، در گوشه‌ای از بنا قرار دارد و یک ضریح، به‌ صورت پنجره چوبی مشبک یک ضلعی، روی آن نصب شده است.