آیا ورق گالوانیزه جایگزین مناسبی برای آهن است؟

ورق گالوانیزه به رنگ نقره‌ای است و به دلیل خاصیت ضد زنگ بودن می‌تواند جایگزین خوبی برای ورق‌های استیل گران قیمت باشد. از آنجا که این ورق‌ها ضد زنگ و ضد اکسید هستند، برای قسمت‌هایی که با رطوبت سر و کار دارند، استفاده می‌شوند. این محصول از ورق‌های فولادی با دو روش نورد گرم و نورد سرد تولید می‌شود که سطح آن را با فلز روی پوشش داده‌اند و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. از ورق‌های گالوانیزه می‌توان به جای ورق‌های آهنی استفاده کرد که قطعا دوام بسیار بالاتری نیز دارد.

در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد این ورق‌ها، کاربرد و مزیت‌هایشان صحبت کنیم.

ورق گالوانیزه چیست؟

ورق‌های گالوانیزه محصولاتی هستند که از ورق‌های فولادی بدست می‌آیند و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. در تولید لوازم خانگی و صنایع الکترونیک و برق، خودروسازی، ساختمان‌های صنعتی و در ساخت تجهیزات ترافیکی از این نوع ورق‌ها استفاده می‌شود.

این ورق‌ها ابتدا با استفاده از ورق فولادی تهیه می‌شود که با پوشش روی اندود داده می‌شوند تا در برابر فرآیند اکسایش و زنگ زدن مقاومت کافی داشته باشد. برای مثال در ساخت کانال‌های کولر آبی که با رطوبت سر و کار دارند، از این ورق‌ها استفاده می‌شود که به رنگ نقره‌ای هستند و طرح‌های خاصی روی آن‌ها به چشم می‌خورد.

کاربردهای اصلی این ورق‌ها عبارت است از:

• استفاده در تولید لوازم خانگی مثل ماشین ظرفشویی، ماشین لباسشویی، کولر، یخچال و … است که در برابر رطوبت مقاومت بسیار بالایی دارد.
• صنایع الکترونیک هم از دیگر کاربردهای این نوع ورق است که برای انواع سیم کشی و قطعات پوششی استفاده می‌شود.
• در صنعت خودروسازی هم از این ورق برای تولید درب قطعات استفاده می‌شود.
• این ورق‌ها در ساختمان سازی هم به کار برده می‌شوند. در ساخت ساندویچ پانل‌ها از ورق‌های گالوانیزه استفاده می‌کنند.
• از دیگر کاربردهای این ورق می‌توان به تجهیزات ترافیکی اشاره کرد. برای مثال گارد ریل‌هایی که در طرح‌های ترافیکی سطح شهر و جاده‌ها مشاهده می‌کنید، همگی از ورق گالوانیزه تهیه شده‌اند.
• از ورق گالوانیزه برای ساخت سیلو هم استفاده می‌شود که در انبار کردن موادغذایی انسانی و حیوانی کاربرد دارد.

ویژگی های ورق گالوانیزه

این ورق‌ها ویژگی‌هایی دارند که استفاده از آن‌ها را گسترده‌تر کرده است. مهم‌ترین مشخصه آن‌ها داشتن پوششی است که در برابر خوردگی مقاومت بالایی دارد. سایر مشخصات و ویژگی‌های ورق گالوانیزه عبارت است از:

• قابلیت کششی بالا
• رنگ‌پزیری خوب (قبل از عملیات پیش تصفیه)
• قابلیت جوش پذیری بالا
• چسبندگی و شکل‌پذیری بالا
• داشتن ضخامت بالا متناسب با جرم آن

این ویژگی‌ها باعث می‌شود تا حد زیادی هزینه ساخت برخی محصولات با استفاده از ورق گالوانیزه کاهش یابد. استفاده از این ورق‌ها طول عمر محصولات را نیز افزایش می‌دهد به طوری که متوسط بین ۲۰ تا ۳۰ سال عمر می‌کند. از سوی دیگر به تعمیر و جایگزینی هم نیاز ندارد و هزینه‌های مربوط به تعمیر را به صفر می‌رساند.

از دیگر دلایلی که استفاده از ورق گالوانیزه را زیاد کرده، امکان کنترل دما و اضافه کردن سیستم‌های تهویه هوا است. همچنین نظافت این ورق‌ها آسان است و به همین دلیل در ساخت سیلوهای مواد غذایی کاربرد دارد.

وجه تشابه ورق گالوانیزه با آهن

ورق گالوانیزه را از ورق‌های آهنی تهیه می‌کنند و به همین دلیل از چند نظر با هم شباهت دارند:

روش تولید ورق گالوانیزه و آهن

برای تولید این دو ورق از روش نورد گرم و سرد استفاده می‌شود که:

• در روش گرم، ابتدا مواد اولیه را در کوره به حالت مذاب درآمده و سپس با عبور از غلتک ها و صاف کن ها در حین سرد شدن ورق سیاه تولید می گردد. تا اینجا روش تولید شبیه تولید ورق‌های آهنی است. سپس ورق‌ها شسته و صاف می‌کنند و در نهایت روی آن را با پوشش محافظ از جنس روی می‌پوشانند تا تبدیل به ورق گالوانیزه شود.

البته برای ایجاد پوشش روی، چربی زدایی و رفع آلودگی از سطح ورق هم اهمیت زیادی دارد که باید قبل از قرار دادن ورق در مذاب روی انجام شود. در نهایت ورق را خشک می‌کنند و با استفاده از غلتک به ضخامت استاندارد می‌رسانند.

• در روش نورد سرد برای تولید ورق گالوانیزه و ورق‌های فولادی، از فرآیند الکترولیز استفاده می‌کنند. در این روش ابتدا ورق‌هایی را روی یکدیگر قرار می‌دهند و آن را گرم می‌کنند تا نرم و انعطاف‌پذیر شود. سپس با استفاده از غلتک روی آن حرکت می‌کنند تا پرس شود. در نهایت آن را خنک و ورق‌های بدست آمده را با استفاده از اسپری آب و نمک، تمیز می‌کنند تا براق و یکدست شود. در نهایت آن را با مواد مذاب روی می‌پوشانند تا لعابی و گالوانیزه شود.

مقاومت در برابر کشش و ضربه

از آنجا که ورق گالوانیزه را با استفاده از مواد اولیه فولادی تهیه می‌کنند، مقاومت بسیار بالایی در برابر ضربه و کشش دارد. به همان اندازه که ورق‌های فولادی و آهن در برابر کشش و ضربه مقاومت دارند، ورق‌های گالوانیزه نیز مقاوم هستند. البته به دلیل پوشش ۲۵ میکرونی از جنس روی، میزان مقاومت ورق گالوانیزه نسبت به ورق آهنی بیشتر است.

قابل استفاده در صنایع مختلف

یکی دیگر از شباهت هایی که بین ورق‌های آهنی و گالوانیزه وجود دارد، قابلیت استفاده آن‌ها در صنایع مختلف است. از ورق‌های فولادی در صنایع خودروسازی، کشتی سازی، ساخت و ساز، لوازم خانگی و …. استفاده می‌شود. حال آنکه می‌توان از ورق‌های گالوانیزه هم به مانند ورق‌های آهنی در همین صنایع استفاده کرد. ضمن اینکه ورق گالوانیزه از مقاومت بسیار بالاتری نسبت به ورق آهنی برخوردار است.

البته این دو ورق از نظر قیمت و کارکرد و مشخصات با یکدیگر تفاوت‌هایی نیز دارند. اولین تفاوت آن‌ها به ظاهرشان مربوط می‌شود که ورق‌های گالوانیزه به رنگ نقره‌ای روشن هستند و اگر در برابر رطوبت، باد و باران قرار بگیرند، به هیچ عنوان رنگ‌شان تغییری نمی‌کند. اما ورق‌های آهنی به رنگ نقره‌ای تیره هستند و اگر در برابر جریان هوا و رطوبت قرار بگیرند، خیلی زود اکسید شده و به رنگ قهوه‌ای در می‌آیند.

همچنین طول عمر ورق‌های گالوانیزه نسبت به ورق‌های آهنی بیشتر است و از نظر قیمت هم گرانتر هستند. همه این مشخصات باعث تفاوت در کاربرد ورق گالوانیز و ورق‌های آهنی می‌شود. برای مثال برای ساخت سقف عرشه فولادی از ورق گالوانیزه استفاده می‌شود، در حالی که ورق‌های فولادی سیاه یا روغنی اصلا گزینه مناسبی برای ساخت این محصولات نیستند و نمی‌توانند در برابر رطوبت مقاومت کنند. به طور کلی ورق گالوانیزه را می‌توان به جای ورق‌های آهنی استفاده کرد.

در پایان

در اینجا تلاش کردیم شما را با ورق گالوانیزه، کاربردها و مشخصات آن آشنا کنیم. همچنین بررسی کردیم که آیا قابل استفاده به عنوان جایگزینی برای ورق آهنی هست یا خیر. در نهایت باید بگوییم ورق‌هایی که دارای پوشش روی هستند، نسبت به ورق آهنی مقاومت و دوام بیشتری دارند و در هر جایی که از ورق آهنی استفاده می‌شود، می‌توان بدون وقفه از آن‌ها استفاده کرد. اما هیچ گاه ورق آهنی جایگزین خوبی برای ورق گالوانیزه نخواهد بود.