سازمان نایاک چیست و چه فعالیتی دارد؟

به دنبال وقوع اعتراضات در ایران، نام سازمان نایاک بار دیگر بر سر زبان ها افتاده است، انجمنی در آمریکا که از سوی برخی به لابی گری برای جمهوری اسلامی ایران متهم شده است، ادعایی که هم از سوی مقامات ایران و هم از سوی مسئولان این انجمن رد شده است.

در جدیدترین خبر، رسانه های فارسی زبان خارج کشور مدعی شده اند رضا اصلان، عضو هیأت مشاورین نایاک روز گذشته اعلام کرده به دلیل هجمه ها و انتقادات اخیر علیه این سازمان تصمیم به استعفا گرفته است.

سازمان نایاک چیست؟

شورای ملی ایرانیان آمریکا که به اختصار نایاک نامیده می‌ شود (National Iranian American Council / NIAC) یک سازمان غیردولتی غیرانتفاعی مستقر در شهر واشینگتن دی سی ِ آمریکا است که به ادعای خود در جهت حمایت از حقوق سیاسی ایرانیان آمریکا در چارچوب قوانین در آمریکا تشکیل شده‌ است.

نایاک در سال ۲۰۰۲ توسط تریتا پارسی، بابک طالبی و فرزین ایلیچ برای ترویج مشارکت مدنی ایرانیان آمریکا پایه‌ گذاری شد.

مدیریت این شورا پیش تر برعهده ی تریتا پارسی بود و اکنون جمال عبدی عهده دار این مسئولیت است.

تریتا پارسی، نویسنده و تحلیلگر سیاسی ایرانی-سوئدی، متولد سال ۱۳۵۳ در اهواز است که در کودکی به همراه خانواده ی خود به سوئد مهاجرت کرد. او دارای فوق لیسانس روابط بین‌ الملل از دانشگاه اوپسالا و فوق لیسانس اقتصاد از مدرسه اقتصاد استکهلم است. در بزرگسالی به آمریکا رفت و تحصیلات دکترای خود را مدرسه مطالعات پیشرفته بین‌المللی دانشگاه جانز هاپکینز تحت سرپرستی فرانسیس فوکویاما انجام داد. پارسی فعالیت خود به عنوان یکی از مدیران شورای آمریکا-ایران در سال ۲۰۰۱ آغاز کرد. مدتی نیز مشاور باب نی، نماینده جمهوری خواه مجلس نمایندگان ایالات متحده بود. وی در نمایندگی دائم سوئد در سازمان ملل متحد و کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل نیز فعالیت داشته است.

جمال عبدی که دارای مدرک کارشناسی علوم سیاسی از دانشگاه واشنگتن است، در کنگره آمریکا به عنوان مشاور سیاسی در زمینه ی سیاست خارجی، امنیت ملی و مسائل مرتبط با مهاجرین فعالیت داشت. او با رسانه های آمریکایی زیادی از جمله سی ان ان و نیویورک تایمز به عنوان نویسنده همکاری داشته است. عبدی در سال ۲۰۰۹ به سازمان نایاک پیوست و از سال ۲۰۱۸ مدیریت آن را برعهده دارد.

فعالیت های سازمان نایاک

نایاک مخالف جنگ با ایران و از حامیان توافق هسته ای ایران و رفع تحریم های وضع شده علیه آن است.

نایاک در گزارشی مدعی شد تحریم‌ های آمریکا بر ایران در فاصله ی سال‌ های ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۲، بین ۱۳۵ تا ۱۷۵ میلیارد دلار درآمد از دست رفته در سال به اقتصاد آمریکا خسارت وارد کرده‌ است.

این سازمان به نیابت از دانشجویان ایرانی ِ آمریکا نیز فعالیت هایی داشته است. نایاک کارزاری برای سیاست ویزای یک بار ورود آمریکا برای دانشجویان ایرانی به راه انداخت، تا دانشجویان ایرانی بتوانند ویزای کثیرالورود دریافت کنند. دولت اوباما در سال ۲۰۱۱ این سیاست را اجرا کرد.

نایاک با تلاش‌ های آمریکا برای مصادره ی برخی اشیای باستانی ایران مخالفت کرد.

ادعاهای مطرح شده درباره سازمان نایاک

در سال ۲۰۰۷ حسن داعی الاسلام، فعال سیاسی ایرانی-آمریکایی، مدعی شد سازمان نایاک به لابی گری به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران در آمریکا مشغول است. در پاسخ، نایاک در سال ۲۰۰۸ از او به دلیل افتراء شکایت کرد.

در سال ۲۰۱۷، هوشنگ امیراحمدی، مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه راتگرز آمریکا در مصاحبه‌ ای با حسین دهباشی ادعا کرد که جواد ظریف در تأسیس نایاک نقش داشته‌ است که این ادعا بعداً توسط جواد ظریف رد شد.

در سال ۲۰۱۹ طوفانی توییتری علیه سازمان نایاک توسط برخی کاربران به راه افتاد. ایرانیان آمریکا با بیش از ۲۵۰ هزار توییت اعلام کردند که گروه نایاک در آمریکا برای نظام جمهوری اسلامی لابی می‌ کند و نماینده ی آن ها نیست.

تریتا پارسی، از بنیانگذاران نایاک نیز منکر لابیگری برای جمهوری اسلامی ایران بوده است و تنها هدف نایاک را دفاع به نیابت از ایرانیان آمریکا خوانده که خواستار کاهش تنش بین ایران و آمریکا هستند.

پایگاه اطلاع رسانی دولت هم در مطلبی درباره ی سازمان نایاک نوشته: «شورای ملی ایرانیان امریکا ملقب به نایاک (National Iranian-American Council) یکی از نهادهای لابی‌گر امریکایی است که ادعا دارد برای پیشبرد منافع جامعه ایرانیان امریکا تشکیل شده است. اما اگر رد پای گروه‌ها و افراد وابسته به این شورا را پیگیری کنیم، به موارد بسیاری برخورد خواهیم کرد که نشان می‌دهد، «نایاک» یک لابی امریکایی بوده که منافع امریکا را در قبال ایران دنبال می‌کند.»