خبرگزاری دولتی بلاروس گزارش داد که ولادیمیر ماکی، وزیر خارجه باسابقه بلاروس، به طور ناگهانی درگذشت. ماکی ۶۴ ساله، از سال ۲۰۱۲ سکانداری وزارت امور خارجه بلاروس را برعهده داشت و از هیچ بیماری مزمنی رنج نمی برد. او چند روز پیش در نشست سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) در ایروان با ظاهری خوب و سلامت دیده بود.
گمان می‌رود که مرگ شوکه‌کننده او تنها یک روز قبل از دیدار برنامه‌ریزی شده با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در بحبوحه سوء ظن روس‌ها به خاطر ارتباطات پشت پرده ماکی با طرف‌های غربی رخ داده است.
ولادیمیر ماکی روز سه شنبه قرار بود به شهر لودز لهستان سفر کند جایی که از او برای شرکت در نشست شورای سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE) با مقامات غربی دعوت شده بود. دعوت او با توجه به همدستی بلاروس در تهاجم روسیه به اوکراین غافلگیرکننده بود. علاوه بر آن لاوروف وزیر امور خارجه روسیه، به این نشست دعوت نشده بود.
لِو شِلُسبِرگ، سیاستمدار روس مخالف سیاست های این کشور و فعال حقوق بشر گفت: «باور به طبیعی بودن مرگ ولادیمیر ماکی بسیار دشوار و تقریبا غیرممکن است.»
قبل از انتخابات ریاست جمهوری و تظاهرات گسترده ضد دولتی در بلاروس در سال ۲۰۲۰، ماکی یکی از آغاز کنندگان تلاش برای بهبود روابط بلاروس با غرب بود و از روسیه نیز انتقاد کرده بود. با این حال، او به طور ناگهانی موضع خود را پس از سرکوب اعتراضات تغییر داد و گفت که معترضین از عوامل غربی خط گرفته بودند.
پس از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه، ماکی از مواضع کرملین طرفداری کرد و مدعی شد که غرب محرک جنگ بوده است و مقامات اوکراین باید با شرایط صلح روسیه موافقت کنند. چند روز قبل از شروع جنگ، ماکی قول داد که هیچ حمله ای به اوکراین از خاک بلاروس صورت نخواهد گرفت. چند روز بعد، نیروهای روسی ثابت کردند که او اشتباه کرده است.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه در کانال تلگرامی خود نوشت: «ما از گزارش‌های مربوط به مرگ ولادیمیر ماکی، رئیس وزارت امور خارجه جمهوری بلاروس شوکه شده‌ایم. تسلیت رسمی به زودی منتشر خواهد شد.»
الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهور بلاروس که علیرغم اعتراضات سال ۲۰۲۰ قدرت را حفظ کرد، نیز تسلیت خود را ابراز کرد.
اما سویتلانا تسیخانوسکایا، رهبر مخالفان تبعیدی، در اظهار نظری پس از مرگ ماکی، او را خائن به مردم بلاروس خواند. او گفت: «در سال ۲۰۲۰، ماکی به مردم بلاروس خیانت کرد و از استبداد حمایت کرد. مردم بلاروس او را اینگونه به یاد خواهند آورد.»
بیانیه ای که ماکی در ماه سپتامبر به شورای امنیت سازمان ملل ارائه کرد، موقعیت بلاروس را در مناقشه روسیه و اوکراین نشان می داد. وزارت امور خارجه بلاروس در آن زمان نوشت: «بلاروس هرگز طرفدار جنگ نبوده است.» او با اشاره به اتحاد نزدیک بلاروس با روسیه گفت: «اما ما خائن هم نیستیم. ما تعهداتی داریم و به شدت از روح و متن معاهدات بین‌المللی که طرف آن هستیم پیروی می‌کنیم و از آن پیروی خواهیم کرد.»
پاول لاتوشکا، سفیر سابق بلاروس در لهستان، اسپانیا و فرانسه و وزیر فرهنگ این کشور، گفت که سرویس های امنیتی بلاروس تحت فشار مسکو ممکن است در مرگ ولادیمیر ماکی دست داشته باشند. وی با اشاره به برکناری های قبلی وزرای خارجه پیش از اجلاس سران سازمان امنیت و همکاری اروپا گفت: «این چهارمین مورد در تاریخ وزارت خارجه بلاروس است که اتفاقات مشابهی رخ می دهد. ولادیمیر ماکی قصد داشت برای شرکت در نشست وزرای خارجه به لهستان برود و سه روز نشده درگذشت؛ شرایط عجیبی است.»
درگذشت ماکی باعث ایجاد چندین نظریه شد؛ یکی از مهمترین آنها این بود که پوتین می خواست ماکی را حذف کند تا لوکاشنکو، رهبر بلاروس را آسیب پذیرتر کند.
چپ: پاول لاتوشکا و راست: لئونید نوزلین، منتقدان مخالف دولت های بلاروس و روسیه، ادعا کردند که احتمالاً بازی ناپسندی در مرگ ماکی دخیل بوده است.
لئونید نوزلین، اُلیگارش روس-اسرائیلی و منتقد پوتین، مدعی شد که رئیس جمهور روسیه خواهان برکناری لوکاشنکو و انتصاب یک رهبر دست نشانده است تا مسکو بتواند فرماندهی ارتش بلاروس را بر عهده بگیرد. او نوشت: «این چیزی است که منابع من در کرملین می گویند.»
کانال‌های تلگرامی نزدیک به کرملین اشاره کرده‌اند که روسیه به دنبال متحد کردن دو ارتش تحت فرماندهی خود است، اما این امر لوکاشنکو را از توانایی کنترل کشور سلب می‌کند و او در حال مقاومت است. آنها می گویند که مرگ ماکی به سود پوتین است. درگذشت ماکی، لوکاشنکو را تضعیف می کند. وضعیت سلامتی لوکاشنکو نیز بسیار بدتر شده است و برکناری او از ریاست جمهوری آسان تر خواهد بود.
بدون نظر