جیانگ زمین رهبر سابق چین و خارج کننده این کشور از انزوا در سن ۹۶ سالگی درگذشت

جیانگ زمین ، رهبر سابق چین که این کشور را بعد از کشتار معترضان دموکراسی خواه در میدان تیانانمن در سال ۱۹۸۹ از انزوا خارج کرده و از اصلاحات اقتصادی که به یک رشد انفجاری یک دهه ای در چین منجر شد دفاع کرده بود، در سن ۹۶ سالگی درگذشت. به گزارش رسانه دولتی چین، جیانگ که به مدت یک دهه و تا سال ۲۰۰۳ رهبری چین را در اختیار داشت و به مدت ۱۳ سال تا سال ۲۰۰۲ رهبری حزب حاکم کمونیست کشور را در اختیار داشت به دلیل بیماری سرطان خون و از کار افتادن چندین اندام حیاتی، در شانگهای درگذشت.

حزب کمونیست چین او را یک «انقلابی پرولتاریایی بزرگ» و «مبارز کمونیستی کارآزموده» خطاب قرار داده است. مرگ جیانگ زمین پس از آن رخ می دهد که حزب کمونیست چین با گسترده ترین اعتراضات عمومی در دهه های اخیر مواجه شده است، اعتراضاتی که در آن معترضان خواستار کناره گیری شی جین پینگ از مقام خود به عنوان رییس جمهور و رهبر حزب هستند، اعتراضاتی که در مخالفت با سیاست های ضد کرونایی سختگیرانه چین و خانه نشین کردن میلیون ها چینی آغاز شد. بعد از بحران های سال ۱۹۸۹، بسیاری انتظار انتخاب جیانگ زمین به عنوان رهبر حزب کمونیست را نداشتند اما جیانگ جیانگ تغییرات تاریخی در چین انجام داد که شامل بازگرداندن سیاست های اصلاحاتی بازار محور، بازگرداندن هنگ کنگ تحت کنترل بریتانیا به چین در سال ۱۹۹۷ و ورود به سازمان تجارت جهانی در سال ۲۰۰۱ بود.

حتی در شرایطی که چین درهایش را به روی جامعه جهانی باز می کرد نیز دولت جیانگ زمین به شدت اعتراضات را سرکوب می کرد. او مدافعان حقوق بشر، مدافعان حقوق کارگری و فعالان سیاسی دموکراسی خواه را به زندان انداخته و جریان عرفانی فالون گونگ را به کلی ممنوع اعلام کرد که از نظر حزب کمونیست تهدیدی برای انحصار قدرت حزب کمونیست به شمار می رفت. جیانگ زمین در سال ۲۰۰۴ بود که آخرین عنوان رسمی اش را کنار گذاشت اما نیروی قوی پشت صحنه سیاست چین باقی ماند که به ظهور شی جین پینگ در سال ۲۰۱۲ منجر شد.

شی از زمان به قدرت رسیدن، کنترل خود بر سیاست چین را تقویت کرده، معدود مخالفان باقیمانده را از بین برده و بار دیگر حاکمیت صنایع دولتی را به اقتصاد چین دیکته کرد. جیانگ زمین اما کسی بود که چین را به جایگاه کنونی جهانی اش رساند که باعث شد این کشور بعد از سال ۱۹۸۹ و اعتراضات سیاسی، اعتبار خود را بازیابد. شایعات مربوط به شرایط نامساعد جسمی زمین زمانی رسانه ای شد که وی در کنگره حزب حاکم در ماه اکتبر غایب بود، جایی که شی جین پینگ به عنوان قدرتمندترین چهره سیاسی چین دستکم از دهه ۱۹۸۰ تاکنون، سنت شکنی کرده و برای سومین دوره پیاپی رهبری چین و حزب کمونیست را در اختیار گرفت.

جیانگ زمین در سال ۱۹۸۹ در حال کناره گیری از دبیر حزب کمونیست در شانگهای بود که توسط رهبر آن زمان حزب، دنگ ژیائوپینگ، مامور شد تا حزب و کشورش را دوباره متحد سازد. او جانشین ژائو زیانگ شد که توسط دنگ به خاطر همراهی اش با معترضان عمدتاً دانشجوی تیانانمن کنار گذاشته شد. در مدت ۱۳ سال به عنوان دبیر کل حزب، که قدرتمندترین جایگاه سیاسی چین است، جیانگ توانست این کشور را با پذیرش سیاست های سرمایه داری و جذب سرمایه گذاری خارجی به یک قدرت اقتصادی تبدیل کند. در دوران او بود که چین با عبور از آلمان و سپس ژاپن به دومین اقتصاد بزرگ جهان پس از ایالات متحده تبدیل شد. برخلاف هو جین تائو و شی جین پینگ که جانشینان جیانگ زمین بودند، وی با هیکلی تنومند و عینک هایی بزرگ یک شخصیت پرهیجان و گرم بود که پیانو می نواخت و از خواندن لذت می برد.

او مدیر سابق یک کارخانه تولید صابون بود که اولین جانشینی بدون دردسر در رأس حزب کمونیست را رقم زد و در سال ۲۰۰۲ جای خود را به هو جین تائو داد اگر چه شخصاً از این انتخاب توسط دنگ ژیائو پنگ راضی نبود و می خواست خودش جانشینش را انتخاب کند. جیانگ سعی کرد با باقی ماندن به عنوان رییس کمیسیون مرکزی نظامی حزب همچنان در قدرت باقی بماند، کمیسیونی که کنترل ارتش دو میلیونی چین را در اختیار دارد. او بعد از شکایت هایی مبنی بر اینکه سیاست های او ممکن است باعث دودستگی در دولت شود، در سال ۲۰۰۴ از این مقام نیز کناره گیری کرد. او از طریق مریدانش توانست تا سال ۲۰۱۲ که شی جین پینگ به قدرت رسید، همچنان متحدانی در میان کمیته هفت نفره اصلی حزب داشته باشد.

بعد از آن بود که وی رفته رفته از کانون اصلی قدرت چین دور شده و آخرین بار در کنار رهبر کنونی و رهبران سابق چین در سال ۲۰۱۹ در رژه ارتش به مناسبت هفتادمین سالگرد رسیدن حزب کمونیست به قدرت در چین در انظار عمومی ظاهر شد. جیانگ زمین در ۱۷ اگوست ۱۹۲۶ در شهر شرقی یانگژو به دنیا آمد هر چند زندگینامه های رسمی سعی کرده اند پیشینه خانوادگی متوسط او را کمرنگ کنند و توجه را به سمت عمو و پدرخوانده بعدی او جیانگ شانگ خینگ تغییر دهند که یکی از اولین انقلابیون کمونیست چین بود که در سال ۱۹۳۹ در نبرد کشته شد. بعد از فارغ التحصیلی از دپارتمان ماشین آلات برقی دانشگاه جیائوتونگ در شانگهای در سال ۱۹۴۷، جیانگ توانست پله های ترقی را در این صنعت دولتی طی کرده و مدتی در کارخانه مواد غذایی، کارخانه تولید صابون و بزرگ ترین کارخانه خودروسازی چین مشغول به کار شود.

همانند بسیاری از مقامات تکنوکرات، جیانگ زمین نیز نقش مهمی در انقلاب فرهنگی بسیار رادیکال سال ۱۹۶۶ تا ۱۹۷۶ در چین به عنوان یک کارگر مزرعه بود. بعد از این انقلاب بود که جایگاه او بار دیگر بهبود یافته و در سال ۱۹۸۳ بود که به عنوان وزیر صنعت برق چین که بخشی کلیدی اما عقب مانده در دولت بود منصوب شد، با این امید که بتواند سرمایه گذاری خارجی جلب کند. به عنوان شهردار شانگهای بین سال های ۱۹۸۵ تا ۱۹۸۹، جیانگ توانست گردشگران خارجی را به عنوان نماینده نسل جدیدی از رهبران چین که نگاه به بیرون از کشور داشتند را تحت تاثیر قرار دهد. او یک مبارز سیاسی سرسخت بود که پیش بینی ها در مورد اینکه دوران رهبری اش کوتاه خواهد بود را ناکام گذاشت.

علیرغم خوش مشرب بودن اما جیانگ زمین در مقابل مخالفت ها در داخل حزب بسیار بیرحم و صریح بود. مهم ترین گروه مورد حمله او فالون گونگ بود، یک گروه مدیتیشن که در اوایل دهه ۱۹۹۰ تاسیس شده و رهبران چین از توانایی این گروه در جذب ده ها هزار طرفدار از جمله افسران ارتش بهت زده شدند. در دوران او بود که فعالانی که بر اساس قانون اساسی چین سعی داشتند یک حزب دموکرات مخالف تشکیل دهند را به جرم خرابکاری به ۱۲ سال زندان محکوم کرد. او ثبات را بر هر چیزی ارجح می دانست و از این سیاست برای کنترل گسترده بر فعالیت های سیاسی و اجتماعی استفاده می کرد. از جیانگ دو پسر و همسرش وانگ یی پینگ به جای مانده که مسئولیت هایی در ادارات دولتی مسئول صنایع داشته است.