واقعیت ماجرای تعطیلی گشت ارشاد چیست؟

یک روز پس از انتشار خبری تحت عنوان «تعطیلی گشت ارشاد» به نقل از دادستان کل کشور، رسانه صدا و سیما آن را تکذیب کرد.

دادستان کل کشور، حجت‌ الاسلام محمدجعفر منتظری که روز پنجشنبه ۱۰ آذر ماه در نشستی با موضوع «تبیین ابعاد جنگ ترکیبی در اغتشاشات اخیر» در قم حضور یافته بود، در پاسخ به سؤال یکی از حاضران مبنی بر اینکه چرا گشت ارشاد تعطیل شد، اظهار داشت: «گشت ارشاد ربطی به قوه قضائیه ندارد و از همان جایی که در گذشته تاسیس شد از همانجا نیز تعطیل گردید. البته قوه قضائیه نظارت‌های خود را بر کنش های رفتاری در سطح جامعه ادامه می دهد.»

دادستان کل کشور همچنین در این نشست از ضرب‌ العجل تعیین تکلیف مسأله ی حجاب ظرف ۱۵ روز آینده خبر داد.

حجت الاسلام منتظری کشف حجاب را از رنج‌ های کنونی کشور دانست و گفت: «مجلس و شورای عالی انقلاب اسلامی در حال کار و مطالعه بر روی مساله حجاب هستند که نتایج آن تا ۱۵ روز آینده مشخص خواهد شد؛ این تصمیم‌سازی‌ها باید بر اساس تدبیر صورت بگیرد. دستگاه قضایی به دنبال تعطیلی پلیس امنیت اجتماعی نیست؛ منتها بعد از حوادث اخیر دستگاه‌های امنیتی و فرهنگی به دنبال حل مدبرانه مساله هستند. دستگاه قضایی در حال تدوین و پیش‌نویس لایحه مربوط به حوزه عفاف و حجاب است.»

این خبر اما از سوی برخی رسانه ها با عنوان «تعطیلی گشت ارشاد» منتشر شد، امری که واکنش رسانه صدا و سیما را در پی داشت.

العالم وابسته به صدا و سیما نوشت:

برخی رسانه‌های خارجی با استناد به نقل قولی از دادستان کل کشور مدعی شدند گشت ارشاد در ایران تعطیل شده است.» در ادامه این مطلب آمده است: «دادستان کل کشور در یک اظهار نظر و در پاسخ به یک سوال گفته است: گشت ارشاد ربطی به قوه قضائیه ندارد و از همان جایی که درگذشته تاسیس شد از همانجا نیز تعطیل شد.

این اظهار نظر دادستان کل کشور در حالی مطرح می‌شود که هیچ مقام رسمی در جمهوری اسلامی ایران مساله تعطیلی گشت ارشاد را تایید نکرده است.

حداکثر برداشتی که از کلام حجت‌الاسلام منتظری می‌توان داشت این است که گشت ارشاد از زمان تاسیس مرتبط با قوه قضاییه نبوده است؛ چنانکه دادستان کل تاکید کرده است: قوه قضاییه نظارت خود را برکنش‌های رفتاری در سطح جامعه ادامه خواهد داد.

برخی از رسانه‌های خارجی کوشیده‌اند تا این کلام دادستان کل را به معنای عقب نشینی جمهوری اسلامی از مساله حجاب و عفاف و متاثر از اغتشاشات اخیر معرفی کنند.

تلاش روزنامه شرق برای کسب اطلاع از پلیس تهران بزرگ درباره ی خبر تعطیلی گشت ارشاد بی نتیجه بوده است.

خبرنگار شرق در تماس خود با سرهنگ صباحی، مدیریت روابط‌عمومی فرماندهی انتظامی تهران بزرگ، سؤالی درباره صحت سخنان حجت‌الاسلام منتظری پرسیده و او در پاسخ گفته: «اصلا نگویید با ما تماس گرفته‌اید، الان وقت این صحبت‌ها نیست، پلیس هر وقت صلاح بداند در‌این‌باره صحبت می‌کند». خبرنگار شرق عنوان کرده: «پس وقت صحبت از این ماجرا چه زمانی است، وقتی دادستان کل کشور خبر از تعطیلی می‌دهد؟» صباحی گفته: «مگر من دادستان هستم؟ از خودش بپرس».

روزنامه هم‌میهن نیز در شماره ی امروز خود خبر داده که گشت ارشاد ظاهراً تنها در تهران فعلاً حضور ندارد و در شهرهایی مثل قم حتی شدت هم گرفته است.

در گزارش این روزنامه آمده:

از بیست و پنجم شهریورماه ۱۴۰۱، دیگر کسی ون‌های سفیدرنگ «گشت ارشاد» را در خیابان‌های تهران ندید. درهای خیابان وزرا، آنجا که به ساختمان پلیس امنیت اخلاقی‌اش معروف است، از ۲۵شهریورماه یا بسته بود یا نیمه‌بسته و مشاهدات میدانی هم‌میهن در دو ماه گذشته نشان می‌دهد، پس از ماجرای مرگ «مهسا امینی»، دیگر از صف‌های طولانی افرادی که برای آزاد کردن فرزندان و همسران‌شان در مقابل درهای این ساختمان تجمع می‌کردند خبری نیست؛ هرچند تا یک ماه پیش درِ شیشه‌ای ساختمان وزرا که پایین‌تر از در اصلی است و ویژه رسیدگی به پیامک‌های حجاب، همچنان مراجعه‌کنندگان زیادی داشت.

بیشتر آنها مردانی بودند که درباره حجاب سرنشینان زن خودرو، برای‌شان پیامک آمده و آنها با سند خودرو منتظر نوبت‌شان نشسته بودند. به گفته کسانی که در خیابان وزرا مقابل ساختمان یا روی نیمکتی در گوشه پیاده‌راه نشسته بودند، با اینکه یک‌ماه از ماجرای مهسا امینی و اعتراضات در خیابان می‌گذشت اما همچنان پیامک‌های حجاب فعال بود. سرباز وظیفه‌ای که در کنار در ورودی ایستاده بود هم گفت، ماموران راهنمایی و رانندگی موظف به گزارش این موارد شده‌اند. یک‌ماه پس از این ماجرا، درست در اولین روزی که دادستانی کل کشور اعلام کرد «گشت ارشاد تعطیل شد»، اما دیگر خبری از آن جمعیت نیست، هر دو در ساختمان پلیس امنیت اخلاقی بسته است و هیچ مراجعه‌کننده‌ای ندارد.

ماجرا اما در روزهای گذشته و در شهرهایی غیر از تهران متفاوت بوده است؛ به‌ویژه در شهرهای مذهبی. تعدادی از زنان ساکن قم در یک‌ماه گذشته به هم‌میهن گفته‌اند، فعالیت‌های ماشین‌های گشت ارشاد در خیابان‌های این شهر بیشتر هم شده است؛ مینا، زن ۲۵ساله‌ای که از زمان تولد در قم زندگی می‌کند، یکی از زنانی است که یک‌ماه پیش و وقتی در پارک علوی قم پیاده‌روی می‌کرد، توسط ماموران پلیس امنیت به ماشین گشت ارشاد و در ادامه به ساختمان پلیس این شهر برای دادن تعهد برده شد. او آنجا زنان زیادی را دید که از نقاط مختلف شهر به ساختمان پلیس آورده شده بودند و همه تایید می‌کردند، تعداد ماشین‌های گشت امنیت اخلاقی در قم بیش از زمان شروع اعتراضات در ایران شده است.

روز گذشته نیز احمد راستینه، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس توضیحاتی در خصوص برنامه ی مجلس در رابطه با موضوع حجاب ارائه کرد.

وی گفت: «امروز دشمن ما فکر می‌کند از نقطه‌ای که می‌تواند به نظام جمهوری اسلامی ضربه بزند، حجاب است … کسی که حجاب را رعایت نکند، با محرومیت اجتماعی روبرو می‌شود … هر دستگاهی درباره کشف حجاب مماشات کند، باید پاسخگو باشد.»

این چهره اصولگرای مجلس گفت:

نسبت به برخورد با بی‌حجابان در وهله اول باید روال اقناع‌سازی را در پیش بگیریم. به زودی برنامه جامعی در حوزه اقناع‌سازی برای افرادی که احیاناً غافل هستند و تصورشان از نوع اعتراض غلط است، تهیه و ارائه خواهیم کرد. حوزه اقناع، حوزه تحلیل و گفت‌وگو است. یک عده شاید علاقه‌ای به اقناع شدن نداشته باشند، اما وقتی قانون نظام اسلامی است باید به قانون تمکین کنند. طبیعتاً کسی که به قانون احترام نگذارد، با محرومیت‌های اجتماعی روبرو خواهد شد.در همه دنیا برای ناقضان قانون، براساس مسئولیت‌های اجتماعی که دارند، مجازات‌هایی پیش‌بینی می‌شود.

سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس گفت:

امروز دشمن ما فکر می‌کند از نقطه‌ای که می‌تواند به نظام جمهوری اسلامی ضربه بزند، حجاب است. اینکه برخی افراد در اغتشاشات اخیر و پس از آن، روی به کشف حجاب آوردند، دو دسته هستند. یک دسته آن‌ها، افرادی هستند که تصور می‌کنند با این کار، فریاد اعتراض‌شان را اعلام می‌کنند. دسته دیگر بر این باورند که با این کار موفق خواهند شد به نظام جمهوری اسلامی ضربه بزنند. این دسته، افرادی هستند که در طول سال‌های متمادی، اساساً نگرش‌شان نسبت به مبانی دین، نگرش بسیار ضعیفی بوده است یا دنبال‌کننده جریانان بیگانگان در داخل کشور هستند.

وی همچنین گفت:

هم باید دستگاه‌های متولی، کارشان را در خصوص اقناع‌سازی درست انجام دهند و هم سایر دستگاه‌ها در خصوص افرادی که از قانون سرپیچی کردند باید مسئولیت‌شان را ایفا کنند. اساساً فکر می‌کنم فهم برخی از دستگاه‌ها در گسترش پدیده کشف حجاب، فهم غلطی است. من به عنوان نماینده مجلس به دستگاه‌های متولی در این امر می‌گویم، شماهایی که مماشات می‌کنید دارید خلاف صریح قانون رفتار می‌کنید و حتماً باید پاسخگو باشید.

روز گذشته خبر برخورد با یک فروشگاه زنجیره ای و یک شهربازی در رابطه با مسأله حجاب نیز منتشر شد.

بر اساس اعلام ستاد امر به معروف و نهی از منکر، مدیر یک فروشگاه زنجیره‌ ای در همدان، به دلیل آنچه «سهل‌انگاری و عدم رسیدگی پرسنل حراست فروشگاه به شکایت آمر به معروف» توصیف شده، به ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان همدان «احضار» شده است.

در خبر وبسایت این ستاد آمده:

در پی کشف حجاب تعدادی از بانوان در یک فروشگاه زنجیره‌ای در همدان و برخورد توهین‌آمیز نسبت به آمر به معروف و همچنین سهل‌انگاری و عدم رسیدگی پرسنل حراست فروشگاه مورد نظر به شکایت آمر به معروف، بنابر وظیفه حمایتی ستاد از آمران به معروف و ناهیان از منکر، مدیر و مسئول حراست فروشگاه به ستاد امر به معروف و نهی از منکر همدان فراخوانده شدند.

در ادامه ی این گزارش آمده:

در پایان جلسه جانشین دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر خطاب به مسئولان فروشگاه خاطرنشان کرد: بر اساس نص صریح قانون، هنجارشکنی جرم است و طبق مصوبات قانونی، صاحبان و مدیران اماکن تجاری موظف به برخورد با هنجارشکنی در محدوده محل تجاری خود هستند؛ شما باید با استفاده از پرسنل آموزش دیده از ورود افراد هنجارشکن به فروشگاه جلوگیری کنید، در صورت کشف حجاب در داخل فروشگاه از ارائه هرگونه خدمات به اینگونه افراد نهی شده‌اید و باید آنها را به بیرون فروشگاه هدایت کنید، همچنین با نصب انواع نوشته‌های تبلیغاتی و هشدار دهنده در ورودی و داخل فروشگاه اقدام کنید.

همچنین روز گذشته خبرگزاری تسنیم از پلمب یک شهربازی در تهران به دلیل کشف حجاب کارکنان آن خبر داد.

در این خبر آمده:

در پی انتشار تصاویری از متصدیان‌ واحد صنفی شهربازی مستقر در مجتمع تجاری الماس در تهران پارس، با دستور قضایی این واحد صنفی پلمب شد. بر همین اساس، برای متصدی متخلف پرونده قضایی تشکیل شده است. گفتنی است، اخیرا تصویری از شهربازی پاساژ الماس در فضای مجازی منتشر شد که متصدیان این واحد صنفی، بدون رعایت حجاب مشغول به فعالیت بودند.

هفته ی گذشته نیز استاندار قم مدیر یکی از بانک های این استان را به دلیل ارائه ی خدمات به یک زن بدون حجاب برکنار کرد.

موضوع عدم ارائه ی خدمات به زنان بدحجاب به پیش از شروع اعتراضات در کشور بازمی گردد و برخی چهره های سیاسی از ماه های گذشته خواستار محرومیت اجتماعی زنان بدحجاب بوده اند.

بیشتر بخوانید:

ماجرای برکناری یک مدیر بانک در قم به خاطر خدمات رسانی به یک زن بی حجاب چیست؟