شهرام ناظری، از هنرمندان مشهور و باسابقه عرصه خوانندگی موسیقی سنتی این روزها به علت مشکلات قلبی در بیمارستان بستری است. این خبر را خانه موسیقی اعلام کرده و آورده است: «شهرام ناظری خواننده ایرانی در پی کسالت قلبی در بخش مراقب‌های ویژه بیمارستان بستری شد.»
موسیقی سنتی با نام چند تن از اساتید شناخته شده ایرانی در هم تنیده است که شهرام ناظری یکی از آنهاست. مجامع بین المللی به او لقب‌هایی نظیر شوالیه آواز ایران، بلبل فارسی و پاواروتی ایران داده‌اند.
از معروف‌ترین تصنیف های شهرام ناظری می‌توان به تصنیف‌های اندک اندک با شعر مولانا در آلبوم گل صدبرگ، تصنیف آتشی در نیستان با شعر مجذوب تبریزی در آلبومی به همین نام، کاروان شهید با آهنگسازی محمدرضا لطفی، شیدا شدم با شعر خودش، تصنیف مهتاب‌رو در آلبومی به همین نام اشاره کرد. هم‌چنین، آثاری که ناظری در آن به زبان مادری خود (زبان کُردی) اجرا کرده نیز از محبوبیت ویژه ای برخوردارند. از معروف‌ترین آثار کردیِ کرمانشاهانی که ناظری خوانده می‌توان به تصنیف‌های قدیمیِ کابوکی، شیرین شیرین و واران وارانه اشاره کرد که او بازخوانی کرده‌است.
در ادامه نگاهی می‌اندازیم به زندگی‌نامه این استاد آواز ایرانی.
بیوگرافی شهرام ناظری
شهرام ناظری متولد ۲۹ بهمن ۱۳۲۸ در کرمانشاه خواننده، موسیقی‌دان و آهنگ‌ساز موسیقی اصیل ایرانی است. او در محله برزه‌دماغ در کرمانشاه، در خانواده‌ای کرُد زبان و آشنا با موسیقی و شعر به دنیا آمد.
کودکی شهرام ناظری
ناظری صدای دل‌نشین خود را از پدر و مادرش به یادگار دارد و از دوران خردسالی توسط مادرش با شعر و آواز آشنا شد؛ پدرش نیز صدای لطیفی داشت و ضمن آشنایی با گوشه ها و ردیف های آواز ایرانی، سه‌تار هم می‌نواخت. او از سبک قدما و خوانندگان دیار خود به خصوص شیخ داوودی خواننده مطرح آن زمان بهره گرفته و دانسته‌هایش را در اختیار فرزند خود گذاشت.
قطب این خانواده، استاد حاجی خان ناظری (پرویز خان پورناظری) بوده که اکثر موسیقی‌دانان کرمانشاه را با نت و موسیقی اصیل ایران تعلیم داده و خود از شاگردان درویش خان و کلنل وزیری بوده‌است.
شهرام ناظری در سن ۷ سالگی اولین برنامه هنری خود را در رادیو کرمانشاه همراه با تار درویشی، از نوازندگان معروف آن زمان کرمانشاه، اجرا کرد. پس از آن در سن ۱۱ سالگی نیز توانست در رادیو تلویزیون ایران چند برنامه دیگر آواز اجرا کند.
فعالیت حرفه ای شهرام ناظری
او در سال ۱۳۴۵ برای بهره گیری از محضر استادانی چون عبدالله دوامی، نورعلی خان برومند، عبدالعلی وزیری، محمود کریمی و محمدرضا شجریان عازم تهران شد و ضمن بهره گیری از محضر این اساتید، سه تار را نیز نزد استادان احمد عبادی، محمود تاجبخش، جلال ذوالفنون و محمود هاشمی (سازنده معروف سه تار) فرا گرفت.
درسال ۱۳۵۴ بنا به پیشنهاد نورعلی خان برومند به استخدام رادیو تلویزیون ایران درآمد و اولین برنامه خود را با گروه شیدا به سرپرستی محمدرضا لطفی با مثنوی مولوی و ترانه‌ای از شیخ بهایی اجرا کرد. ناظری پس از آن با گروه عارف به سرپرستی حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان کار خود را ادامه داد.
یک سال بعد، درسال ۱۳۵۵ در نخستین آزمون موسیقی سنتی ایران با نام باربد شرکت کرد و توانست مقام نخست را در رشته آواز در این آزمون به دست آورد. در سال ۱۳۵۶ نیز همراه با گروه سماعی به سرپرستی اصغر بهاری و حسن ناهید برای اجرای کنسرت در جشنواره توس انتخاب شد.
او از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۰ در آلبوم های چاووش به شماره های ۲، ۳، ۴، ۷ و ۸ با گروه های شیدا و کانون فرهنگی و هنری چاووش به سرپرستی محمدرضا لطفی، حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان آواز خوانی کرد.
سبک شهرام ناظری
شهرام ناظری در بیشتر آثار خود از شعرهای مولانا بهره برده‌است و طی ۳۰ سال فعالیت هنری، توانسته سبک جدیدی از موسیقی را که آمیخته به ادبیات حماسی و عرفانی ایران است به‌وجود آورد. او علاوه بر بهره‌گیری از اشعار مولوی، در زمینه استفاده و استوارسازی شعر معاصر فارسی بر روی موسیقی سنتی ایرانی نیز پیشرو بوده‌است.
به‌علاوه، شهرام ناظری از اولین کسانی‌ست که با استفاده از موسیقی مقامی، اشعار شاهنامه فردوسی را اجرا کرده‌است. او تاکنون بیش از ۴۰ آلبوم موسیقی منتشر کرده‌است.
شهرام ناظری خواننده‌ای است که در آثار خود روحیه تکرار ناپذیری دارد و همواره تلاش کرده که نگرش و تجربه‌ای جدید را در آواز و موسیقی به‌وجود آورد. او از سال‌های پایانی دهه هفتاد خورشیدی تحریرهای ریتمیک و خاصی را در آثار خود استفاده کرده است، از جمله این آثار می‌توان به آلبوم‌های ساز نو آواز نو، سفر به دیگر سو، لولیان و مولویه (شور رومی) اشاره کرد.
اجراهای بین المللی
شهرام ناظری در سراسر جهان در سالن ها و فستیوال های بزرگ، برنامه و کنسرت اجرا کره است. جشنواره موسیقی اکس-آن-پروانس، جشنواره موسیقی آوینیون، تئاتر دلاویل پاریس، جشنواره سامر توکیو، سالن تئاتر دالبی لس آنجلس، رویال آلبرت هال، جشنواره دل پوپولو در ایتالیا، جشنواره بیت الدین لبنان، ارکستر فیلارمونیک کلن آلمان، مجمع انجمن آسیا، مؤسسه جهانی موسیقی بروکلین، آکادمی موسیقی بام نیویورک، جشنواره اروپا رم، جشنواره موسیقی سائو پائولو و جشنواره موسیقی فاس مراکش و اجرا در شهرهای ونیز، بارسلون، مادرید، ژنو، بروکسل، آمستردام، استکهلم، اسلو و کپنهاگ از جمله بزرگترین اجراهای جهانی ناظری به شمار می‌رود.
وضعیت تاهل شهرام ناظری
استاد شهرام ناظری سال‌هاست ازدواج کرده و تنها یک پسر به نام حافظ دارد، حافظ ناظری متولد ۱۳۵۸ در تهران است که کنار پدر خوانندگی، نوازندگی و آهنگسازی کرده است.
حواشی شهرام ناظری؛ شکایت از صدا و سیما
شهرام ناظری در سال ۹۷ از صدا و سیما به دلیل اینکه ۴۰ سال بدون اجازه آثارش را پخش کرده است شکایت کرد، او می‌گوید آنها حق کپی رایت آثارم را در نظر نگرفتند و حتی از پرداخت حقوق عادی ثابت من هم خودداری کردند.
آلبوم‌های شهرام ناظری :
چاووش ۲ ۱۳۵۷
چاووش ۳ ۱۳۵۷
چاووش ۴ ۱۳۵۷
چاووش ۷ ۱۳۵۸
چاووش ۸ ۱۳۵۷–۵۹
مثنوی موسی و شبان ۱۳۵۸
صدای سخن عشق ۱۳۵۸
باد صبا می آید ۱۳۶۰
بشنو از نی اجرا در ۱۳۶۰
گل صدبرگ ۱۳۶۰
لاله بهار ۱۳۶۰
نوروز ۱۳۶۲
بنمای رخ ۱۳۶۳
یادگار دوست ۱۳۶۳
بهاران آبیدر ۱۳۶۴
کیش مهر ۱۳۶۵
بی قرار ۱۳۶۶
زمستان ۱۳۶۶
در گلستانه ۱۳۶۶
شورانگیز ۱۳۶۷
ساقی نامه ۱ ۱۳۶۷
ساقی نامه ۲ ۱۳۶۷
آتشی در نیستان ۱۳۶۷
سخن تازه ۱۳۶۷
کنسرت اساتید موسیقی ایران ۱۳۶۸
کنسرتی دیگر ۱۳۶۸
لیلی و مجنون ۱۳۶۸
چشم به راه اردیبهشت ۱۳۷۰
حیرانی ۱۳۷۵
ساز نو آواز نو ۱۳۷۷
کنسرت ۷۷ ۱۳۷۷
سفر به دیگر سو ۱۳۷۷
آواز اساطیر ۱۳۷۹
غم زیبا ۱۳۸۲
لولیان ۱۳۸۴
بیست سال با آثار پرویز مشکاتیان ۲ زمستان ۱۳۸۵
مولویه (شور رومی) ۱۳۸۶
سفر عسرت ۱۳۸۸
امیرکبیر ۱۳۹۰
کنسرت شهرام ناظری و لوریس چکناوریان ۱۳۹۰
بعد یازدهم ۱۳۹۲
درفش کاویانی، کاوه آهنگر ۱۳۹۳
رقصانه ۱۳۹۴
افتخارات و جوایز شهرام ناظری
جایزه «کونکورز» موسیقی فولکلور در سال ۱۹۷۵
جایزه «بهترین موسیقی عرفانی جهان» از جشنواره فاس مراکش در سال ۱۹۹۷ (او پس از دریافت این جایزه، از سوی مطبوعات آمریکا لقب پاواروتی ایران را نیز دریافت کرد.)
جایزه ویژه شهر ارواین ایالت کالیفرنیا برای گسترش پیام معنوی مولانا و صلح از طریق زبان موسیقی در سال ۲۰۰۶
نشان «لژیون دونور» از سوی دولت فرانسه در سال ۲۰۰۷
نشان «شوالیه ادب و هنر» از سوی دولت فرانسه در سال ۲۰۰۷
عنوان هنرمند برتر آسیا از طرف مجمع آسیاسوسایتی ۲۰۰۷
دریافت جایزه «اسطوره زنده» از دانشگاه یوسی‌اِل‌اِی
نشان طلایی سماع بارگاه مولانا از دست اسین چلبی نواده مولانا در سال ۱۳۸۶ در شهر قونیه ترکیه و انتخاب به عنوان رئیس افتخاری مرکز مولانا پژوهی دانشگاه سلجوق در ایران
کلید طلایی شهر خوی و مقبره شمس در جشنواره بین‌المللی شمس تبریزی در آبان ۱۳۸۶
لوح سپاس از شهرداری شهر ایرواین کالیفرنیا به پاس قدردانی از تلاش‌های شهرام ناظری در ترویج پیام معنوی صلح در قالب موسیقی و شعرهای مولوی
نامگذاری روز ۲۵ ماه فوریه سال ۲۰۰۶ به نام «شهرام ناظری»، توسط رئیس شواری شهر و شهردار سن دیه گو در حوزه جغرافیایی سن‌دیه‌گوی ایالت کالیفرنیا. در مدت کوتاهی پس از این نامگذاری، کنگره آمریکا نیز با اهدای لوح سپاس از او تقدیر نمود.
تقدیرنامه از سوی دانشگاه هاروارد به دلیل نقش مؤثر ناظری در معرفی مولوی به دنیای غرب و نوآوری در موسیقی ایرانی و جذب مخاطبان غربی
بدون نظر