زباله سلاح‌های ضد ماهواره‌ای؛ تهدید آینده فعالیت‌های فضایی + اینفوگرافیک

در هر لحظه، هزاران ماهواره به دلایل تجاری، استراتژیک و نظامی به دور زمین می چرخند. با توجه به اهمیت ماهواره‌های خاص برای امنیت ملی، کشورها سلاح‌ های ضد ماهواره‌ ای (ASAT) ساخته‌اند که می‌توانند برای از کار انداختن یا نابود کردن ماهواره‌ها در مدار استفاده شوند.

در حالی که برخی از تسلیحات ASAT از ابزارهای غیرمخرب مانند حملات سایبری یا لیزر برای آسیب رساندن به ماهواره ها استفاده می کنند، انواع مخرب اغلب بر برخورد فیزیکی با سرعت بالا برای در هم شکستن ماهواره ها تکیه کرده و پیامدهای منفی برای محیط فضایی ایجاد می کنند.

اینفوگرافیک بالا توضیح می‌دهد که چگونه آزمایش مخرب سلاح‌ های ضد ماهواره‌ ای به افزایش زباله‌های فضایی در مدارهای زمین می‌افزاید.

تاثیر سلاح های مخرب ضد ماهواره‌ای
وقتی سلاح‌های مخرب ASAT با ماهواره‌ها برخورد می‌کنند، می‌توانند هزاران تا میلیون‌ها قطعه زباله فضایی ایجاد کنند که برای چندین دهه با سرعت بسیار بالا به دور زمین بچرخند.

به گفته دانشمندان نگران، انهدام یک ماهواره ۱۰ تنی می تواند عواقب زیر را به دنبال داشته باشد:

– ۸ تا ۱۴ میلیون قطعه زباله، در اندازه هایی بین ۱ میلی متر تا ۱ سانتی متر
– ۲۵۰,۰۰۰ تا ۷۵۰,۰۰۰ قطعه زباله بین ۱ تا ۱۰ سانتی متر
– ۵,۰۰۰ تا ۱۵,۰۰۰ قطعه زباله بزرگتر از ۱۰ سانتی متر
از آنجایی که زباله های فضایی می توانند با سرعتی تا ۲۹,۰۰۰ کیلومتر در ساعت (تقریباً ۸ کیلومتر بر ثانیه) حرکت کنند، حتی قطعاتی در اندازه میلی متر نیز، تهدیدی عظیم برای دیگر اجرام در مدار هستند.

در واقع، ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) از سال ۱۹۹۹، ۲۹ مانور اجتناب از زباله فضایی را انجام داده است که شامل تغییر مسیر برای جلوگیری از برخورد احتمالی با قطعات سرگردان است.

تاریخچه و پیامدهای آزمایش های سلاح های مخرب ضد ماهواره‌ ای

از نظر تاریخی، تنها چهار کشور روسیه، چین، ایالات متحده و هند با موفقیت از ۲ نوع سلاح مخرب ASAT استفاده کرده اند:

مدار مشترک: سلاح هایی که در مدار قرار می گیرند و نزدیک به هدف مانور می دهند و با روش های مختلف از جمله برخورد مستقیم، تکه تکه شدن یا استفاده از بازوهای رباتیک به آن حمله می کنند.
صعود مستقیم: موشک هایی که از سطح زمین یا از هوا برای نابودی یک هدف ماهواره ای در مدار پرتاب می شوند.
از سال ۱۹۶۸، این چهار کشور، ۱۵ آزمایش مخرب ASAT را با موفقیت انجام داده اند و هزاران قطعه زباله ردیابی شده را ایجاد کرده اند که در فواصل بسیار زیادی پخش می شوند.

بین سال‌های ۱۹۶۱ و ۱۹۸۲، اتحاد جماهیر شوروی یک سری از ماهواره‌ها را برای مأموریت‌های مختلف، از جمله آزمایش تسلیحات ASAT هم مدار خود تحت برنامه Istrebitel Sputnikov به معنی «نابودگر ماهواره‌ها» پرتاب کرد. از سال ۲۰۲۲، ۴۰ تا ۵۰ سال پس از این آزمایش‌ها، برخی از زباله‌های ردیابی شده آن‌ها هنوز به دور زمین می‌چرخند.

تخریب ماهواره هواشناسی FengYun 1C توسط چین در سال ۲۰۰۷، مخرب ترین آزمایش ASAT از نظر ایجاد زباله بود. این برخورد بیش از ۳,۴۰۰ قطعه زباله ردیابی شده را ایجاد کرد و اولین آزمایش موفقیت آمیز صعود مستقیم ASAT از سال ۱۹۸۵ بود.

در نوامبر سال ۲۰۲۱، روسیه به تیتر یک آزمایش صعود مستقیم مخرب تبدیل شد که مسئول حدود ۱,۴۰۰ قطعه جدید زباله ردیابی شده، همراه با صدها هزار قطعه کوچکتر بود.

توجه به این نکته مهم است که قطعات باقی مانده از این آزمایش‌ها نه تنها به دور زمین می‌چرخند، بلکه از ارتفاعی که این آزمایش‌ها در آن انجام می شود نیز فراتر می روند. به عنوان مثال، برخی از قطعات آزمایش سال ۲۰۰۷ چین، به بیش از ۳,۰۰۰ کیلومتر فراتر از سطح زمین رسید.

فراخوان ممنوعیت آزمایش های مخرب

زباله های ناشی از تخریب عمدی ماهواره خطرناک و غیرقابل کنترل است و سایر ماهواره ها و فضاپیماها را تهدید می کند. از آنجایی که ماهواره ها و فضاپیماهای انسانی بیشتری وارد فضا می شوند، جلوگیری از ایجاد زباله بیشتر برای حفاظت از پایداری طولانی مدت فعالیت های فضایی بسیار مهم است.

پس از آزمایش اخیر روسیه، ایالات متحده اولین کشوری بود که متعهد شد که آزمایش‌های مخرب ASAT را انجام ندهد و از دیگر کشورها خواست از این روش پیروی کنند.

بیشتر بخوانید:

نیروی فضایی ایالات متحده چه سلاح ها و تجهیزاتی در اختیار دارد؟

اشعه مرگبار؛ آزمایش سلاح لیزری بریتانیایی به سبک جنگ ستارگان + ویدیو