لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور امروز ۲۱ دی ماه ۱۴۰۱ بعد از حدود یک ماه تأخیر بالاخره از سوی سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد.
بر اساس ماده واحده لایحه بودجه سال ۱۴۰۲، کل منابع و مصارف بودجه کشور به بیش از ۵ میلیون و ۲۶۱ هزار و ۶۹۶ میلیارد تومان می‌رسد.
منابع بودجه عمومی دولت از نظر درآمدها و واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای در لایحه بودجه ۱۴۰۲ نیز به بیش از ۲ میلیون و ۱۶۴ هزار میلیارد تومان و منابع عمومی بودجه به بیش از یک میلیون و ۹۸۴ هزار میلیارد تومان و بودجه شرکت‌های دولتی به بیش از ۳ میلیون و ۹۷ هزار میلیارد تومان می‌رسد.
براساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ مجموع منابع و مصارف حدود ۵ هزار هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. در این بین مجموع منابع عمومی دولت هزار و ۹۸۴ هزار میلیارد تومان، درآمدهای اختصاصی دولت، ۱۸۰ هزار میلیارد تومان و منابع شرکت‌های دولتی موسسات انتفاعی وابسته به دولت و بانک‌ها ۳ هزار و ۹۷ هزار میلیارد تومان تعیین شده است.
در بخش مصارف نیز جمع مصارف عمومی هزار و ۹۸۴ هزار میلیارد تومان و مصافر شرکت‌های دولتی نیز ۳ هزار و ۹۷ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
برخی از جزییات لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ به نقل از رکنا به شرح زیر است:
میزان معافیت مالیاتی حقوق ۱۴۰۲
در لایحه بودجه سال آینده، معافیت مالیاتی حقوق تا هفت میلیون تومان (درآمد سالانه ۸۴ میلیون تومان) تعیین شده است.
بر اساس بند «و» تبصره ۱۲ حقوق و دستمزد لایحه بودجه سال آینده، در سال ۱۴۰۲ سقف معافیت مالیاتی و نرخ مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی که تحت عناوینی از قبیل حقوق و مزایا (به استثنای عیدی)، مقرری یا مزد، حق شغل، حق شاغل، فوق‌العاده‌ها، اضافه کار، حق‌الزحمه، حق مشاوره، حق حضور در جلسات، پاداش، حق‌التدریس، حق‌التحقیق، حق پژوهش و کارانه اعم از مستمر یا غیرمستمر که به صورت نقدی و غیرنقدی از یک یا چند منبع در بخش دولتی یا غیر دولتی تحصیل می‌کند که از کارفرمای اصلی و یا غیر اصلی به شرح زیر است:
۱_ سقف مالیاتی سالانه موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم در سال ۱۴۰۲ معادل ۸۴ میلیون تومان تعیین شده است.
همچنین نرخ مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی به شرح زیر است:
۱_ نسبت به مازاد ۸۴ میلیون تومان تا ۱۶۸ میلیون تومان، ۱۰ درصد
۲_ نسبت به مازاد ۱۶۸ میلیون تومان تا ۲۷۶ میلیون تومان، ۱۵ درصد
۳_ نسبت به مازاد ۲۷۶ میلیون تومان تا ۴۸۰ میلیون تومان، ۲۰ درصد
۴_ نسبت به مازاد ۴۸۰ میلیون تومان به بالا ۳۰ درصد
موارد استثنا در مالیات پلکانی به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور و با تصویب شورای حقوق و دستمزد تعیین می‌شود.
همچنین براساس بند «ز» این تبصره میزان معافیت مالیات سالانه مستغلات اشخاص فاقد درآمد موضوعات ماده ۵۷ قانون مالیات‌های مستقیم و مالیات بر درآمد مشاغل موضوع ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌های مستقیم سالانه ۴۷۵ میلیون تومان تعیین شده است.
درآمدهای حاصل از فروش نفت ۶۰۳ هزار میلیارد تومان تعیین شد
براساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۲، در بخش خلاصه واگذاری و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در سال ۱۴۰۲ و در حوزه واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای، منابع حاصل از فروش نفت و فرآوردههای نفتی ۶۰۳ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. همچنین منابع حاصل از فروش واگذاری اموال منقول و غیرمنقول ۱۰۷ هزار و ۹۹۹ میلیارد تومان تعیین شده است.
در بخش هزینه‌های مربوط به تملک دارایی‌های سرمایه‌ای، در فصل ساختمان و ۲۰۶ هزار میلیارد تومان، ماشین آلات و تجهیزات ۶۳.۶ هزار میلیارد تومان، سایر دارایی‌های ثابت ۳۱۶ میلیارد تومان، زمین ۹ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان و در بخش سایر دارایی‌های تولید نشده نیز ۴۷.۴ هزار میلیارد تومان برای تملک دارایی‌های سرمایه‌ای تعیین شده است.
مجوز صادرات نفت به نیروهای مسلح/ تسویه بدهی دولت با آستان قدس و تامین اجتماعی با نفت
در لایحه بودجه ۱۴۰۲ آمده است، مازاد برسقف مندرج در بند”ب” این تبصره تا مبلغ سه میلیارد (۳,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) یورو به ستاد کل نیروهای مسلح به منظور تقویت بنیه دفاعی, تحقیقات راهبردی دفاعی و پرداخت تعهدات مربوط به طرح های دفاعی و تا مبلغ یک میلیارد و پانصد میلیون (۱٫۵۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰)یورو بابت طرح های محرومیت زدایی و پیشران, بر اساس جدول شماره (۲۱) این قانون و به نرخ سامانه معاملات الکترونیکی (ای.تی.اس)، با خزانه داری کل کشور اعمال حساب کند.
به ستادکل نیروهای مسلح اجازه داده می‌شود تا مازاد بر سقف تعیین شده، سهمیه نفت خام و میعانات گازی را از طریق پالایش در پالایشگاههای خصوصی کوچک که نسبت به افزایش ظرفیت تولیدخود اقدام نموده اند، پس از تأیید سازمان برنامه و بودجه کشور به مصرف برساند. معادل فرآورده های ناشی از اجرای این بند صرفا جهت صادرات آن در اختیار نیروهای مسلح قرار میگیرد.
همچنین طبق یکی از احکام بودجه سال آتی، دولت مجاز است به دستگاه های اجرایی، صندوق های بازنشستگی دولتی، دستگاه های دارای اعتبار از محل مصارف عمومی دولت در سقف منابع بودجه عمومی و همچنین بابت بازپرداخت بدهی ها و تعهدات دولت به سازمان تامین اجتماعی و تسویه بدهی به نهادهای عمومی غیر دولتی و انقلابی و شهرداری ها و آستان قدس رضوی و اجرای طرح های مربوط به توسعه نیروگاه های اتمی و طرحهای پیشران با اولویت، طرح های توسعه میادین نفت و گاز با لحاظ سهم صندوق توسعه ملی و شرکت ملی نفت نسبت به اختصاص نفت خام و میعانات گازی برای صادرات اقدام نماید.
حداقل حقوق بازنشستگان در بودجه ۱۴۰۲ مشخص شد
دولت در لایحه بودجه سال آینده پیشنهاد داد متوسط حقوق کارمندان ۲۰ درصد براساس آخرین حکم کارگزینی به‌گونه‌ای افزایش یابد که مبلغ قرارداد کمتر از هفت میلیون تومان نباشد.
در متن لایحه بودجه ۱۴۰۲ آمده است: ضریب حقوق گروه‌های مختلف حقوق‌بگیر بهمیزان متوسط ۲۰ درصد براساس آخرین حکم کارگزینی به‌گونه‌ای افزایش یابد که مجموع حکم کارگزینی برای کارکنان رسمی و پیمانی و مبلغ قرارداد منعقده ماهانه برای کارکنان قرارداد کار معین (مشخص) و کارکنان طرح خدمت پزشکان و پیراپزشکان در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به‌نسبت مدت کارکرد از ۷۰ میلیون ریال (هفت میلیون تومان) کمتر نباشد.
بر اساس بند ۲ تبصره ۱۲ لایحه بودجه ۱۴۰۲ حقوق بازنشستگان، وظیفه‌بگیران و مشترکان صندوقهای بازنشستگی کشوری و لشکری و سایر صندوقهای بازنشستگی وابسته به دستگاههای اجرایی، بهمیزان متوسط بیست درصد (٢۰%) افزایش می‌یابد به‌‌نحوی که پس از اعمال این افزایش، حکم حقوق بازنشستگان، وظیفه‌بگیران و مشترکان صندوقهای بازنشستگی مذکور، متناسب با سنوات خدمت قابل قبول، از شصت و سه میلیون ریال کمتر نباشد.
تسویه بدهی دولت با آستان قدس و تامین اجتماعی با نفت
در لایحه بودجه ۱۴۰۲ آمده است، مازاد برسقف مندرج در بند”ب” این تبصره تا مبلغ سه میلیارد (۳,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) یورو به ستاد کل نیروهای مسلح به منظور تقویت بنیه دفاعی, تحقیقات راهبردی دفاعی و پرداخت تعهدات مربوط به طرح های دفاعی و تا مبلغ یک میلیارد و پانصد میلیون (۱٫۵۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰)یورو بابت طرح های محرومیت زدایی و پیشران, بر اساس جدول شماره (۲۱) این قانون و به نرخ سامانه معاملات الکترونیکی (ای.تی.اس)، با خزانه داری کل کشور اعمال حساب کند.
به ستادکل نیروهای مسلح اجازه داده می‌شود تا مازاد بر سقف تعیین شده، سهمیه نفت خام و میعانات گازی را از طریق پالایش در پالایشگاههای خصوصی کوچک که نسبت به افزایش ظرفیت تولیدخود اقدام نموده اند، پس از تأیید سازمان برنامه و بودجه کشور به مصرف برساند. معادل فرآورده های ناشی از اجرای این بند صرفا جهت صادرات آن در اختیار نیروهای مسلح قرار میگیرد.
همچنین طبق یکی از احکام بودجه سال آتی، دولت مجاز است به دستگاه های اجرایی، صندوق های بازنشستگی دولتی، دستگاه های دارای اعتبار از محل مصارف عمومی دولت در سقف منابع بودجه عمومی و همچنین بابت بازپرداخت بدهی ها و تعهدات دولت به سازمان تامین اجتماعی و تسویه بدهی به نهادهای عمومی غیر دولتی و انقلابی و شهرداری ها و آستان قدس رضوی و اجرای طرح های مربوط به توسعه نیروگاه های اتمی و طرحهای پیشران با اولویت، طرح های توسعه میادین نفت و گاز با لحاظ سهم صندوق توسعه ملی و شرکت ملی نفت نسبت به اختصاص نفت خام و میعانات گازی برای صادرات اقدام نماید.
سقف نرخ خوراک پتروشیمی‌ها ۴۰ درصد رشد کرد/ نرخ سوخت هم زیاد شد
بر اساس بند الف تبصره ۱۴ هدفمندی، تمامی دریافتی‌ها (منابع) قانون هدفمندی یارانه ها به استثنای عوارض شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، حق بیمه مشترکین گاز طبیعی و عوارض گازرسانی (به ترتیب موضوع مواد (١٢) و (۶۵) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (٢) و حق بیمه منازل مسکونی در اجرای مواد (٢) و (۴) قانون تأسیس صندوق بیمه همگانی حوادث طبیعی، به میزان شش میلیون و پانصد و نود و هشت هزار و چهارصد و بیست میلیارد (۶.۵۹۸.۴۲۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال توسط شرکت های تابعه وزارت نفت بابت دریافتی حاصل از فروش داخلی فرآوردههای نفتی، دریافتی حاصل از فروش صادراتی فرآوردههای نفتی، دریافتی حاصل از فروش داخلی گاز طبیعی با احتساب عوارض و مالیات ارزش افزوده و دریافتی حاصل از اصلاح نرخ خوراک پتروشیمی‌ها (درسقف هفتاد هزار ریال به ازای هر متر مکعب) و اضافه شدن ده واحد درصد بر نسبت نرخ سوخت صنایع به خوراک پتروشیمی‌ها، به حساب سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها نزد خزانه داری کل کشور واریز می‌شود.
لازم به ذکر است که سقف نرخ خوراک پتروشیمی ها نسبت به سال گذشته شاهد رشد ۴۰ درصدی بوده و از ۵,۰۰۰ تومان به ۷,۰۰۰ تومان رسیده است.
اعداد و ارقام طلایی بودجه ۱۴۰۲
با وجود افزایش درآمدهای مالیاتی، نرخ مالیاتی تولید نسبت به قوانین پایه ۷ درصد کاهش پیدا کرده است. به عبارت دیگر قرار نیست از تولیدکننده و مردم مالیات بیشتری گرفته شود بلکه قرار است با شناسایی فرار مالیاتی و استفاده از پایه‌های جدید سهم درآمدهای پایدار در بودجه افزایش پیدا کند.
اما در بخش حقوق و دستمزد، دولت هم ضریب حقوق را به طور متوسط ۲۰ درصد افزایش داده است و هم براساس قانون جمعیت، حق اولاد را صددرصد و حق عائله را ۵۰ درصد بیشتر کرده است با این حساب حداقل حقوق سال آینده ۷ میلیون تومان است و حقوق‌ها تا این سقف هم از مالیات معاف هستند.
دولت برای تولید و اشتغال هم ۳۱ هزار میلیارد تومان منابع دیده است که این مبالغ از طریق صندوقهای عدالت و پیشرفت در استان‌ها تخصیص داده می‌شود تا امکانات و حمایت‌ها فقط مختص چند شهر بزرگ نباشند.
در بودجه سال آینده، دولت سنگین‌ترین رقم‌های سال‌های گذشته را به حمایت از معیشت و کاهش هزینه‌های مردم اختصاص داده است. ۱۰۴ هزار میلیارد تومان برای یارانه نان و ۶۹ هزار میلیارد تومان هم برای کاهش هزینه‌های دارویی کنار گذاشته شده که این رقم‌ها به غیر از حمایت‌های مستقیم یارانه‌ای و دیگر حمایت‌ها در بخش بیمه و سلامت است.
اما یک خبر خوب هم لابلای بودجه برای کشاورزان دیده شده است. حدود ۳ هزار میلیارد تومان یارانه برای تامین نهاده‌ها و کود محصولات کشاورزی اختصاص داده شده است و شرایط گرفتن تسهیلات بانکی هم برای کشاورزان راحت‌تر شده است.
یکی از نگرانی‌های جدی مردم بحث آب است. دولت در بودجه سال آینده ۳۵ هزار میلیارد تومان منابع برای طرحهای مدیریت آب و کنترل آب‌های مرزی دیده است و برای اولین بار یک هزار میلیارد تومان به توسعه طرح استفاده از آب‌های ژرف اختصاص داده است.
اعداد و ارقام با ویژگی‌های بودجه زیاد است و نمی‌شود همه را بیان کرد اما در یک کلام، دولت سیزدهم هم بودجه را شفاف کرده است و هم با وجود محدودیت منابع پول خوبی به حل مشکلات اصلی کشور اختصاص داده است.
عوارض خروج از کشور در بودجه ۱۴۰۲، ۴۰۰ هزار تومان تعیین شد
براساس جزئیات لایحه بودجه سال ۱۴۰۲، در مجموع ۳ هزار و ۴۳۱ میلیارد تومان منابع از محل درآمدهای خروج از کشور در نظر گرفته شده است، در همین رابطه عوارض خروج برای هر نفر ۴۰۰ هزار تومان تعیین شده است.
همچنین در لایحه بودجه، عوارض خروج زائرین حق تمتع و عمره ۱۳۲ هزار تومان تعیین شده است.
ارقام تعیین‌‌شده در اجزاء الف و ب این بند برای سفر دوم بهمیزان ۵۰ درصد و سفرهای سوم و بیشتر بهمیزان ۱۰۰ درصد افزایش خواهد یافت.
دریافت مالیات ۵۰ و ۱۰۰ تومانی برای هر نخ سیگار در سال ۱۴۰۲
مالیات ۵۰ و ۱۰۰ تومانی برای هر نخ سیگار در سال ۱۴۰۲ پیشنهاد شده است.
بر اساس لایحه بودجه از ابتدای سال ۱۴۰۲ به قیمت خرده فروشی هر نخ سیگار تولید داخل با نشان ایرانی مبلغ ۵۰ تومان، تولید داخل با نشان بین المللی ۱۰۰ تومان و هر بسته ۵۰ گرمی تنباکوی قلیان داخلی ۲۰ هزار تومان به عنوان مالیات دریافت می‌شود.
بدون نظر