بسیاری از ما به ندرت نگاهی به زبان خود می اندازیم اما دندانپزشکان زبان را «پنجره» ای رو به سلامت بدن می دانند.
مشکلات مختلف از کمبود ویتامین گرفته تا آلرژی و ضعف دستگاه ایمنی بدن می توانند ابتدا روی زبان نمود پیدا و آن را دچار تغییراتی کنند.
در ادامه می خواهیم ببینیم وضعیت زبان ما درباره سلامتی مان چه می گوید.
۱- سفیدی زبان نشانه ی عفونت قارچی است
بسیاری از ما در مقطعی از زندگی مان با لکه های سفید رنگی بر روی زبان خود مواجه شده ایم. اما آیا می دانستید این لکه ها ممکن است نشانه ی یک عفونت قارچی باشند؟
مقدار اندکی قارچ کاندیدا بر روی پوست و درون دهان، حلق، روده ها و در زنان، در واژن زندگی می کند.
این قارچ بی ضرر است و معمولاً متوجه وجودش نمی شویم.
اما اگر ناگهان شروع به رشد کند، باعث ظاهر شدن یک لایه ی سفید رنگ بر روی زبان می شود.
این اتفاق زمانی رخ می دهد که آنتی بیوتیک ها یا داروها باکتری های مفیدی را از بین می برند که جمعیت این قارچ را تحت کنترل نگه می دارند و همین امر امکان رشد سریع این قارچ را فراهم می کند.
این اتفاق می تواند در نتیجه ی اضطراب مزمنی هم رخ دهد که باعث تضعیف دستگاه ایمنی بدن می شود، امری که زمینه ی رشد قارچ کاندیدا را فراهم می کند.
در این عفونت قارچی یک لایه ی بسیار سفید روی زبان و کناره های آن را می گیرد اما زیر زبان به رنگ قرمز است.
از دیگر نشانه های این عفونت می توان به از دست دادن حس چشایی و بویایی و احساس درد هنگام خوردن یا بلعیدن غذا اشاره کرد.
این عفونت با استفاده از داروهای ضد قارچ به راحتی قابل درمان است.
این عفونت مسری نیست و با روزانه ۲ بار مسواک زدن زبان ممکن است قابل پیشگیری باشد.
برفک دهانی در میان نوزادان هم شایع است. ریسک این عفونت به این دلیل در خردسالان بیشتر است که دستگاه ایمنی آن ها هنوز به طور کامل شکل نگرفته است.
ریسک این عفونت در افراد مسنی که از دندان مصنوعی استفاده می کنند نیز بیشتر است چون دستگاه ایمنی ضعیف تری دارند و قارچ پنهان شده در گوشه و کنار دندان مصنوعی ریسک ابتلا به این عفونت را بالا می برد.
۲- صاف بودن زبان نشانه ی کمبود ویتامین است
زبان ما می تواند درباره ی کمبود ویتامین بدن مان هم هشدار دهد، مثل کمبود آهن و ویتامین B12 که هر دو نقش مهمی در تولید گلبول های قرمز خون دارند که اکسیژن را به اندام های مختلف بدن می رسانند.
زبان به طور طبیعی صدها برآمدگی کوچک بر روی سطح خود دارد که به آن ها پاپیلا می گویند. هر پاپیلا حاوی تعداد زیادی پرز چشایی است.
اما وقتی کمبود ویتامین داشته باشید، پاپیلاها شروع به تحلیل رفتن می کنند و زبان صاف می شود.
در این حالت، زبان یکباره براق می شود و بافت خود را از دست می دهد.
کمبود ویتامین B12 و آهن منجر به کاهش گلبول های خون می شود. در اینصورت خون کمتری به اندام های بدن می رسد و کمبود اکسیژن در قسمت زبان منجر به کوچک شدن پاپیلاها می شود.
دیگر نشانه های کمبود این ویتامین ها که احتمال مشاهده ی آن ها در خود بیشتر است عبارتند از: احساس خستگی شدید، احساس درد در قفسه سینه و رنگ پریدگی پوست.
کمبود ویتامین با داشتن یک تغذیه ی سالم و متعادل قابل پیشگیری است.
۳- آفت زبانی می تواند ناشی از صدمه یا اضطراب باشد
آفت، زخم کوچک، گرد و دردناکی است که ممکن است روی زبان، گونه ها (داخل دهان) یا لثه ها شکل بگیرد.
به گفته ی دندانپزشکان عمده دلیل ایجاد آفت وارد شدن صدمه به دهان است.
این صدمه می تواند بر اثر گاز گرفتن ناگهانی قسمت هایی از دهان یا حتی محکم مسواک زدن رخ دهد.
اما زدن مداوم آفت می تواند نشانه ی اضطراب هم باشد.
دندان قروچه ی فرد ناشی از اضطراب می تواند احتمال گاز گرفتن گونه ها و زبان را افزایش می دهد، امری که آفت را هم بیشتر می کند.
اضطراب می تواند باعث ایجاد فرورفتگی هایی بر روی زبان یا کناره های آن هم شود که دلیل آن فشار دادن مکرر زبان به دندان ها است.
دیگر دلایل آفت عبارتند از آلرژی به مواد غذایی همچون قهوه، توت فرنگی و پنیر، یا حتی تغییرات هورمونی دوران یائسگی.
آفت بی ضرر است و معمولاً به طور خودکار التیام پیدا می کند.
اما به گفته ی پزشکان، در صورتی که آفت به طرز غیرمعمولی بزرگ و تکرار شونده باشد، التیام پیدا نکند و خوردن و آشامیدن را دشوار کند، باید به پزشک مراجعه کرد.
التیام یک آفت کوچک نزدیک به یک تا ۲ هفته و التیام آفت های بزرگ تا ۶ هفته به طول می انجامد.
۴- «زبان توت فرنگی» می تواند نشانه ی یک آلرژی پنهان باشد
اگر برایتان پیش آمده بعد از خوردن غذای به خصوصی زبان تان قرمز شود، این امر می تواند نشانه ی یک آلرژی پنهان باشد.
بسیاری از کسانی که به آلرژی خفیف دچارند، قرمز شدن زبان را تجربه می کنند، حالتی که گاهی به آن «زبان توت فرنگی» گفته می شود.
آلرژی می تواند باعث دردناک و متورم شدن زبان شود. در این حالت، کناره های زبان هم می توانند شروع به ورم کردن کنند.
دندانپزشکان می گوید این امر ممکن است نشانه ی یک حساسیت غذایی، به ویژه به برخی میوه ها و سبزیجات باشد.
در این حالت، دستگاه ایمنی بدن سردرگم می شود و به موادی که آن ها را با مهاجمان بیگانه اشتباه می گیرد، حمله می برد، امری که باعث قرمز و ملتهب شدن زبان می شود.
یکی دیگر از علل زبان توت فرنگی، عفونت های باکتریایی است که هنگام ابتلا به گلودرد استرپتوکوکی رخ می دهد.
در این حالت، باکتری ها سمی درون زبان ترشح می کنند که باعث قرمز شدن زبان می شود.
در این عفونت، بیمار ممکن است نشانه های دیگری را هم تجربه کند، از جمله: گلودرد، تب و ضایعات پوستی قرمز رنگ.
کمبود ویتامین همچون کمبود ویتامین B12 هم می تواند باعث قرمز شدن زبان شود.
۵- زردی زبان یا نشانه ی درست مسواک نزدن است یا ورم معده
زردی زبان بر اثر انباشت سلول های مرده پوست بر روی سطح زبان به وجود می آید، سلول هایی که بعداً توسط باکتری ها تجزیه می شوند و همین امر باعث می شود رنگ زردی پیدا کنند.
پزشکان می گویند این انباشت به خودی خود ضرری ندارد، اما می تواند نشانه ی وجود مشکل پنهانی همچون گاستریت یا همان ورم معده باشد.
گاستریت که در آن دیواره ی معده التهاب پیدا می کند، اغلب بر اثر عفونت رخ می دهد.
ابتلا به گاستریت احتمال تولید بزاق دهان را کاهش می دهد، به همین دلیل سلول های مرده پوست کمتر از روی سطح زبان پاک می شوند.
با انباشت سلول های مرده، مشکل زردی زبان می تواند رخ دهد.
دیگر نشانه های احتمالی گاستریت عبارتند: از احساس درد در قسمت فوقانی شکم، حالت تهوع و استفراغ.
به گفته ی پزشکان، زردی زبان می تواند نشانه ی این باشد که زبان خود را به اندازه ی کافی مسواک نمی زنید، امری که باعث انباشت سلول های مرده پوست بر روی آن می شود.
زبان را باید ۲ بار در روز مسواک زد. این کار باید بلافاصله بعد از مسواک زدن دندان ها انجام شود و با استفاده از مسواک معمولی هم قابل انجام است.
دیگر دلایل زردی زبان عبارتند از: مصرف سیگار، خوردن مواد غذایی زرد رنگ، جویدن تنباکو و حتی استفاده از برخی دهانشویه ها.
از دیگر نشانه های زردی زبان می توان به بدبویی دهان، احساس طعمی ناخوشایند در دهان، گلودرد یا تب اشاره کرد.
زبان سالم چه ویژگی هایی دارد؟
به گفته ی پزشکان، زبان سالم رنگی صورتی از صورتی کمرنگ گرفته تا طیف های پررنگ تر دارد.
زبان باید برجستگی های کوچک زیادی هم بر روی سطح خود داشته باشد.
هر گونه تغییری در ظاهر طبیعی زبان یا احساس هر گونه دردی باید مورد توجه قرار گیرد.
پزشکان می گویند زبان خود را باید هر روز هنگام مسواک زدن دندان ها و زبان بررسی کنیم.
هر گونه تغییر رنگ، برآمدگی، زخم یا دردی باید مورد پیگیری قرار گیرد و در صورتی که ظرف ۲ هفته التیام نیافت، باید توسط پزشک معاینه شود.
بدون نظر