ماجرای ساقط شدن پهپاد MQ-9 Reaper آمریکایی توسط جنگنده های روسی چیست؟

به دنبال ساقط شدن یک پهپاد جاسوسی ایالات متحده در برخورد با جنگنده ای روسی، تنش بین دو کشور وارد مرحله تازه ای شده است. ایالات متحده ساقط شدن یک پهپاد خود توسط جت جنگنده روسی را «گستاخی» دانسته است. ارتش ایالات متحده هشدار داده است که این اتفاق یکی از چندین فعالیت های «تهاجمی» و «خطرناک» روسیه است که تنش را به سمت جنگ افزایش می دهد.

پهپاد آمریکایی زمانی که روی دریای سیاه در نزدیکی منطقه کریمه و مرز اوکراین پرواز می کرد ساقط شده است. یک جت جنگنده Su-27 روسیه با پروانه یک پهپاد تجسسی MQ-9 Reaper برخورد کرده که به ساقط شدن این پهپاد و افتادن آن به دریا منجر شده است. به ادعای فرماندهی نیروهای آمریکایی در اروپا، پیش از برخورد که در ساعت ۷ صبح به وقت محلی رخ داده است، دو جنگنده روسی MQ-9 Reaper «روی MQ-9 سوخت رها کرده و به شکلی خطرناک و غیر حرفه ای جلوی آن پرواز کردند».

این اتفاق اولین بار پس از دوران جنگ سرد است که یک هواپیمای آمریکایی توسط نیروهای روسی ساقط می شود. ایالات متحده از زمان شروع جنگ در اوکراین، پهپادهای خود را روی دریای سیاه به پرواز درآورده است اما اکنون هشدار داده که این پروازها ممکن است به درگیری با روسیه بینجامد. ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده با محکوم کردن این عمل گفته است که روسیه بی پروا قوانین بین المللی را نقض می کند.

ژنرال جیمز هکر فرمانده نیروهای هوایی ایالات متحده در منطقه اروپا و آفریقا نیز این عمل روس ها را محکوم کرده و گفته است: «هواپیمای MQ-9 ما در حال انجام عملیات های روتین در فضای هوایی بین المللی بود که توسط هواپیمای روسی رهگیری شده و هدف قرار گرفت که به سقوط آن و از دست رفتن کامل MQ-9 منجر شد. در واقع این عمل غیرایمن و غیرحرفه ای روس ها نزدیک بود باعث سقوط هر دو هواپیما شود».

سخنگوی پنتاگون، ژنرال پاتریک رایدر نیز گفته است که هواپیماهای روسی پیش از برخورد، پهپاد آمریکایی را تعقیب می کرده اند: «به نظر می رسد که تقریباً ۳۰ تا ۴۰ دقیقه آن ها در مجاورت این MQ-9 پرواز می کردند». به گزارش نیویورک تایمز، پرسنل نظامی وحشت زده آمریکایی مستقر در آلمان به طور زنده شاهد این پهپاد بودند وقتی که جت های روسی به طور مرتبط در اطراف آن پرواز می کردند، برای صدمه به دوربین و سنسورهایش روی آن سوخت می ریختند.

ایالات متحده پیش از شروع جنگ در اوکراین نیز برای تحت نظر داشتن تحرکات روسیه در میدان نبرد اوکراین از پهپادهای Reaper بر فرار دریای سیاه استفاده می کرد. این پهپادها می توانند به مدت ۱۰ ساعت در ارتفاع ۵۰,۰۰۰ پایی پرواز کنند که آن ها را با پهپادهای تجسسی ایده آل برای جمع آوری اطلاعات و اجرای عملیات تجسسی برای مدت های طولانی تبدیل می کند. پهپاد MQ-9 Reaper در قسمت پشت خود دارای پروانه ای که نیروی پیشرانه آن را تولید می کند و ظاهراً برخورد جنگنده روسی با این پروانه باعث ساقط شدن آن شده است.

روس ها می گویند که این پهپاد مانور غیرمنتظره ای را انجام داده و با آب برخورد کرده است، بعد از آنکه جنگنده های روسی برای رهگیری آن در نزدیکی کریمه به پرواز درآمدند. مسکو این موضوع که هواپیماهای جنگی این کشور با پهپاد آمریکایی برخورد داشته را رد کرده و تاکید دارند که سلاح هایشان را برای ساقط کردن این پهپاد شلیک نکرده اند. جان کربی، سخنگوی کاخ سفید نیز گفته است که روس ها قبلاً پهپادهای آمریکایی را رهگیری کرده بودند اما این یکی قابل توجه است زیرا باعث ساقط شدن پهپاد مورد نظر شده است.

وزارت دفاع روسیه در بیانیه ای مدعی شده که پهپاد آمریکایی در مسیر مرزهای ملی فدراسیون روسیه در پرواز بوده و این کشور هواپیماهای جنگی خود را برای رهگیری آن به پرواز درآورده است: «در نتیجه یک مانور تند، پهپاد آمریکایی وارد پرواز غیرکنترل شده همراه با از دست دادن ارتفاع شده و با سطح آب برخورد کرد. جنگنده های روسی از سلاح های ایربورن استفاده نکرده و با این هواپیمای بدون سرنشین برخورد نداشته اند و کاملاً سالم به پایگاه های هوایی خود برگشتند».

ایالات متحده از پهپادهای MQ-9 Reaper هم برای عملیات های جاسوسی و هم حملات ویژه استفاده می کند، از جمله در خاورمیانه و آفریقا. کشورهای بریتانیا و فرانسه نیز این پهپاد را در اختیار دارند. در سال های اخیر چندین فروند از پهپادهای MQ-9 Reaper در جریان درگیری ها از دست رفته اند. یکی از این پهپاده در سال ۲۰۱۹ و بر فراز یمن توسط نیروهای حوثی توسط یک موشک سطح به هوا ساقط شد. در سال ۲۰۲۲ نیز یک پهپاد MQ-9 آمریکایی در لیبی سقوط کرد.