۲۰ فیلم برتر تاریخ سینما در مورد دوران جنگ سرد؛ از The Tunnel تا Bridge Of Spies

کارگردانانی که فیلم های جنگی می سازند معمولاً دوران جنگ سرد را نادیده می گیرند، زیرا در واقع در این دوره هیچ نبرد بزرگی رخ نداده است. دوران جنگ سرد بیشتر یک بازی روانشناختی بین دو طرف بود، بین کشورهای سرمایه داری و کمونیستی، که از لحاظ غرور و دستاوردها همدیگر را به چالش می کشیدند و همزمان در مورد دشمنانشان به انتشار دروغ و پروپاگاندا پرداخته و از طریق جاسوسی از یکدیگر اطلاعات کسب می کردند. البته دو طرف در این دوره هزینه و تسلیحات نظامی لازم برای یک سری جنگ های نیابتی کوچک و بزرگ را نیز فراهم می ساختند. دوران جنگ سرد از پایان جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ تا فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ ادامه یافت و به همین خاطر فیلم های زیادی به بررسی این دوره پرداختند.

در دهه های متوالی جنگ سرد و پس از آن، حتی تا به امروز، فیلمسازان همچنان به ساخت فیلم هایی در مورد این دوره ادامه می دهند. این فیلم ها از تریلرهای جاسوسی تیپیکال تا درام های ورزشی احساسات برانگیز ادامه دارد و به برهه های مختلف این درگیری غیرنظامی مستقیم می پردازند. برخی از این فیلم ها بر اساس رخدادهای واقعی ساخته شده و برخی دیگر روایت هایی کاملاً ساختگی دارند اما همگی از آن دوره دشمنی سرد بین شوروی و ایالات متحده برای روایت داستان هایشان استفاده می کنند. گاهی اوقات موضوع جنگ سرد در مرکزیت داستان قرار دارد و گاهی اوقات اتفاقات داستان در حالی رخ می دهد که دوران جنگ سرد را در پس زمینه خود دارد. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ۲۰ فیلم برتر در مورد دوران جنگ سرد آشنا کنیم که به ترتیب کیفیت رتبه بندی شده اند.

۲۰- The Tunnel (2001)

فیلم آلمانی The Tunnel داستان یک شناگر حرفه ای را روایت می کند که از برلین شرقی به سمت غربی آن فرار می کند، و بعد از اینکه برنامه می ریزد تا با حفر تونلی در زیر دیوار برلین، خانواده اش را نیز به قسمت غربی منتقل کند، در می یابد که افراد بسیاری نیز این ایده را داشته و می خواهند عزیزانشان را به بخش غربی شهر برلین بیاورند. برنامه ای برای انتقال ۳۰ نفر از طریق یک تونل کشیده می شود، اگر چه سرویس امنیتی آلمان شرقی موسوم به اشتازی تمام حرکات شهروندانش را زیر نظر دارد. این فیلم که نسبت به دیگر فیلم ها در مورد جنگ سرد کمتر شناخته می شود، با تحسین منتقدان و سینماروها مواجه شده که به شخصیت ها، داستان و حال و هوای فیلم به عنوان نقاط قوت آن اشاره دارند و مجله تایم نیز آن را یکی از ۱۰ فیلم برتر تاریخ سینما در مورد دیوار برلین دانسته است.

۱۹- Miracle (2004)

فیلم Miracle داستان شکل گیری، آموزش و آماده سازی تیم المپیک هاکی ایالات متحده در سال ۱۹۸۰ را روایت می کند که علیرغم تمام انتظارات، تیم بسیار قوی تر شوروی را در دوران اوج جنگ سرد شکست داد و قهرمان المپیک شد. این بازی بعدها لقب «معجزه روی یخ» را یافت و جمله مشهور ال مایکلز گزارشکر شبکه ABC به این مضمون که «آیا به معجزه باور دارید؟ بله!» به جمله مشهوری تبدیل شده و در سراسر فیلم بارها استفاده شد. منتقدان و سینماروها همگی فیلم Miracle را یکی از بهترین فیلم های درام ورزشی تاریخ سینما می دانند و در فهرست ۱۰ فیلم ورزشی برتر AFI قرار گرفت، فیلمی که به خاطر شخصیت سازی، حرکات ورزشی، احساسات و بازی هایش مورد تحسین همگان قرار گرفت.

۱۸- The Silent Revolution (2018)

فیلم آلمانی کمتر شناخته شده The Silent Revolution داستان گروهی دانش آموز را روایت می کند که در دوران جنگ سرد در آلمان شرقی بزرگ شده اند و تصمیم می گیرند برای کسانی که در جریان خیزش مجارستان کشته شده اند، دو دقیقه سر کلاس هایشان سکوت کنند. این ماجرا به عنوان یک اعتراض دانشجویی مورد توجه قرار گرفت هرچند با سکوت همراه بود. این فیلم به خاطر درام، احساسات، شخصیت ها و کارگردانی اش مورد تحسین منتقدان قرار گرفته و چندین جایزه در فستیوال های سینمایی متعدد دریافت کرد.

۱۷- First Man (2018)

فیلم بعدی دیمین چزل بعد بردن جایزه اسکار برای فیلم La La Land، فیلمی به نام First Man بود که داستان آن در دوران جنگ سرد روایت می شد. به عنوان فیلم دیگری که به پیشینه شخصیت های کلیدی در رقابت فضایی بین ایالات متحده و شوروی می پرداخت، First Man در واقع زندگینامه نیل آرمسترانگ است و زندگی او از سال ۱۹۶۱ تا فرود آمدنش روی ماه در سال ۱۹۶۹ را روایت می کند و اتفاقات و تجربیاتی که به تصمیم او برای پذیرفتن این ماموریت خطرناک منجر شد را بررسی می کند. اگر چه این فیلم به خاطر به تصویر نکشیدن صحنه نصب پرچم ایالات متحده روی خاک کره ماه بحث برانگیز شد اما هنوز هم یک فیلم موفق و خوب از دیدگاه منتقدان بود و به خاطر شخصیت ها، درام و احساساتش مورد تمجید قرار گرفت.

۱۶- Thirteen Days (2000)

جان اف کندی رییس جمهور سابق ایالات متحده یکی از شخصیت های کلیدی دوران جنگ سرد بود که مسئولیت اتفاقات بزرگی مانند حمله به خلیج خوک ها را بر عهده داشت. در سال ۱۹۶۲، دولت او دریافت که دولت شوروی در حال استقرار موشک های بالستیک در کوبا است که به ۱۳ روز تنش شدید و مذاکره بین دو طرف منجر شد، دوره ای که در آن ناآرامی اجتماعی و نگرانی از یک جنگ هسته ای به اوج خود رید. فیلم Thirteen Days این اتفاقات را از درون کاخ سفید به تصویر می کشد، نشان می دهد که چطور ایالات متحده از بحرانی بسیار بزرگ تر از آن چه که رخ داد جلوگیری کرد. این فیلم نقدهای خوبی از منتقدان دریافت کرده و به خاطر بازی ها، شخصیت ها و سبک روایتش مورد تمجید قرار گرفت، اگر چه برخی از اتفاقاتی که در آن به تصویر کشیده شد، واقعیت تاریخی نداشته یا تنها گمانه زنی بود.

۱۵- Spacewalk (2017)

بسیاری فراموش می کنند که قبل از مبارزه برای فرستادن انسان به ماه، ایالات متحده و شوروی می خواستند اولین کشوری باشند که عملیات موفقیت آمیز راه رفتن در فضا را انجام دهند و الکسی لئونوف فضانورد روسی در نهایت توانست در سال ۱۹۶۵ به این موفقیت دست یابد. فیلم Spacewalk ساخته سال ۲۰۱۷ به جزییات اتفاقاتی می پردازد که به ماموریت لئونوف منجر شد، و همچنین دشواری هایی که وی بعد از حضور در فضا با آن مواجه شد. این فیلم مورد تحسین منتقدان و سینماروها (به ویژه در روسیه) قرار گرفت و بسیاری به بازیگری و جلوه های ویژه فیلم به عنوان نقاط قوتش اشاره کرده و آن را با درام مستند گونه Apollo 13 ساخته سال ۱۹۹۵ مقایسه کردند.

۱۴- Cold War (2018)

درام تاریخی لهستانی Cold War ساخته سال ۲۰۱۸ یک روایت عاشقانه واقع گرایانه در مورد یک خواننده زن جوان و شاد و یک کارگردان فیلم های موزیکال است که از معشوقه اش می خواهد لهستان را همراه با او برای آغاز یک زندگی جدید در فرانسه ترک کند. این فیلم نقدهای عمدتاً مثبتی از جانب منتقدان دریافت کرد که بازیگری، کارگردانی، سبک روایت، احساسات، فیلمبرداری و لوکیشن های فیلم را ستودند. همچنین این فیلم جوایز بسیاری را دریافت کرد که از آن جمله سه نامزدی اسکار برای بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان، بهترین فیلمبرداری و بهترین کارگردانی بود.

۱۳- The Living Daylights (1987)

دوران حضور تیموتی دالتون در نقش جیمز باند در فیلم های این فرانچایز نسبتاً ناموفق بود،اگر چه وی در دو فیلم قابل توجه در این فرانچایز نقش اصلی را ایفا می کرد. فیلم The Living Daylights اولین حضور او در نقش مامور ۰۰۷ بود، فیلمی که در دریای فیلم های اکشن فراوان دهه ۱۹۸۰ گم شد اما به عنوان نگاهی منحصربفرد به دوران جنگ سرد دوباره مورد توجه قرار گرفت. نه تنها موضوع قاچاق کردن انسان ها و بیرون آوردن آن ها از روسیه یکی از روایت های داستان است بلکه بخش سوم فیلم در افغانستان و در دوران اشغال این کشور توسط شوروی روایت می شود و شخصیت زن داستان نیز جذابیت های خاص خود را دارد که بر کشش کلی فیلم می افزاید.

۱۲- The Death Of Stalin (2017)

فیلم کمدی سیاه Death of Stalin مرگ ژوزف استالین، رهبر اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۵۳ را روایت می کند و البته سیاستمداران، رهبران و بوروکرات های کمونیستی که برای رسیدن به جایگاهی تلاش می کردند که بعد از مرگ استالین خالی شده بود. در طول روایت خود، موضوعات مختلفی مرتبط با محتوای فیلم می توانست پذیرش آن از طرف مخاطبان را تهدید کند: این فیلم در چندین کشور به خاطر ضد شوروی بودن ممنوع شد و دقت تاریخی آن نیز بسیار مورد بحث قرار گرفت اما هنوز هم نقدهای مثبتی از منتقدان و سینماروها دریافت کرد و به خاطر طنز، بازیگری، کارگردانی و حال و هوای خود مورد تحسین قرار گرفت.

۱۱- The Right Stuff (1983)

به عنوان یکی از قدیمی ترین فیلم های این فهرست و یکی از معدود فیلم هایی که در دوران درگیری ژئوپلتیکی جنگ سرد ساخته شده، فیلم The Right Stuff یکی دیگر از آن فیلم هایی است که بر رقابت فضایی بین شوروی و ایالات متحده تمرکز دارد. برخلاف دیگر فیلم های مشابه این فهرست، این فیلم تصمیم می گیرد روی اولین تلاش های فضایی تمرکز کند تا دستاوردهایی که بعدها بدست آمد. این فیلم روایتگر شش سال نوآوری در عرصه فضایی است و زندگی هفت خلبانی را روایت می کند که تصمیم گرفتند در بحبوحه یک درگیری سیاسی رو به افزایش، بخشی از برنامه فضایی ایالات متحده برای پرتاب انسان به فضا باشند. علیرغم این که یک شکست تجاری عمده به شمار می رود، فیلم The Right Stuff در هشت بخش نامزد دریافت جایزه اسکار شد، از جمله بخش بهترین فیلم، و توانست چهار جایزه اسکار را بدست آورد. این فیلم به خاطر شخصیت سازی، درام، احساسات برانگیز بودن و سرعت روایت مناسب داستان مورد تحسین منتقدان قرار گرفت.

۱۰- WarGames (1983)

در فیلم WarGames شاهد ترکیب داستان های نوجوانانه دهه ۸۰ و جنگ سرد هستیم، جایی که متوی برودریک نقش یک نابغه کامپیوتری جوان را بازی می کند. بعد از اینکه به صورت تصادفی با دولتی سری ارتباط برقرار می کند، وی پس از اینکه کامپیوتر او را به نبردی بازی گونه بین ایالات متحده و روسیه دعوت می کند، ناخواسته باعث وقوع جنگ جهانی سوم می شود. این فیلم نسبت به دیگر فیلم های با موضوع جنگ سرد، تنش کمتری دارد اما همچنان تنش های شدید این دوره را به تصویر می کشد، به ویژه زمانی که تهدید جنگ سرد با یک اشتباه ساده از جانب طرفین بسیار خطرناک به نظر می رسد. این فیلم در بخش بهترین سناریو نامزد دریافت جایزه اسکار شده و به یکی از نمادین ترین فیلم های دهه ۶۰ سینمای هالیوود تبدیل شد.

۹- The Lives Of Others (2006)

تحت نظر گرفتن شهروندان یکی از تم های همیشگی فیلم های مربوط به دوران جنگ سرد بوده و این موضوع در فیلم The Lives Of Others به طور خاص مورد بررسی قرار می گیرد. داستان فیلم در برلین شرقی روایت می شود و در مورد یک مامور سرویس امنیتی اشتازی است که جذب زندگی دو شخصی می شود که مامور شده زندگی آن ها را تحت نظر داشته باشد. این فیلم حال و هوای تاریک و ناامید کننده و سرد بسیاری از فیلم های روایت کننده جنگ سرد را در خود دارد، جایی که همزمان به تم های شفقت و ارتباط شخصی می پردازد که به خوبی با داستان این دوره هماهنگی دارد. این فیلم آلمانی در نهایت برنده جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان شد و در فهرست بهترین فیلم های وبسایت IMDB در رتبه ۷۵ قرار دارد.

۸- Good Night, And Good Luck (2005)

اگر چه بسیاری از فیلم های ساخته شده در مورد دوران جنگ سرد به درگیری بین دو طرف این مناقشه می پردازند، فیلم Good Night, And Good Luck یکی از آن دسته فیلم هایی است که به روایت درگیری های رخ داده بین مردمان دو طرف می پردازد. این فیلم به تلاش های یک سناتور آمریکایی به نام جوزف مک کارتی برای شناسایی کمونیست هایی می پردازد که در ایالات متحده موقعیت های قابل توجهی دارند. همزمان در فیلم به تلاش های شجاعانه یک روزنامه نگار و مجری خبری به نام ادوارد آر مارو پرداخته می شود که قصد دارد از تکرار موضوعی شبیه شکار جادوگران و قربانی شدن بیگناهان جلوگیری کند. جرج کلونی با این فیلم اولین تجربه کارگردانی خود را کسب کرد و خود فیلم نیز در بخش بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین سناریو نامزد دریافت جایزه اسکار شد.

۷- Tinker Tailor Soldier Spy (2011)

جان لو کار استاد رمان های با داستان هایی در مورد دوران جنگ سرد است و فیلم Tinker Tailor Soldier Spy نیز بهترین اقتباس از رمان های اوست. در این فیلم گری اولدمن نقش جرج اسمایلی را بازی می کند، یک افسر اطلاعاتی بریتانیایی که مخفیانه از بازنشستگی اجباری بیرون آورده می شود تا جاسوسی که در سازمان های اطلاعاتی کشور وجود دارد را شناسایی کند. با اکشنی اندک، این فیلم توانسته یک تریلر هیجان انگیز و پرتنش و یکی از بهترین فیلم های جاسوسی تمام دوران است که به شبکه ای از رازهایی که این افراد در آن ها کار می کنند می پردازد. اولدمن به خاطر بازی خاص و قدرتمند خود در این نقش مورد تمجید قرار گرفته و اولین نامزدی خود برای جایزه اسکار را کسب کرد.

۶- The Manchurian Candidate (1962)

پارانویا و توهم یکی دیگر از تم های عمده فیلم های مرتبط با دوران جنگ سرد است و The Manchurian Candidate ترسناک ترین ایده را در ذهن مخاطبان آن زمان می کارد. فرانک سیناترا در این فیلم نقش یک کهنه سرباز جنگ کره را روایت می کند که یکی از همرزمانش که همراه با وی اسیر جنگی بوده نامزد معاون رییس جمهوری ایالات متحده می شود. اما وی خیلی زود در می یابد که این دوست و هم سلولی سابقش شستشوی مغزی شده تا یک مامور کمونیست در کاخ سفید به قدرت برسد. این فیلم با یک داستان مملو از تنش به روایت این ایده ترسناک می پردازد که حتی بعد از چند دهه از ساختنش نیز هنوز قابل درک و جذاب است.

۵- Bridge Of Spies (2015)

درام تاریخی Bridge of Spies داستان جیمز بی داناوان را روایت می کند، یک حقوقدان و افسر نیروی دریایی ایالات متحده که وظیفه دارد یک خلبان آمریکایی اسیر شده توسط شوروی به نام فرانسیس پاورز را از طریق مذاکره آزاد کند. توافق بدست آمده این است که در قبال آزادسازی پاورز، ایالات متحده نیز یک جاسوس شوروی به نام رودولف ابل که پنج سال قبل تر دستگیر شده و به زندان فرستاده شده است (کسی که داناوان تنها وکیلی بوده که برای دفاع از او در دادگاه داوطلب شده و باعث شده محکومیتی سنگین تر از زندان برایش تعیین نشود) آزاد گردد. با داشتن استیون اسپیلبرگ در مقام کارگردان، نویسندگی برادران کوئن و بازی تام هنکس در نقش اول فیلم، این درام تاریخی دوران جنگ سرد مملو از استعداد بود و بسیار مورد تحسین قرار گرفت.

۴- The Shape Of Water (2017)

تئوری های توطئه در فیلم های مرتبط با دوران جنگ سرد بسیار فراوان هستند زیرا توهمات و تئوری های بسیاری در مورد اتفاقات پنهانی که در آزمایشگاه های دو طرف رخ می داد وجود داشت. بسیاری از اپیزودهای سریال X-Files بر اساس همین تئوری ها ساخته شده و در بیش از ۱۰ فصل هرگز این تئوری های توطئه به پایان نرسیدند. The Shape of Water یکی از این داستان هاست و ترکیبی جذاب و بی نقص از علم، تاریخ و فانتزی به شمار می آید. عشق شخصیت های اصلی نیز با اعلاو خبر بحران موشک های کوبا از طریق رادیو و سخنرانی های جان اف کندی همراه می شود و به همین خاطر دوره ای که داستان در آن روایت می شود را فراموش نمی کنید. این فیلم ساخته گیرمو دل تورو بسیاری از منتقدان را شگفت زده کرده و جایزه بهترین فیلم و بهترین کارگردانی اسکار سال را دریافت کرد.

۳- A Beautiful Mind (2001)

در اینجا با داستانی متفاوت روبرو هستیم، به ویژه وقتی پای واقعیت یا داستان در میان باشد.داستان این فیلم عمدتاً در سال های اول جنگ سرد روایت می شود اما اینکه جان نش تا چه اندازه ای با سازمان سیا در ارتباط بود از جذابیت های رازآلود فیلم A Beautiful Mind است. شخصیت جان نش از شیزوفرنی رنج برده و دیدگاه او از واقعیت در اغلب اوقات نادرست و غیرقابل اعتماد است. اما این موضوع به حضور همه جا حاضر دوران جنگ سرد در فیلم خدشه وارد نمی کند که اگر چه ساختگی است اما بر اساس رخدادهای واقعی برای یک ریاضیدان آمریکای و سرگذشت واقعی او ساخته شده است.

۲- The Hunt For Red October (1990)

فیلم The Hunt for Red October یک داستان اکشن بسیار هیجان انگیز در مورد جنگ سرد است که رویکردی هوشمندانه و قوی دارد، حتی در شرایطی که شان کانری نقش یک فرمانده زیردریایی روسی را ایفا می کند. شخصیت شان کانری با یک زیردریایی مدرن و جدید ساخت شوروی دست به شورش زده و می خواهد به ایالات متحده پناهنده شود، موضوعی که باعث وحشت دو طرف جنگ سرد می شود. آیا او قصد فرار از شوروی را دارد یا می خواهد به ایالات متحده حمله کند؟ این فیلم اولین مورد از رمان های متعدد تام کلنزی بود که شخصیت جک رایان را در قالب یک اثر سینمایی به تصویر می کشید و اگر چه اکثر این رمان ها در دوران جنگ سرد روایت می شدند اما تمام آن ها به موضوع جنگ سرد و درگیری های مرتبط با آن نمی پرداختند.

۱- Dr. Strangelove Or: How I Learned To Stop Worrying And Love The Bomb (1964)

فیلم های زیادی بوده اند که به درام احتمال یک آخرالزمان هسته ای پرداختند، در شرایطی که هر دو ابرقدرت تا دندان مسلح بوده و هر لحظه امکان یک جنگ هسته ای ویرانگر می رفت و به همین خاطر مدت زمان زیادی طول نکشید که هجوهای هوشمندانه وارد سینما شدند. فیلم Dr. Strangelove خندیدن به جنگ سرد را آسان کرد، له لطف بازی های حیرت انگیز و خاصی از بازیگرانی که قدرت بازیگری و رزومه آن ها به شدت با ژانر کمدی و شخصیت های کمدی شان در تضاد بود، که برجسته ترین آن ها پیتر سلرز بزرگ بود که در فیلم چند نقش متفاوت را بازی می کند. اما همه چیز فیلم در مورد خندیدن به جنگ سرد نیست و برخی لحظات وجود دارد که در آن اتفاقی ویرانگر در آستانه رخ دادن به تصویر کشیده می شود. با این وجود، Dr. Strangelove یک کمدی بسیار اثرگذار در دوران اوج جنگ سرد و یکی از بهترین فیلم های تاریخ سینماست.