موفقیت پرواز آزمایشی اولین هواپیمای ترابری ساخت ایران؛ «سیمرغ» چه ویژگی هایی دارد؟ + ویدئو

سیمرغ نخستین هواپیمای ترابری ساخت ایران اولین پرواز آزمایشی خود را دیروز سه شنبه ۹ خرداد با موفقیت پشت سر گذاشت. این خبر را وزیر دفاع، امیر محمدرضا آشتیانی اعلام کرده است. به گفته ی وی این پرواز آزمایشی برابر استانداردهای بین المللیِ هوایی به مدت ٢٠ دقیقه در ارتفاع ٨ هزار پایی صورت گرفت. هواپیمای سیمرغ که ساخته ی متخصصان سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع است، در اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ رونمایی شد. ویدئویی نیز از پرواز آزمایشی هواپیمای سیمرغ منتشر شده است.

آشنایی با هواپیمای سیمرغ

هواپیمای سیمرغ که بر پایه بازطراحی پلتفرم هواپیمای ایران ۱۴۰ ساخته شده و می‌تواند تا ۶ تن بار را با خود حمل کند، گزینه مناسبی برای بکارگیری در ناوگان ترابری نظامی و تجاری است.

همچنین وزارت دفاع، سبک‌بودن، میزان حمل بار، شعاع عملیات پروازی، تناسب با شرایط اقلیمی کشور، توان نشستن و برخاستن در باندهای کوتاه، چابکی و سریع بودن این هواپیما در خدمات رسانی هایی از قبیل آمبولانس هوایی را از ویژگی ها و کاربردهای هواپیمای ترابری سبک سیمرغ عنوان کرده است.

برای بررسی دقیق هواپیمای ترابری سیمرغ در مرحله نخست باید به پیشینه آن اشاره کرد؛ جمهوری اسلامی ایران در دهه هفتاد پروژه مشترکی را به شرکت آنتونوف اوکراین به منظور تولید یک هواپیمای مسافربری در داخل ایران آغاز کرد که در حقیقت شامل انتقال خط تولید هواپیمای آنتونوف ۱۴۰ به ایران و استقرار آن شرکت صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) بود که محصول نهایی آن هواپیمایی بنام IRAN-۱۴۰ شد؛ هواپیمایی که پس از تولید چند نمونه مسافری از آن به دلیل آنکه برخی ملاحظات فنی برای سرمایه‌گذاری بر روی خط تولید این هواپیما در دولت وقت نادیده گرفته شده بود، پس از وقوع چند سانحه نهایتا در سال ۱۳۹۳ و پس از سانحه پرواز تهران-طبس پرواز آن از سوی سازمان هواپیمایی کشوری ممنوع اعلام شد و مهندسانی نیز که از سوی شرکت آنتونوف در ایران حضور داشتند، کشور را ترک کردند.

با این حال خط تولید این هواپیما کماکان در کشور وجود داشت، خط تولیدی که برای آن هزینه شده بود و به همین دلیل تصمیم به بازطراحی هواپیمای ایران ۱۴۰ به منظور توسعه کاربری‌ها و استفاده از آن به منظور رفع نیازهای عملیاتی نیروهای مسلح گرفته شد.

هواپیمای سیمرغ چه ویژگی هایی دارد؟

آنگونه که در مشخصات اعلامی این هواپیما آمده است، سیمرغ از دو موتور توربوپراپ برخوردار است که حداکثر سرعت آن را به ۵۳۰ کیلومتر بر ساعت می‌رساند و می‌تواند مسافتی ۳۹۰۰ کیلومتری را پرواز کند. این هواپیما برای برخاستن به باندی با طول حداقل ۱۴۵۰ متر و برای نشستن به باندی با طول حداقل ۹۰۰ متر نیاز دارد و می‌تواند تا ۶ تن بار را با خود حمل کند که این مشخصات در مقایسه با نمونه‌های مشابه، سیمرغ را به گزینه مناسبی برای بکارگیری در ناوگان ترابری نظامی و تجاری تبدیل می‌کند.

مقایسه ظاهری ایران ۱۴۰ با سیمرغ نشان‌دهنده تغییراتی در ساختار این هواپیما به ویژه در بخش انتهایی هواپیما (Empennage) که شامل اضافه شدن درب متحرک بارگیری (رمپ) و تغییر در ساختار سکان افقی هواپیما شامل سطوح ثابت (horizontal stabilizer) و سطوح متحرک (Elevator) است که در ادامه به توضیح هر کدام از آنها خواهیم پرداخت.

نخستین بخشی که تغییر کرده، قسمت انتهایی بدنه است که به آن Empennage گفته می‌شود؛ در این بخش از هواپیما از آنجایی که باید درب متحرک بارگیری (رمپ) اضافه می‌شد، نیاز به طراحی و تولید این بخش از هواپیما وجود داشت که این ماموریت اصلی دفتر طراحی و شرکت هسا بوده و نیازمند محاسبات دقیق آیرودینامیکی و سازه‌ای است که انجام این کار بدون حضور شرکت آنتونوف خود حاکی از کار بزرگ مهندسان ایرانی در وزارت دفاع است.

دیگر بخش‌هایی که به این قسمت مربوط می‌شوند نیز دچار دگرگونی در تغییرات شده‌اند؛ یکی از این بخش‌ها سکان افقی هواپیما است که این بخش هواپیمای ترابری سیمرغ در مقایسه با هواپیمای ایران-۱۴۰ تفاوت‌های چشمگیری دارد به طوریکه در هواپیمای ایران-۱۴۰ شاهد شکلی تا حدودی V مانند هستیم، در حالی که در هواپیمای سیمرغ این سکان صاف است.

پس از قسمت انتهایی هواپیما (Empennage)، تغییر عمده دیگر سیمرغ نسبت به ایران-۱۴۰ مربوط به یکی از مهمترین اجزای یک هواپیما یعنی بال است! با نگاه اول به تصاویر سیمرغ می‌توان به این نکته رسید که با تغییر طراحی بال از شکل ذوزنقه‌ای در ایران-۱۴۰ به شکل مستطیل در سیمرغ، مساحت بال‌ها افزایش یافته است که این خود حکایت از یک باز طراحی و باز مهندسی ویژه در ساخت این هواپیما دارد.

از سوی دیگر با وجود آنکه افزایش مساحت بال هواپیما باعث ایجاد پسای القایی (Induced Drag) می‌شود اما مزایایی نیز به همراه دارد که از جمله آنها افزایش ظرفیت مخازن سوخت هواپیما (مخازن سوخت هواپیما در بال قرار دارد) و همچنین کاهش مسافت باند لازم برای نشست و برخاست است.