افت کیفیت علمی در مدارس ایران و تبدیل شدن به یکی از ضعیف ترین ها در منطقه

شاید کمتر کسی نداند که در سال های اخیر کیفیت آموزش در مدارس کاهش یافته است و یک گزارش هشدار دهنده جدید نیز این موضوع را تایید می کند. تسنیم در این باره نوشته است که با وجود هشدارهای قبلی در خصوص سطح پایین کیفیت آموزشی و وضعیت علمی مدارس کشور، نتایج آزمون پرلز ۲۰۲۱ نشان داد وضعیت قبلی ادامه داشته است و ایران جزو ضعیف‌ترین‌ کشورها در منطقه است. نتایج آزمون پرلز ۲۰۲۱ به تازگی در پایگاه جهانی منتشر شده است. در آزمون پرلز ۲۰۲۱، ۵۷ کشور و ۸ ایالت حضور داشتند.

آزمون تیمز روند آموزش ریاضیات و علوم و آزمون پرلز پیشرفت سواد خواندن را می‌سنجد؛ این دو آزمون از مهم‌ترین مطالعات تطبیقی در قلمروی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی IEA است که عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان حدود ۶۰ کشور جهان را در دروس ریاضیات، علوم و سواد خواندن می‌سنجد. مطالعه تیمز (TIMSS) در فاصله هر ۴ سال و مطالعه پرلز (PIRLS) در فاصله هر ۵ سال یک بار تکرار می‌شود تا روند تغییرات آموزشی و میزان کاهش و افزایش عملکرد دانش‌آموزان کشورهای شرکت‌کننده مشخص شود.

همچنین ایران یکی از معدود کشورهای آسیایی است که سنجش ملی ندارد و هیچ سامانه‌ای برای سنجش ملی وجود ندارد. در طول سال‌هایی که ایران در آزمون بین‌المللی پرلز شرکت کرده است وضعیت ایران همیشه از حد متوسط پایین‌تر بوده است و از هر سه دانش‌آموز ایرانی، یک نفر به کف یا حداقل یادگیری نمی‌رسد. سوالات پرلز ۲۰۲۱ در سه بخش دشوار، متوسط و آسان طراحی شده بود. ۴۰۰ هزار دانش‌آموز، ۲۰ هزار معلم و ۱۳ هزار مدرسه در آزمون پرلز ۲۰۲۱ شرکت کردند.

ایران در قعر جدول

در آزمون پرلز ۲۰۲۱، معیار بین‌المللی پیشرفته (امتیاز ۶۲۵)، معیار بین المللی بالا (امتیاز ۵۵۰)، معیار بین المللی متوسط ​​(امتیاز ۴۷۵)، معیار بین المللی پایین (امتیاز ۴۰۰) مدنظر است. از کشورهای همسایه ایران، ترکیه، آذربایجان، عربستان، امارات، بحرین، قزاقستان و قطر حضور داشتند؛ کشورهای سنگاپور با نمره ۵۸۷، ایرلند۵۷۷، هنگ‌کنگ ۵۷۳ و روسیه ۵۶۷ در صدر جدول قرار دارند.

دانش‌آموزان ایرانی در توانایی خواندن، نمره ۴۱۳ را کسب کردند که در حد معیار بین‌المللی پایین است، ایران جزو کشورهای انتهای جدول در آزمون پرلز است (۵۷ کشور شرکت کننده) و کشورهای اردن، مصر، مراکش و آفریقای جنوبی بعد از ایران قرار دارند. نمره عملکرد دانش‌آموزان ایران در پرلز ۲۰۱۶، ۴۲۸ بوده است.

وضعیت بهتر کشورهای همسایه در مقایسه با ایران

ترکیه با نمره ۴۹۶، قطر ۴۸۵، امارات ۴۸۳، بحرین ۴۵۸، عربستان ۴۴۹، آذربایجان، ۴۴۰، ازبکستان ۴۳۷ و عمان ۴۲۹ در مقایسه با ایران وضعیت بهتری دارند.

دختران دانش‌آموز تقریباً در همه کشورها میانگین پیشرفت بالاتری نسبت به پسران داشتند البته آذربایجان و ایران نسبت به سال ۲۰۱۶ افت داشتند. در ایران نمره دختران ۴۲۲ و نمره پسران ۴۰۵ است. ۴۶ درصد دختران ایرانی نمره ۴۲۲ و ۵۴ درصد پسران نمره ۴۰۵ را کسب کردند اما در میانگین بین‌المللی ۴۹ درصد دختران نمره ۵۰۹ و ۵۱ درصد پسران نمره ۴۹۳ را کسب کردند.

تأثیر منفی کرونا بر یادگیری دانش‌آموزان جهان

در این مطالعه به بررسی تأثیر همه‌گیری کرونا بر روند یادگیری دانش‌آموزان اشاره شده است و بر این اساس دوسوم کشورهای شرکت‌کننده در آزمون پرلز ۲۰۲۱ در بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ کاهش متوسطی در عملکرد دانش‌آموزان داشتند و این نشان‌دهنده تأثیر منفی گسترده این بیماری بر پیشرفت خواندن دانش‌آموزان در کلاس چهارم دبستان است.

در سراسر کشورها فقط ۱۴ درصد از دانش‌آموزان کلاس چهارم در سال تحصیلی ۲۰۲۰-۲۰۲۱ در مدارسی شرکت کردند که عملکرد عادی آنها تحت تأثیر همه‌گیری کرونا قرار نگرفت. در مقابل، ۴۷ درصد به مدت «بیش از ۸ هفته» آموزش آنها تحت تأثیر قرار گرفت. ۱۰ درصد از دانش‌آموزان در مدارسی بودند که «کمتر از ۲ هفته» آموزش تحت تأثیر همه‌گیری کرونا قرار گرفت.

بیش از نیمی از دانش‌آموزان ایرانی حداقل توانایی خواندن را دارند

در ایران، یک درصد دانش‌آموزان به معیار پیشرفته (۶۲۵)، ۷ درصد به معیار بالا (۵۵۰)، ۲۹ درصد معیار متوسط (۴۷۵) و ۵۹ درصد به معیارپایین (۴۰۰) دست می‌یابند قابل ذکر است که نمره ۴۰۰ حداقل معیار و پایین‌ترین سطح انتظارات خواندن است و تلاش کشورها باید رساندن تمام دانش‌آموزان به این معیار باشد همچنین سنگاپور بیش از یک‌سوم (۳۵ درصد) دانش‌‌آموزان کلاس چهارم خود را به سطح پیشرفته می‌رساند.

۵۵ درصد دانش‌آموزان ایرانی امکانات خانوادگی پایین دارند

در سطح بین‌المللی، به‌طور متوسط، ۳۰ درصد از دانش‌آموزان دارای امکانات اجتماعی و اقتصادی خانوادگی «بالاتر»، ۴۸ درصد «متوسط» و ۲۲ درصد با امکانات خانوادگی «پایین‌تر» طبقه‌بندی شدند. در سطح بین‌المللی، نتایج نشان می‌دهد که تفاوت زیادی ۸۶ امتیاز در میانگین پیشرفت خواندن بین دانش‌آموزان با سطح اجتماعی و اقتصادی «بالاتر» خانوار و سطح «پایین‌تر» وجود دارد (۵۴۳ در مقابل ۴۵۷).

از نمونۀ دانش‌آموزان ایرانی ۷ درصد در گروه بالا، ۳۷ درصد متوسط، و ۵۵ درصد در دسته پایین قرار گرفته‌اند. دانش‌آموزانی که به لحاظ اجتماعی ـ اقتصادی در گروه بالا قرار دارند نمره ۴۹۳ و آنهایی که در گروه پایین اقتصادی و اجتماعی قرار دارند نمره ۳۸۱ و در گروه متوسط نمره ۴۴۵ کسب کرده‌اند.

دانش‌آموزانی که در مدارسی با نسبت‌های بالاتر دانش‌آموزان ثروتمند تحصیل می‌کنند، نسبت به دانش‌آموزانی که در مدارسی با نسبت دانش‌آموزان مرفه اقتصادی کمتری تحصیل می‌کنند، پیشرفت خواندن بیشتری دارند. ۲۹ درصد دانش‌آموزان ایرانی در مدارس مرفه، ۲۱ درصد در مدارس متوسط و ۵۰ درصد در مدارس محروم تحصیل می‌کنند.