۱۰ فیلم برتر تاریخ سینما در مورد تهدید جنگ هسته ای؛ از The Dead Zone تا Thirteen Days

از زمان اختراع بمب اتمی، تهدید رویارویی هسته ای به عنوان یک واقعیت وحشتناک باقی مانده است. و برای مدتی طولانی، این ترس نقطه قوت ترس و پارانویا برای ساخت یک فیلم حول این ماجرا بوده است.با اکران قریب الوقوع فیلم بسیار مورد انتظار “اوپنهایمر” ساخته “کریستوفر نولان” با بازی “کیلیان مورفی” در نقش پدر بمب اتمی، بهتر است نگاهی به گذشته داشته باشیم و برخی از فیلم هایی که با موضوعی مشابه سر و کار دارند را مرور کنیم. در اینجا ۱۵ فیلم برتر تاریخ سینما درباره تهدید جنگ هسته ای آورده شده است که بدون شک از تماشای آن ها لذت خواهید برد.

۱۵- Battle Beneath the Earth

Battle Beneath the Earth یا نبرد زیر زمین یک فیلم درجه دوم خنده دار از دهه ۶۰ با یک داستان فوق العاده مضحک (حتی با استانداردهای علمی تخیلی دهه ۱۹۶۰) است. این فیلم حول محور دانشمندی به نام آرنولد کرامر می چرخد که معتقد است یک ژنرال سرکش چینی از ماشین های پیشرفته حفاری برای تونل زدن در زیر زمین و ساخت بمب های اتمی در زیر شهرهای بزرگ آمریکا استفاده می کند. هذیان ها و توهمات دیوانه وار اوین دانشمند در نهایت او را در یک تیمارستان روانی واقعی قرار می دهد. اما فرمانده نیروی دریایی، جاناتون شاو، فکر می کند کرامر راست می گوید و او را آزاد می کند. این دو مرد با هم شواهد کافی را به دست می آورند که نشان می دهد ارتش چین در حال حاضر در حال حفاری زیر زمین در منطقه هاوایی است که منجر به یک نبرد زیر زمین می شود.

۱۴- Deterrence

راد لوری، منتقدی که به فیلمسازی روی آورد، اولین تجربه کارگردانی خود را با فیلم سیاسی Deterrence یا بازدارندگی در سال ۱۹۹۹ با بازی کوین پولاک، شان آستین و تیموتی هوتن کسب کرد. این یک تریلر کم بودجه و با فضا و لوکیشنی واحد است که به یک اندازه تفکر برانگیز و جذاب است.

این فیلم که در “آینده ای نزدیک” در سال ۲۰۰۸ روایت می شود و درباره رئیس جمهور والتر امرسون (کوین پولاک) است که در حال انجام یک کارزار انتخاباتی در کلرادو است که خبر حمله عراق به کویت منتشر می شود. عدی حسین، رهبر عراق، ادعا می کند که سلاح هسته ای دارد و تهدید می کند که در صورت عدم عقب نشینی نیروهای آمریکایی، به این کشور حمله هسته ای خواهد کرد. در شرایطی که برف و بوران شدت گرفته، رئیس جمهور امرسون و همراهانش مجبور می شوند در یک رستوران کوچک پناه بگیرند، که تبدیل به یک اتاق فرماندهی وضعیت اضطرارب می شود که در آن رییس جمهور امور مربوط به این مسئله فوق العاده حساس را هدایت می کند.

۱۳- Twilight’s Last Gleaming

فیلم سیاسی فراموش شده Twilight’s Last Gleaming یا آخرین درخشش گرگ و میش محصول سال ۱۹۷۷ به کارگردانی رابرت آلدریچ ، برت لنکستر را در نقش ژنرال لارنس دل، ژنرال سرکش نیروی هوایی دارد که از یک زندان نظامی فرار کرده و کنترل یک سیلوی موشک های هسته ای در مونتانا را به کنترل خود در می آورد، و تهدید می کند که جنگ جهانی سوم را آغاز خواهد کرد مگر اینکه رئیس جمهور (چارلز دورانینگ) در تلویزیون ملی ظاهر شده و محتویات هولناک یک پونده فوق سری را فاش کند. رئیس جمهور استیونز باید با پیامدهای هر دو اتفاق دست و پنجه نرم کند: جنگ هسته ای، یا شورش داخلی بالقوه.

در حالی که فیلم Twilight’s Last Gleaming پس از انتشار به موفقیت تجاری قابل توجهی دست نیافت، اما در طی سال های پس از انتشارش به خاطر داستان تفکر برانگیز و بازی قوی بازیگرانش، به خصوص از برت لنکستر، به شهرت رسیده و جایگاه یک فیلم کالت کلاسیک را پیدا کرده است.

۱۲- The Bedford Incident

در سال ۱۹۶۴، جیمز بی. هریس بیشتر به خاطر تهیه کنندگی سه فیلم تحسین شده استنلی کوبریک شناخته می شد: The Killing یا کشتن، Paths of Glory یا راه های افتخار و لولیتا. با تداوم جنگ سرد در آن زمان، هم او و هم کوبریک می خواستند ترس از جنگ هسته ای را در قالب یک فیلم بازسازی کنند. کوبریک حقوق رمان Red Alert یا هشدار قرمز نوشته پیتر جورج را خریداری کرد، رمانی که این کارگردان بعدها آن را به فیلم دکتر استرنجلاو تبدیل کرد.

هریس در ابتدا به عنوان تهیه کننده در فیلم دکتر استرنجلاو حضور داشت، اما او و کوبریک بر سر لحن فیلم اختلاف نظر داشتند؛ کوبریک می خواست آن را در قالب یک طنز سیاسی کاملاً سیاه بسازد، اما هریس می خواست یک درام جدی را بیشتر مطابق با لحن و حال و هوای متن اصلی از این داستان اقتباس کند.به دلیل تفاوت های دیدگاه خلاقانه، هریس از پروژه جدا شد. اما او تمایل داشت که فیلم رویارویی هسته ای خودش را بسازد. دو سال بعد، The Bedford Incident یا واقعه بدفورد – پاسخ هریس به دکتر استرنجلاو – در سینماها منتشر شد.

داستان این فیلم تقریباً به طور کامل در کشتی جنگی USS Bedford، یک ناوشکن نیروی دریایی که وظیفه نظارت بر اقیانوس اطلس شمالی برای فعالیت های اتحاد جماهیر شوروی را بر عهده دارد، اتفاق می افتد. هنگامی که این کشتی یک زیردریایی شوروی را شناسایی می کند، سروان فنلاندر (ریچارد ویدمارک) به شکل وسواس گونه ای به فکر تحریک فرمانده زیردریایی دشمن، الکسی وستریکوف (اریک پورتمن) برای درگیری می افتد. سیدنی پواتیه در نقش بن مونسفورد بازی می کند، یک عکاس خبری سوار بر ناو آمریکایی که بی خبر از همه جا، خود را در مرکز یک درگیری می بیند که می تواند در هر لحظه به یک رویارویی هسته ای تبدیل شود. اگر چه دکتر استرنجلاو فیلم شناخته شده تری است، اما با این حال واقعه بدفورد نیز ارزش تماشادارد. این فیلم پر از فضاهای تنگ و تاریک و روایتی جذاب است و تا به امروز نیز جذابیت و مرتبط بودن خود را حفظ کرده است.

۱۱- By Dawn’s Early Light

فیلم By Dawn’s Early Light ساخته جک شولدر تریلری سیاسی است که دنیایی را در آستانه جنگ جهانی سوم تجسم می کند. این فیلم اورجینال شبکه HBO شاهد حضور بازیگران برجسته ای مانند پاورز بوث، جیمز ارل جونز، ریپ تورن، ربکا دی مورنی و مارتین لانداو است.

پس از آنکه نظامیان یاغی شوروی یک سیلوی موشک های هسته ای در ترکیه را به کنترل خود درآورده و به شوروی حمله کردند، سیستم های دفاع خودکار شوروی – که معتقد بودند یک کشور عضو ناتو مسئول این حمله است – یک موشک هسته ای تلافی جویانه به سوی ایالات متحده پرتاب می کنند. اگر آمریکا با موشکی مشابه به این حمله پاسخ دهد، این واکنش می تواند به جنگ تمام عیار هسته ای منجر شود، جایی که هیچ پیروزی وجود ندارد – فقط مرگ. این فیلم سرعت روایت بالایی داشته و بسیار پرتنش پرتعلیق است و حاوی بازی های فوق العاده ای از تمام بازیگرانش است به طوری که جیمز ارل جونز برای نقش آفرینی خود حتی نامزد جایزه امی نیز شد.

۱۰- The Dead Zone

فیلم The Dead Zone یا منطقه مردگان، اقتباس دیوید کراننبرگ از رمان علمی تخیلی استفن کینگ به همین نام است که در آن کریستوفر واکن نقش جانی اسمیت را بر عهده دارد؛ معلم مدرسه ای که با توانایی های ذهنی معروف به “منطقه مردگان” بعد از پنج سال از کما بیدار می شود و اکنون این قدرت را دارد که گذشته، حال یا آینده هر کسی را فقط با لمس کردن او پیش بینی کند.

پس از دست دادن با سیاست مداری کاریزماتیک به نام گرگ استیلسون (مارتین شین) در یک گردهمایی انتخاباتی، جانی نمایی از آینده را می بیند که در آن استیلسون به عنوان رئیس جمهور وقت آمریکا، یک حمله هسته ای پیشدستانه را علیه اتحاد جماهیر شوروی آغاز می کند و یک جنگ جهانی را به راه می اندازد. باتوجه به آنچه اکنون می داند، اسمیت باید راهی برای جلوگیری از وقوع آینده ای که شاهد آن بوده، پیدا کند.

۹- WarGames

فیلم کلاسیک علمی تخیلی WarGames یا بازی های جنگی ساخته جان بدهام در دهه ۸۰، متیو برودریک را در نقش هکر جوانی دارد که در حالی که به دنبال چند بازی کامپیوتری برای گذراندن زمان است, ناخواسته به یک سوپر کامپیوتر نظامی آمریکا دسترسی پیدا می کند که برای انجام شبیه سازی های جنگ هسته ای برنامه ریزی شده و WOPR ( طرح واکنش عملیات جنگی) نام دارد. لایتمن نمی داند که WOPR نمی تواند واقعیت را از شبیه سازی متمایز کند و تعاملاتشان را به عنوان مانورهای واقعی ارتش مخابره شوروی منتقل می کند و بدین ترتیب به طور غیرمستقیم ایالات متحده را به جنگ جهانی سوم نزدیک و نزدیک تر می کند .

WarGames فیلمی بسیار سرگرم کننده است, حتی وقتی تصویرسازی آن از یک رویارویی هسته ای کاملاً بی معنی است. (باز هم از یک فیلم اکشن علمی تخیلی خانواده محوردهه ۸۰ چه انتظاری دارید؟ ) اما وقتی صحبت از ژانر فرعب فیلم های تاریک مربوط به جنگ هسته ای به میان می آید این فیلم واحه ای از سرگرمی های بامزه است.

۸- Crimson Tide

تریلر زیردریایی محور تونی اسکات به نام Crimson Tide تا حدودی از وقایع واقعی که در جریان بحران موشکی کوبا رخ داد، الهام گرفته است. داستان این فیلم حول خدمه یو اس اس آلاباما می چرخد که یک زیردریایی هسته ای مجهز به موشک های بالستیک است. کاپیتان فرانک رمزی (جین هکمن) پس از اینکه رادچنکو، یک شورشی به شدت ملی گرا، به مهمات هسته ای آمریکا کشور را بدست می آورد، رهبری گروه کوچکی از مردان نیروی دریایی – از جمله ران هانتر (دنزل واشنگتن) معاون خود- را در ماموریتی به روسیه پس از شوروی بر عهده می گیرد.

تنش ها میان رمزی و هانتر پس از دریافت دستور پرتاب موشک علیه پایگاه روسی که رادچنکو در آن پناه گرفته است، به اوج می رسد. هنگامی که رمزی برای پرتاب موشک آماده می شود، آن ها دومین پیام اضطراری را دریافت می کنند، اما در این فرآیند توسط نیروهای دشمن مورد حمله قرار می گیرند. در نتیجه سیستم ارتبازی آن ها از بین می رود و پیغام دوم ناقص باقی می ماند. رمزی می خواهد این ماموریت را ادامه دهد که قطعا جنگ هسته ای را تضمین خواهد کرد. از سوی دیگر هانتر نظر دیگری دارد. محیط کلوستروفوب فیلم، سناریوی از قبل پرتنش فیلم را به مرحله ای از تعلیق و تنش می رساند که مخاطب مضطرب را به خوردن ناخن هایش وا می دارد.این سبک فیلمسازی با روایت تند باعث می شود حس کنید سرنوشت جهان واقعاً در دست شماست و در تمام مدت روی صندلی تان نیم خیز بمانید.

۷- K-19: Widowmaker

به کارگردانی کاترین بیگلو، K-19: The Widowmaker یک درام تاریخی با بازی هریسون فورد در نقش کاپیتان الکسی وستریکوف، کاپیتان زیردریایی K – ۱۹، اولین زیردریایی هسته ای حامل موشک بالستیک اتحاد جماهیر شوروی است. پس از اینکه رآکتور این زیردریایی در طی اولین سفرش دچار نقص می شود، وستریکوف و خدمه زیردریایی اش باید برای جلوگیری از فاجعه ای در سطح چرنوبیل با زمان مسابقه دهند – فاجعه ای که پتانسیل شروع یک جنگ هسته ای بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی را نیز دارد.

با وجود برخی لهجه های نادقیق روسی و دور شدن های گاه و بیگاه از واقعیت تاریخی ماجرا (برای مثال زیردریایی در واقع به دنبال نقص هسته ای به “هیروشیما” ملقب شد – نه Widowmaker یا بیوه ساز)، با این حال K – ۱۹ یک فیلم بسیار پرتنش جذاب است که نمایش های برجسته ای از هریسون فورد، لیام نیسون و پیتر سارسگارد را در نقش های اصلی دارد.

۶- The Sum of All Fears

تریلر جاسوسی فیل آلدن رابینسون با نام The Sun of All Fears یا حاصل همه ترس ها که اقتباسی از رمانی نوشته تام کلنسی به همین نام است، بن افلک را در نقش جک رایان می بیند؛ نقشی که پیش از این الک بالدوین و هریسون فورد نیز آن را ایفا کرده بودند. این فیلم روایتگر تلاش رایان جوان برای جلوگیری از انفجار بمب هسته ای توسط یک نئونازی اتریشی به نام ریچارد درسلر (آلن بیتس) است که جنگ بین روسیه و آمریکا را در پی خواهد داشت و اروپای فاشیستی متحد را برای حکومت بر جهان به جای می گذارد.

اگرچه فیلم تغییرات قابل توجهی را نسبت به رمان کلنسی ایجاد می کند (تروریست ها در رمان کلنسی گروهی افراط گرای عرب و نه راستگرایان افراطی هستند) و دارای برخی بی دقتی های بسیار تعجب برانگیز نیز هست (همانطور که خود کلنسی در جریان تفسیر فیلم به آن اشاره کرده است)، اما The Sun of All Fears هنوز هم ارزش اضافه شدن به فهرست فیلم های همیشه در حال رشد جک رایان را دارد.

۵- Fail Safe

هنری فاندا و والتر متیو بازی های فوق العاده ای در تریلر جنگ سرد Fail Safe ساخته سیندی لومت در سال ۱۹۶۴ داشته اند. پس از آنکه گروهی از بمب افکن های آمریکایی به اشتباه دستور رها کردن محموله هسته ای خود روی شهر مسکو را دریافت می کنند، رئیس جمهور آمریکا (فاندا) و مشاورانش باید فوراً برای کاهش پیامدهای این فرمان اشتباه و جلوگیری از یک جنگ هسته ای تمام عیار تلاش کنند.

Fail Safe به سکانس های اکشن یا انفجار متکی نیست؛ بلکه بر معماها و درگیری های روحی و روانی شخصیت هایی تاکید دارد که، با هر حسابی که بکنید، سرنوشت جهان را در دستان خود دارند. فیلم مملو از دیالوگ های سنگین است و داستان مثل یک نمایش تئاتر روایت می شود اما کارگردانی هوشمندانه لومت همه چیز را از ابتدا تا انتها جذاب و پرکشش نگه می دارد.

۴- Watchmen

رمان گرافیکی معروف آلن مور از مدت ها پیش و از زمان انتشار آن در سال ۱۹۸۷، غیرقابل تبدیل به اقتباسی سینمایی محسوب می شد؛ و Watchmen همواره در جهنم تولید گیر افتاده بود. تری گیلیام، دیوید هایتر، دارن آرونوفسکی و پل گرین گراس همگی در نقطه ای به کارگردانی این فیلم نزدیک شده بودند، اما هیچ گاه اقتباس سینمایی این رمان وارد مرحله تولید نشد. تا این که زاک اسنایدر که تازه از موفقیت فیلم ۳۰۰ سیراب شده بود، از نیروی تازه نفسش استفاده کرد تا اقتباس شیکش از این رمان گرافیک را بسازد.

Watchmen در یک دنیای خیالی جایگزین روایت می شود، دنیایی که در آن ابرقهرمانان وجود داشته و در پیروزی در جنگ ویتنام به دولت آمریکا کمک کرده اند. اکنون در سال ۱۹۸۵، ایالات متحده به جنگ هسته ای با اتحاد جماهیر شوروی نزدیک تر و نزدیک تر می شود، و آتش به اختیاری غیرقانونی است. در همین حال، نسل قبلی ابرقهرمانان تحت حمایت دولت یک به یک در حال کشته شدن هستند. گروه کوچکی از ابرقهرمانان بازنشسته از بازنشستگی اجباری خارج شده اند تا درباره قتل های اخیر ابرقهرمانان تحقیق کنند، و بدین ترتیب یک توطئه بزرگ و جهانی را کشف می کنند.

در رمان گرافیکی، ابرقهرمانی به نام اوزیماندیاس – شخصیتی شبه سوپرمن – از یک ماهی مرکب غول پیکر برای نابودی شهر نیویورک استفاده می کند. این اقدام منجر به مرگ هزاران نفر و میلیاردها دلار خسارت می شود، اما تهدید (حس شده) موجودات فرازمینی، ابرقدرت های جهان را در برابر یک دشمن مشترک متحد کرده و بدین ترتیب از یک هسته ای جلوگیری می کند. اقتباس سینمایی زک اسنایدر از این داستان با نسخه اصلی رمان متفاوت است، اما در بیشتر موارد به لحن و پیام منبع اورجینال وفادار می ماند.

۳- Thirteen Days

Thirteen Days یا سیزده روز به کارگردانی راجر دونالدسون یک تریلر سیاسی تاریخی است که بحران موشکی کوبا در سال ۱۹۶۲ را از نگاه رهبری سیاسی آمریکا برای مدیریت بحران به تصویر می کشد. کوین کاستنر به عنوان دستیار ارشد کاخ سفید به نام کنت پی. اودانل رهبری تیم بازیگران را بر عهده دارد و بروس گرینوود نیز در نقش رئیس جمهور جان اف. کندی ظاهر می شود. علی رغم داشتن عنوانی مشترک با کتاب رابرت اف.کندی در مورد جزئیات این بحران، این فیلم در واقع بر اساس کتاب The Kennedy Tapes نوشته سال ۱۹۹۷ ساخته شده است که اطلاعات قبلاً طبقه بندی شده ای را در خود دارد که در کتاب کندی وجود نداشتند.

با این حال، علی رغم گنجاندن برخی اطلاعات جدید، سیزده روز آزادی های دراماتیک بسیار قابل توجهی دارد، مانند تبدیل شخصیت کاستنر به محرک اصلی تصمیمات رئیس جمهور، اقدامی که انتقاد رابرت مک نامارا و اعضای خانواده کندی را به دنبال داشت. اما جدای از انتخاب های بحث برانگیز شخصیت ها، این فیلم به عنوان تصویری صادقانه و دقیق از یک بحران بسیار حساس تاریخی مورد ستایش قرار گرفته است.

۲- The Hunt for Red October

تریلر زیردریایی محور جان مک تیرنان با نام The Hunt for Red October یا شکار اکتبر سرخ که برگرفته از رمانی نوشته تام کلنسی به همین نام است، شان کانری را در نقش مارکو رامیوس، مشهورترین کاپیتان زیردریایی اتحاد جماهیر شوروی و فرمانده زیردریایی اکتبر سرخ نشان می دهد؛ زیر دریایی که از نظر فناوری برتری زیادی به نمونه های قبلی داشته و با سونار قابل شناسایی نیست. در یک چرخش شوکه کننده از وقایع، رامیوس دستورهای مستقیم را نادیده گرفته و با هدف تسلیم کردن زیردریایی به نیروی دریایی آمریکا به این کشور پناهنده می شود. جک رایان، تحلیلگر سازمان سیا (الک بالدوین) برای کشف انگیزه های واقعی رامیوس وارد عمل می شود – آیا نیت او صادقانه است، یا این یک توطئه موذیانه برای آغاز یک حمله هسته ای است؟

مک تیرنان و استودیو برای تاکید بر بر واقع گرایی فیلم، از نیروی دریایی آمریکا برای حمایت از این پروژه کمک گرفته اند. جالب اینجاست که آن ها این فیلم را پاسخ نیروی دریایی به فیلم تاپ گان می دیدند و در نتیجه امکان استفاده از زیردریایی های واقعی را در حین فیلمبرداری فراهم کردند و به طراحان ضحنه اجازه دسترسی بی سابقه ای به تعدادی زیر دریایی برای بازسازی دقیق روی صفحه نمایش را دادند. نتیجه: یک تریلر هیجان انگیز و کلاستروفوبیک بی نقص.

۱-Dr. Strangelove

هیچ فیلم دیگری نمی توانست در صدر این فهرست قرار بگیرد؛ فیلم دکتر استرنجلاو ساخته استنلی کوبریک با نام کامل Dr Stranglove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb فیلمی درباره جنگ هسته ای است. در این فیلم پیتر سلرز در سه نقش جداگانه (از جمله نقش نمادین دکتر استرنجلاو) بازی می کند. داستان فیلم چنین است: پس از اینکه یک ژنرال نیروی هوایی آمریکا به نام جک دی. ریپر (استرلینگ هایدن)، دستور حمله هسته ای پیشگیرانه علیه اتحاد جماهیر شوروی را می دهد همه دولت آمریکا برای متوقف کردن او دست به کار می شوند. این فیلم حول محور رئیس جمهور آمریکا، مشاوران او و رئیس ستاد مشترک و تلاش آن ها برای جلوگیری از آغاز جنگ هسته ای می چرخد.

دیگر چه می شد درباره دکتر استرنجلاو گفت؟ این فیلم نه تنها به عنوان یکی از بهترین کمدی های تمام اعصار شناخته شده است، بلکه بسیاری آن را یکی از بهترین فیلم های تاریخ سینما می دانند. این فیلم یک محکوم کننده قاطعانه و بدون تاریخ مصرفِ جنگ هسته ای است که تماشای آن برای هر کسی که خود را طرفدار سینما می داند، وظیفه ای ضروری است.