ماجرای حق پخش فوتبال در ایران مدت هاست که مورد بحث و اختلاف نظر است. سال گذشته نیز در آستانه آغاز لیگ برتر و درخواست دو تیم استقلال و پرسپولیس درخصوص حق پخش این باشگاه ها، حواشی زیادی به وجود آمد. یکی از چهره های منتقد درخواست این باشگاه ها، محمد حسین میثاقی، مجری برنامه فوتبال برتر بود. حالا پس از گذشت یک سال از آن ماجراها، بار دیگر محمد حسین میثاقی در بحث و جدلی با حسین قربان زاده، رئیس سازمان خصوصی سازی، درخصوص حق پخش باشگاه ها گفت: «مجلس ۱۰۰۰ میلیارد بودجهی صداوسیما را افزایش دهد تا تلویزیون «حقپخش» به باشگاهها بدهد.»
این اولین بار نیست که میثاقی درخصوص حق پخش فوتبال باشگاه ها در زمین صداوسیما بازی می کند. سال گذشته نیز باشگاه استقلال تهران ۲۰ مردادماه ۱۴۰۱ در اطلاعیهای اعلام کرد که «به منظور احقاق حق باشگاه استقلال از درآمدزایی مرتبط با محتوا و هماهنگی به عمل آمده با سازمان لیگ، از این پس امکان حضور دوربینهای تلویزیونی جهت تصویربرداری از مسابقات خانگی (به استثنا پخش زنده مسابقه) و نشستهای خبری پیش و پس از مسابقاتی که استقلال میزبان آنهاست، وجود ندارد».
با گذشت دو روز از صدور اطلاعیه باشگاه استقلال، این بار مدیران دو باشگاه بزرگ پایتخت در نامهای مشترک خطاب به پیمان جبلی رئیس سازمان صداوسیما، خواستار جلوگیری از پخش خلاصه بازیها و گلهای به ثمر رسیده دو تیم در بخشهای خبری و برنامههایی مثل فوتبال برتر و شبهای فوتبالی شدند. بر این اساس مصطفی آجرلو و رضا درویش مدیرعامل دو باشگاه استقلال و پرسپولیس طی نامهای به پیمان جبلی رئیس سازمان صدا و سیما خواستار رعایت مواردی از سوی صداوسیما شدند. در بخشی از این نامه آمده است:
«با توجه به واگذاری سهام دو باشگاه در فرآیند خصوصی سازی و هواداران و تکالیف قانونی شرکتهای بورسی همچنین کنفدراسیون فوتبال آسیا و فیفا الزاماتی متوجه دو باشگاه است که با توجه به این اقدامات و به جهت جلوگیری از تضییع حقوق سهامداران، خواهشمند است دستور فرمایید نسبت به توقف موارد زیر اقدام لازم مبذول شود.
۱. پخش زنده بازیها و گلهای به ثمر رسیده بازیهای استقلال و پرسپولیس در بخشهای مختلف خبری.
۲. پخش بازی زنده بازیها و گلهای به ثمر رسیده در برنامههای تولیدی مانند فوتبال برتر، شبهای فوتبالی، ورزشگاه و … .
۳. پخش زنده و غیرزنده مسابقات و محتوای دو باشگاه در پلتفرم تلوبیون و سایر پلتفرمها و تلویزیونهای اینترنتی.
در صورت تمایل آن سازمان هر دو باشگاه آماده برگزاری جلسه در خصوص واگذاری حقوق با تعرفه توافقی هستند. مبحث حق پخش تلویزیونی نیز نیازمند بازنگری است که با عنایت جنابعالی در فرصت مقتضی مورد بررسی مجدد قرار خواهد گرفت».
اما یک روز پس از انتشار نامه مشترک مدیران دو باشگاه استقلال و پرسپولیس، باشگاه پرسپولیس از تعامل با صداوسیما برای پخش تلویزیونی بازیهای این تیم خبر داد. این باشگاه در بیانیهای اعلام کرد:
«بعد از بیانیه مشترک باشگاههای پرسپولیس و استقلال در خصوص حق پخش برخی از جریانات سعی بر آن داشتند که در اذهان عمومی اینگونه تداعی نمایند که این باشگاه با صداوسیما دارای زاویه بوده و بیانیه اعتراضی است به عملکرد آن سازمان، لذا در جهت تنویر افکار عمومی موارد ذیل اعلام میگردد.
الف: این باشگاه همواره پیشگام در قانونمداری و رفتار احترامآمیز بوده و منافع ملی را بر منافع باشگاهی مقدم میشمرد.
ب: ما برای کسب حق پخش تلویزیونی همراه سایر باشگاهها و باشگاه استقلال به دنبال تلاش برای تعامل سازنده و ارائه راه حلهای مسئولانه هستیم و معتقدیم باید مشکلات را در کنار یکدیگر، در چهارچوب قوانین کشور، به صورت منطقی و رعایت احترام متقابل حل نمائیم.
ج: با توجه به دستورات اکید ریاست جمهوری برای پاسخگویی به مطالبات مردم به صورت فوری، انقلابی و جهادی از مجلس و دولت انقلابی درخواست داریم به صورت فوری و دو فوریتی موضوع ارزش گذاری واقعی حق پخش را در دستور کار خود قرار داده و نسبت به تأمین بودجه مذکور اقدام نمایند.
د: از حضور برنامههای تولیدی نیز در مسابقات این باشگاه استقبال نموده و درخواست داریم در مسیر تحقق حق پخش واقعی فوتبال ما را یاری رسانند».
اما داستان حق پخش تلویزیونی مسابقات دو باشگاه استقلال و پرسپولیس به صدور چند اطلاعیه ختم نشد. روز جمعه ۲۱ مردادماه ۱۴۰۱و همزمان با آغاز هفته اول لیگ برتر فوتبال ایران، اظهارات دو مجری برنامه فوتبال برتر، محمدحسین میثاقی و محمدرضا احمدی، همزمان با پخش بازی استقلال و سپاهان و حین گزارش این دیدار، بازتابهایی در شبکههای اجتماعی به دنبال داشت. آنها تقاضای باشگاهها را نادرست اعلام کردند و مدعی پرداخت حق پخش تلویزیونی باشگاهها توسط سازمان صداوسیما در دو سال گذشته شدند.
در برنامه فوتبال برتر نیز محمد حسین میثاقی در پاسخ به طرح مسئله حق پخش از سوی باشگاههای استقلال و پرسپولیس، با استناد به بند پ ماده ۹۲ قانون ششم توسعه، عنوان کرد که سازمان صداوسیما حق پخش سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ را پرداخت کرده است و در سال ۱۴۰۱ نیز اقدامات لازم جهت واریز مبلغ مورد اشاره در حال انجام است.
در همین راستا مصطفی محمدی رئیس مرکز طرح، برنامه و بودجه صداوسیما نیز با حضور در گفتگوی خبری شبکه خبر در مورد داستان حقپخش تلویزیونی دیدارهای لیگبرتر در سال ۱۴۰۱ گفت: «تمام درآمدهایی که ناشی از پخش تلویزیونی ایجاد می شود، دو وجه دارد. در حوره تبلیغات بازرگانی یک بحث به نام اعتبار تبلیغاتی و یک بحث نقدینگی تبلیغاتی داریم. صداوسیما از شفافیت ضرر نمیکند؛ باشگاههای فوتبال اعتبارات تبلیغاتی را با درآمد تبلیغاتی اشتباه گرفتهاند».
حق پخش در دنیای فوتبال
به گزارش ایسنا، حق پخش تلویزیونی در دنیای فوتبال ساز و کارهای مختلفی دارد که عمدهترین مدل آن، مدل جمعی است. در این روش، سازمان برگزار کننده رقابتها با کانالهای پخش مختلف مذاکره میکنند و به صورت شفاف، درآمد حاصل از حق پخش را بین باشگاهها تقسیم میکند. بررسی درآمد لیگهای آسیایی از حق پخش تلویزیونی نشان میدهد که اصلیترین دلیل نابرابری تقابلهای باشگاههای ایرانی با رقبای متمولشان در لیگ قهرمانان آسیا به دلیل تحقق نیافتن این درآمد است.
حق پخش در دنیای فوتبال به دو صورت جمعی و فردی در نظر گرفته میشود. در مدل جمعی، باشگاهها به سازمان برگزار کننده رقابتها مجوز میدهند که قرارداد مربوط به حق پخش را امضا کند. این مدل همانند روشی است که در اغلب لیگهای فوتبال مانند پریمیرلیگ انگلیس استفاده میشود. مزیت این روش، افزایش قدرت چانهزنی لیگها به خصوص لیگهای پرتماشاگر، درگیر نبودن باشگاهها برای مذاکره با کانال پخش کننده بازی و عادلانه بودن فرمول به اشتراکگذاری به نفع باشگاههای کوچکتر است. البته این روش تا حدودی به ضرر باشگاههای پرتماشاگر است چرا که آنها میتوانند به تنهایی قرارداد بهتری ببندند.
حق پخش تلویزیونی باعث میشود که تمام باشگاهها تا آخرین لحظه برای برد تلاش کنند چرا که یک رتبه بالاتر یا پایینتر بودن در جدول نهایی لیگ برتر میتواند به قیمت چندین میلیارد تومان سود یا ضرر برایشان تمام شود. در کنار آن، باشگاههای ایرانی در شرایط برابر میتوانند به مصاف باشگاههای متمول عربستانی، قطری، اماراتی و شرق آسیایی بروند.
واقعا ….خوبی داره آقای میثاقی
طرف اولا مجری است و گفته شده به او چه بگوید ثانیا باید رئیس صدا و سیما را زیر فشار گذاشت و حرفهایشان منطقی نیست هیئت رییسه فدراسیون اصلا دشمن فوتبال و ناسالم است