جزئیات طرح جدید بنزین؛ سقف سوختگیری با کارت سوخت شخصی و آزاد چقدر است؟

جزئیات محدودیت سقف روزانه سوختگیری بنزین در کشور اعلام شد. این محدودیت ها از ۱۲ روز گذشته در سراسر کشور آغاز شده است. در تهران نیز دو روز است که سوختگیری با کارت آزاد جایگاه به ۴۰ لیتر کاهش یافته است.

رضا نواز، سخنگوی صنف جایگاه داران سوخت در این رابطه گفت: «از ۱۲ روز پیش با هدف مدیریت بهتر توزیع سوخت و عمل به مصوبه قانونی مجلس، سقف سوخت‌گیری با کارت سوخت شخصی و کارت اضطراری جایگاه تغییر کرد.»

بر این اساس با کارت آزاد جایگاه، در سطح کشور با چهار مدل روبرو هستیم؛ ۱۵ لیتری، ۲۰ لیتری، ۳۰ لیتری و ۴۰ لیتری که به فراخور مصرف استان ها و شهرستان ها متفاوت است. سوختگیری با کارت سوخت شخصی نیز با سه مدل ۳۰، ۴۰ و ۶۰ لیتر است.

یکی از محدودیت های اعمال شده در این باره این است که سوختگیری بنزین با کارت شخصی در مدل ۶۰ لیتری مانند گذشته بلافاصله امکانپذیر نیست و باید با ۳ الی ۸ ساعت تاخیر صورت گیرد. با این حال اگر فرد از استان خارج شود، می‌تواند بلافاصله سوخت‌گیری کند.

به گفته سخنگوی صنف جایگاه‌داران سوخت، هدف از اجرای این طرح ترغیب مردم به استفاده از کارت سوخت شخصی و مدیریت مصرف بوده است. او گفت:‌ «ماندن سوخت به جای باک‌های سوخت در مخازن جایگاه‌های سوخت، موجب تاب‌آوری می‌شود تا هیچ شخصی در هیچ کجای ایران دچار مشکل نشود.»

رضا نواز در رابطه با بازخوردهای عمومی به این طرح مدعی شد که «مردم با فاصله زمانی مشکلی نداشتند و در خصوص محدودیت سوخت‌گیری گاهی در استان‌های مرزی با انتقاداتی مواجه بودیم.»

تکذیب کمبود یا گرانی بنزین

مدیر بازرگانی شرکت پخش فرآورده‌ های نفتی خبرها پیرامون احتمال افزایش قیمت سوخت را تکذیب کرد و گفت: «بخشنامه‌هایی که در این زمینه در فضای مجازی پخش شده دروغ محض است.»

عرب عاملی درباره تعطیلی برخی از جایگاه های سوخت نیز گفت: «تمامی جایگاه های سوخت تهران فعال است و خبرهایی مبنی بر تعطیلی کذب است. عملیات توزیع سوخت در جایگاه‌ها مطابق معمول و به‌صورت ۲۴ ساعت شبانه‌روز انجام می‌شود و هیچ‌گونه برنامه تعطیلی در روزهای آینده نخواهد داشت.»

جواد اوجی، وزیر نفت نیز گفت که فعالیت هیچ‌یک از چهار هزار و ۴۰۰ جایگاه سوخت‌رسانی در سراسر کشور متوقف نشده و بحث افزایش بهای بنزین نه در دستور کار دولت، و نه در دستور کار مجلس شورای اسلامی است.

در حال حاضر سهمیه بنزین خودروها ۶۰ لیتر به قیمت ۱۵۰۰ تومان، و ۱۵۰ لیتر به قیمت ۳۰۰۰ تومان است و جواد اوجی می‌گوید استفاده از کارت جایگاه‌داران مربوط به «زمان اضطرار» است. او می‌گوید این تقسیم‌بندی برای جلوگیری از قاچاق سوخت صورت گرفته است.

زمینه‌ چینی برای افزایش قیمت بنزین در آینده نزدیک

«هم میهن» در گزارشی در این باره نوشت: مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی نیز درخصوص جزئیات طرح سقف سوخت‌گیری و این‌که آیا قرار است تغییری در قیمت بنزین صورت بگیرد، گفت: «براساس بند هـ تبصره ۱۴ قانون بودجه ۱۴۰۲، به‌منظور بهبود نظام توزیع بنزین و نفت‌گاز در کشور و کاهش قاچاق سوخت، وزارت نفت از طریق شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، مکلف شده است تدبیری اتخاذ نماید که تا پایان شهریورماه ما بتوانیم حداقل ۹۰ درصد خودرو‌های بنزین‌سوز و ۹۵ خودرو‌های نفت‌گازسوزمان را مجاب کنیم که از کارت‌های سوخت مختص به خودروی خودشان استفاده کنند.

این اظهارات در حالی مطرح شد که مصطفی رضاحسینی‌قطب‌آبادی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس احتمال افزایش قیمت بنزین را تکذیب نکرده و حتی این احتمال را طرح کرده است: «به نظر می‌رسد در حال آماده‌سازی جامعه برای افزایش قیمت بنزین هستند. تصور من این است که این کار را انجام می‌دهند و آزمون و خطاها برای این بوده که جامعه را آماده کنند تا قیمت سوخت را افزایش دهند، چون همانطور که در گذشته شاهد بودیم، در این شرایط، ارزیابی در جامعه انجام می‌دهند تا بتوانند سیاست‌های خود را اعمال کنند؛ بنابراین تصور من این است که احتمال افزایش قیمت بنزین وجود دارد.»

اما سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه برنامه هفتم توسعه این احتمال را رد کرده و گفت: «تاکنون کمیسیون تلفیق مصوبه‌ای درباره افزایش قیمت بنزین و نحوه توزیع آن و همچنین تغییر نحوه مدل توزیع سهمیه‌بندی بنزین نداشته‌ و اساسا بعید است جمع‌بندی نهایی کمیسیون به این سمت برود که یارانه بنزین به جای پلاک خودرو به خانوار داده شود.»

با اینکه برمبنای اصول اقتصادی و متناسب با افزایش نرخ تورم در کشور، افزایش نرخ بنزین امری غیرطبیعی نیست، اما این افزایش نرخ از آنجا که در طول سال‌های مختلف به‌مرور صورت نگرفته، همواره فشار مضاعفی را در زمان افزایش قیمت بر مصرف‌کنندگان تحمیل کرده است. ازسویی افزایش قیمت ناگهانی قیمت بنزین که سال ۹۸ صورت گرفت و تا پیش از آن نیز به‌طور مداوم ازسوی مسئولان تکذیب می‌شد، بر بی‌اعتمادی مردم افزوده است، حالا می‌ماند باور مردم که آیا قرار است صبح جمعه تازه بفهمند که قیمت بنزین گران شده یا نه!

همزمان با سهمیه‌بندی که در بنزین خودروهای سواری انجام شد، سیستان‌ و بلوچستان هم با همان شکل سهمیه‌بندی شد، اما با یک تفاوت. ماجرا از آن قرار بود که به دلیل قاچاق سوخت در این استان، دولت سیاستی متفاوت را از همان آغاز اعمال کرد و سقف سوخت‌گیری روزانه بنزین در این استان را به ۶۰ لیتر در روز محدود کرد و اجازه سوخت‌گیری با نرخ آزاد را نیز از مصرف‌کنندگان گرفت. به همین دلیل عجیب نبود که زیر هر تابلو در شهرهای این استان، «بنزین موجود است»، یک عبارت تکراری باشد.

یک منبع آگاه با اشاره به وسعت این استان و نامتناسب بودن چنین تصمیمی به «هم‌میهن» می‌گوید: «وسعت استان بسیار بیشتر از سایر استان‌هاست؛ شمال تا جنوب استان بیش از ۹۰۰ کیلومتر است و روزانه فقط ۶۰ لیتر امکان سوخت‌گیری (بنزین سهمیه‌ای) وجود دارد. در این حالت، بسیاری از افرادی که در استان قصد دارند فرضاً از شمال استان به چابهار بروند، مجبور هستند پس از تمام شدن سهمیه بنزین روزانه، متوقف شده و پس از ۱۲ شب سهمیه روز بعد را دریافت کرده و به مسیر خود ادامه دهند.»

او در ادامه یادآور می‌شود: «علاوه بر اینکه در استان سیستان‌وبلوچستان، خرید بنزین خارج از سهمیه وجود ندارد و این سبب شده تا هزینه خرید بنزین، با نرخ آزاد و به صورت دبه ۲۰لیتری، سرسام‌آور باشد، قیمت‌ها در شمال و جنوب استان متفاوت است. البته قیمت آن بستگی دارد که چه مقدار بنزین را افراد می‌توانند از مرز جابه‌جا کنند که همین مسئله بر قیمت بنزین خارج از جایگاه‌های بنزین تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان نمونه در زابل یک دبه ۲۰ لیتری، ۳۰۰هزار تومان و در چابهار بیش از ۴۰۰هزار تومان است و افراد برای اینکه بتوانند به مسیر خود ادامه دهند مجبور هستند که این ارقام را برای خرید بنزین خارج از سهمیه بپردازند.»

این منبع آگاه که به سیاستگذاری دولت منتقد است، ادامه می‌دهد: «قاچاق سوخت از مرز را بهانه قرار داده‌اند، اما اگر بخواهید به‌طور معمول نیز از بنزین موردنیاز خود استفاده کنید، امکان‌پذیر نیست و تنها استفاده‌ای که می‌توانید از بنزین دولتی داشته باشید، با کارت بنزین خودتان است و به‌هیچ‌وجه به پلاک‌های ثبتی خودرو در سایر استان‌ها در هیچ نقطه‌ای از جایگاه‌های سوخت سیستان‌وبلوچستان، حتی یک لیتر بنزین نمی‌دهند. از همان ابتدا سهمیه‌بندی سوخت در استان همزمان با کل کشور آغاز شد، مردم استان نارضایتی‌های خود را اعلام کردند و حتی این موضوع رسانه‌ای شد و دولتی‌ها وعده افزایش سهمیه سوخت استان را طرح کردند، اما تاکنون این وعده‌ها عملی نشده است.»