آسمان شب را روشن می‌کند و از آغاز بشریت ما را مجذوب خود کرده است. اما ماه در مقایسه با زمین چقدر بزرگ است؟ چقدر از ما دور است و چرا ما تنها یک سمت از ماه را می‌بینیم؟ در اینجا پاسخ این پرسش‌ها را درمی‌یابیم و فازهای مختلف ماه را نیز معرفی می‌کنیم.
ماه چقدر بزرگ است؟
تصویر بالا تجسمی از اندازه ماه در مقایسه با زمین است.
شعاع آن ۱۷۳۷.۵ کیلومتر، قطرش ۳,۴۷۵ کیلومتر و محیط استوایی آن ۱۰۹,۱۷ کیلومتر است. در مقایسه، شعاع زمین ۶,۳۷۸ کیلومتر، قطر آن ۱۲۷,۵۶ کیلومتر و محیط استوایی اش ۴۰۰,۷۵ کیلومتر است.
با قراردادن این اعداد در کنار یکدیگر متوجه می‌شویم که عرض ماه تقریبا یک‌چهارم زمین است. برای تصور بهتر، ناسا می‌گوید اگر زمین را به اندازه یک سکه پنج سِنتی در نظر بگیریم، آن‌وقت ماه تقریبا به اندازه یک دانه قهوه است.
ماه چقدر از ما دور است؟
شاید چندان دور به نظر نرسد اما ماه در واقع آن‌قدر از ما دور است که می‌توان تمام هفت سیاره اصلی دیگر منظومه شمسی را در فضای بین دو جهان جا داد.
مسافت تخمینی بین زمین و ماه اغلب حدود ۴۰۰ هزار کیلومتر ذکر شده است. با این حال ماه مداری بیضوی دارد، به این معنی که گاهی نزدیکتر از این و گاهی دورتر است.
در دورترین نقطه از زمین، یا اوج، ماه حدود ۴۰۵,۶۹۶ کیلومتر دورتر است و در نزدیکترین فاصله یا حضیض فاصله بین دو جهان ۳۶۳,۱۰۴ کیلومتر است. میانگین این مسافت ۳۸۴,۴۰۰ کیلومتر خواهد بود.
اما یک واقعیت عجیب در مورد ماه که کمتر درباره آن شنیده‌ایم این است که سعی می‌کند از ما فرار کند!
در ماموریت های آپولو ناسا در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۷۰، فضانوردان، بازتابنده‌هایی را روی سطح ماه قرار دادند که هنوز هم برای محاسبه فاصله ماه از ما با دقت بسیار بالا استفاده می‌شود. چیزی که این بازتابنده‌ها به طور تصادفی فاش کردند این است که ماه نه تنها در یک مسیر بیضی‌شکل تکرارشونده قرار دارد، بلکه هر سال حدود ۴ سانتی‌متر از زمین دور می‌شود.
فازهای ماه کدامند و چرا ماه را به اشکال مختلف در آسمان می‌بینیم؟
شاید بپرسید چرا ماه بسته به زمانی که به آن نگاه می‌کنید تغییر شکل می‌دهد؟ مثل زمین، ماه هم چیزی به اسم ماه قمری دارد که حدود ۲۹.۵ روز طول می‌کشد. در طول این مدت شکل آن وقتی از سیاره خودمان به آن نگاه می‌کنیم تغییر می‌کند و به همین دلیل است که هشت فاز یا مرحله مختلف مشاهده می‌شود.
۱. ماه نو (New Moon)
این مرحله نامرئی ماه است که در آن سمت روشن ماه رو به خورشید و سمت تاریک آن رو به زمین است.
۲. هلال فزاینده (Waxing crescent)
این ماه نقره‌ای زمانی دیده می‌شود که نیمه نورانی ماه در دورترین فاصله از زمین بوده و تنها بخش کوچکی از این سیاره برای ما قابل مشاهده باشد.
۳. ربع اول (First Quarter)
در اینجا ماه یک‌چهارم از سفر ماهانه خود را طی کرده و شما نیمی از سمت نورانی آن را می‌بینید.
۴. کوژماه فزاینده (Waxing Gibbous)
حالا بیشترین قسمت از بخش نورانی ماه نمایان شده و ماه در آسمان درخشان‌تر به نظر می‌رسد.
۵. ماه تمام (Full Moon)
در حالت بدر یا ماه تمام، ماه در یک طرف و خورشید در طرف دیگر زمین است و تمام نیمه روشن آن قابل رویت خواهد بود.
۶. کوژماه کاهنده (Waning Gibbous)
وقتی ماه سفر بازگشت خود به سمت خورشید را آغاز می‌کند، طرف مقابل آن، نور ماه را منعکس می‌کند.
۷. ربع آخر (Last Quarter)
از زمین ماه به نظر نیمه روشن می‌رسد اما در واقع شما نیمی از نیمی (یا یک‌چهارم) از ماه را می‌بینید که توسط خورشید روشن شده است.
۸. هلال کاهنده (Waning Crescent)
ماه تقریبا به نقطه‌ای در مدار خود بازگشته که در آن سمت روشن آن مستقیما رو به خورشید است و آنچه ما می‌بینیم تنها یک هلال باریک است.
تا به حال در کدام نقاط از ماه فرود آمده‌ایم؟
تصویر بالا مکان‌های فرود روی ماه در ماموریت‌های آپولو را نشان می‌دهد.
آپولو ۱۱: دریای آسایش
آپولو۱۲: اقیانوس طوفان‌ها
آپولو ۱۴: فرا مائورا
آپولو ۱۵: هادلی-آپنینین
آپولو ۱۶: دکارتز
آپولو ۱۷: تورس-لیترو
اما این‌ها تنها مکان‌های فرود ماموریت‌های آپولوست. در مجموع ۲۲ فرود دیگر روی ماه صورت گرفته که ۱۸ تای آنها توسط ایالات متحده و شوروی بین سال‌های ۱۹۶۶ و ۱۹۷۶ انجام شده است. تمام تلاش های نافرجام و فرودهای موفقیت آمیز روی ماه را اینجا ببینید.
چرا ما تنها یک طرف ماه را می‌بینیم؟
ماه با همان سرعتی که به دور زمین می‌چرخد در گردش است، به همین دلیل است که ما فقط یک سمت آن را می‌بینیم.
اینجا جایی است که نام «سمت تاریک ماه» از آن نشأت گرفته اما در واقع این عبارت تا حدی گمراه‌کننده است زیرا سمت دور ماه به اندازه سمت نزدیک آن از زمین، نور خورشید را دریافت می‌کند.
داخل ماه چه شکلی است؟
اوایل امسال، پس از بیش از پنج دهه، سرانجام دانشمندان تأیید کردند که ماه یک هسته داخلی جامد، مانند زمین دارد؛ هسته داخلی متراکمی که از آهن و کمی نیکل ساخته شده است.
این هسته داخلی درون هسته بیرونی ماه قرار دارد که از آهن سیال تشکیل شده و در جایی که با گوشته برخورد می‌کند، لایه‌ای ذوب‌شده دارد.
مانند زمین، گوشته ضخیم‌ترین لایه ماه است که با پوسته احاطه شده است. جالب اینجاست که پوسته ماه در واقع در سمتی از ماه که رو به زمین است نازک‌تر و در سمت دیگر ضخیم‌تر است. با این حال دانشمندان هنوز دلیل این موضوع را نمی‌دانند.
هوای ماه در مقایسه با زمین چگونه است؟
برخلاف زمین، در ماه هوا وجود ندارد. با این حال، یک لایه بسیار بسیار نازک از گازها در سطح ماه وجود دارد که تقریبا می‌توان آن را جو نامید.
به دست آوردن ترکیب دقیق این گازها بسیار دشوار است. اما اندازه‌گیری‌های ناسا نشان می‌دهد که نئون ۲۹ درصد، هلیوم ۲۵ درصد، هیدروژن ۲۲ درصد و آرگون ۲۰ درصد جو را تشکیل می‌دهند. متان، آمونیاک و دی اکسید کربن به همراه مقادیر کمی سدیم و پتاسیم نیز شناسایی شده است. با این حال هیچ اکسیژنی در قسمت خارجی جو وجود ندارد.
ناسا کجا به دنبال آب در سطح ماه است؟
تنها سه سال پیش بود که ناسا فاش کرد شواهد قطعی از وجود آب در تنها ماهواره طبیعی ما پیدا کرده است.
به لطف تجزیه و تحلیل مدارگرد شناسایی ماه ناسا (LRO)، کارشناسان تصور می‌کنند که قطب‌های ماه بیش از ۶۰۰ میلیارد کیلوگرم یخ آب دارند که برای پر کردن حداقل ۲۴۰,۰۰۰ استخر با اندازه المپیک کافی است.
این به عنوان یک منبع گرانبها در نظر گرفته می‌شود زیرا می‌تواند برای آینده تمدن ما و پتانسیل اکتشاف سیارات فراتر از سیاره ما معنی داشته باشد.
بدون نظر