آنغوزه یا آنقوزه گیاهی با ریشه‌هایی ضخیم و گوشتی است. این گیاه در مناطق خشک و آهکی نواحی گرم آسیا مثل بیابان‌های خشک ایران و کوه‌های افغانستان و در هند رشد می‌کند و گل‌هایی زردرنگ دارد که به صورت گل آذین چتری در انتهای ساقه‌ها قرار می‌گیرند.
میوه این گیاه بیضی شکل و قهوه‌ای رنگ است. از ساقه این گیاه نوعی صمغ استخراج می‌شود که به نام همان آنغوزه شناخته می‌شود و مزه‌ای گس و تقریبا تند و بویی شبیه به بوی نامطبوع ترکیبات گوگرددار دارد که بخش دارویی گیاه را تشکیل می‌دهد.
در ادامه با آنغوزه و خواص درمانی این گیاه که به صورت ادویه هم در غذاها استفاده می‌شود، بیشتر آشنا خواهیم شد.
خواص آنغوزه
خواص متعددی را به آنغوزه نسبت می‌دهند. متاسفانه تحقیقات کمی درباره مزایا یا عوارض جانبی این گیاه انجام شده است؛ با این حال می‌توان گفت این گیاه دارای چندین خواص بالقوه است.
سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها
صمغ آنغوزه منبع خوبی از آنتی‌اکسیدان‌هاست. آنتی‌اکسیدان‌ها از سلول‌های شما در برابر آسیب‌های احتمالی ناشی از رادیکال‌های آزاد حفاظت می‌کنند. در نتیجه این ترکیبات ممکن است از بدن در برابر التهاب مزمن، بیماری قلبی، سرطان و دیابت نوع ۲ حفاظت کنند. صمغ آنغوزه حاوی مقادیر زیادی از ترکیبات فنولی مانند تانن‌ها و فلاونوئیدهاست. این ترکیبات به دلیل اثرات آنتی‌اکسیدانی قوی خود شناخته شده‌اند.
اگرچه مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی، فعالیت ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی صمغ آنغوزه را تایید می‌کنند؛ اما برای این که بتوان این نتایج را به انسان تعمیم داد، به تحقیقات بیشتری نیاز است. به غیر از این، مشخص نیست که وقتی از صمغ این گیاه به مقدار کم در آشپزی استفاده می‌شود، آیا می‌تواند این فواید را داشته باشد یا خیر؟
مفید برای هضم غذا
یکی از رایج‌ترین موارد استفاده از صمغ آنغوزه، کمک به سوءهاضمه است. در یک مطالعه ۳۰ روزه ۴۳ بزرگسال که از سوءهاضمه متوسط تا شدید رنج می‌بردند، مورد بررسی قرار گرفتند. افرادی که روزی ۲ بار کپسول‌های ۲۵۰ میلی‌گرمی از آنغوزه را مصرف کردند، در مقایسه با گروه دارونما، بهبود قابل توجهی در نفخ، هضم و کیفیت کلی زندگی گزارش کردند.
حدس بزنید این مطالعه توسط چه کسی از نظر مالی تامین شد؟ اگر بگوییم احتمالا خنده‌تان می‌گیرد! این مطالعه توسط یک شرکت تولیدکننده مکمل غذایی تامین مالی شد و این مسئله می‌تواند نتایج را تحت تاثیر قرار دهد؛ چه کسی می‌گوید ماست من ترش است؟ احتمالا هیچ‌کس!
به هر حال نشان داده شده است که صمغ آنغوزه با افزایش فعالیت آنزیم‌های گوارشی به تقویت هضم کمک می‌کند. در واقع ممکن است ترشح صفرا را از کبد که برای هضم چربی لازم است، افزایش دهد. همچنین ادویه آن برای جلوگیری یا کاهش گاز بعد از خوردن غذا مورد استفاده قرار می‌گیرد که البته هیچ تحقیقی از آن حمایت نمی‌کند.
کاهش علائم سندروم روده تحریک‌پذیر
سندروم روده تحریک‌پذیر یا IBS یک وضعیت گوارشی مزمن است که با درد یا ناراحتی شکم، نفخ و گاز، همچنین یبوست، اسهال یا هر دو مشخص می‌شود. از آن جایی که در بالا از اثرات بالقوه آنغوزه روی هضم صحبت کردیم، بنابراین این گونه تصور می‌شود که می‌تواند به کاهش علائم مرتبط با IBS کمک کند.
شما می‌توانید از صمغ آنغوزه به‌جای سیر و پیاز در آشپزی بهره ببرید. پیاز و سیر حاوی مقادیر زیادی فروکتان هستند که یک کربوهیدرات غیرقابل‌هضم و قابل تخمیر است و احتمال دارد باعث ناراحتی گوارشی در برخی از افراد مبتلا به IBS شود. جالب است بدانید که صمغ آنغوزه طعم مشابهی با سیر و پیاز دارد.
اثرات ضدباکتریایی، ضدقارچی و ضدمیکروبی
مطالعات نشان داده است که صمغ آنغوزه ممکن است دارای اثرات ضدباکتریایی، ضدقارچی و ضدمیکروبی باشد. همچنین امکان دارد در برابر عوامل بیماری‌زا مانند گونه‌های مختلف باکتری استرپتوکوک دارای اثرات محافظتی باشد.
کاهش فشار خون
گفته می‌شود یکی از خواص صمغ آنغوزه چه‌بسا کمک به کاهش فشار خون باشد. یعنی با شل‌کردن عروق خونی به کاهش فشار خون کمک کند. متاسفانه تحقیقات در این زمینه فقط به حیوانات محدود می‌شود.
اثرات ضدسرطانی
اگر بخواهیم به یکی دیگر از اثرات بالقوه صمغ آنغوزه اشاره کنیم می‌توانیم از اثرات ضدسرطانی آن حرف بزنیم. صمغ این گیاه شاید بتواند به توقف رشد و گسترش سلول‌های سرطانی خاص، از جمله سرطان سینه و کبد کمک کند.
سلامت مغز
یکی از فوایدی که به صمغ آنغوزه نسبت می‌دهند، حفاظت از سلامت مغز است. در چندین مطالعه حیوانی نشان داده شده است که صمغ آنغوزه ممکن است دارای اثرات محافظتی نسبت به آسیب عصبی در مغز و ازدست‌دادن حافظه باشد.
کاهش علائم آسم
باز هم مطالعات حیوانی! در این مطالعات نشان داده شده است که صمغ آنغوزه می‌تواند اثرات آرام‌بخشی روی عضلات صاف مجاری هوایی داشته باشد. این مسئله در درمان آسم اهمیت دارد.
کاهش قند خون
برای بررسی این خاصیت آنغوزه باز هم روی موش‌ها آزمایش‌هایی صورت گرفته است. در نهایت این بررسی‌ها نشان می‌دهد که عصاره صمغ آنغوزه به کاهش سطح قند خون ناشتا کمک می‌کند.
دیگر خواص گیاه آنغوزه
درمان یبوست
حمله‌های هیستری
هضم غذا
خاصیت آنتی بیوتیکی
درمان عفونت‌های قارچی معده
درمان کزاز، یرقان
مسکن درد گوش
تقویت بینایی
آنغوزه در طب سنتی
آنغوزه در طب سنتیطبیعتی گرم و خشک دارد.
بادشکن و مقوی معده است.
برای رفع بلغم مجاری تنفسی و معده می‌توان از فواید آنغوزه بهره‌مند شد.
رحم‌های سرد و تر را تقویت می‌کند.
عوارض مصرف آنغوزه
تصور می‌شود مقادیری که در آشپزی از آنغوزه استفاده می‌شود بی‌خطر باشد. با این حال مطالعات حیوانی نشان می‌دهد که دوزهای زیاد از آنغوزه شاید باعث گاز، اسهال، اضطراب، سردرد و تورم دهان شود.
از آن جایی که تحقیقات انجام‌شده روی آنغوزه اندک است، مصرف آن برای کودکان و زنان باردار و شیرده توصیه نمی‌شود؛ چراکه حتی این احتمال وجود دارد که باعث سقط جنین شود. همچنین افرادی که از داروهای فشار خون یا رقیق‌کننده خون استفاده می‌کنند باید از مصرف مکمل‌های این گیاه بپرهیزند.
اگر به صرع یا سایر بیماری‌های سیستم عصبی مرکزی که ممکن است به تشنج منجر شود، مبتلا هستید نباید آن را مصرف کنید.
از طرف دیگر اگر عفونت دستگاه گوارش یا سایر بیماری‌های دستگاه گوارش دارید هم از آن استفاده نکنید.
آنغوزه ممکن است با کنترل فشار خون تداخل داشته باشد بنابراین اگر مشکل فشار خون دارید از مصرف آن خودداری کنید.
همچنین این نگرانی وجود دارد که آنغوزه خطر خون‌ریزی را در حین و بعد از جراحی افزایش دهد پس حداقل ۲ هفته قبل از جراحی برنامه‌ریزی‌شده، مصرف آن را قطع کنید.
طریقه مصرف آنغوزه
آنغوزه را می‌توانید به صورت پودر، روغن و ادویه در غذاهای مختلف استفاده کنید.
صمغ این گیاه را می‌توانید به صورت محلول در آب یا مخلوط با عسل، فلفل و روغن زیتون استفاده کنید.
بدون نظر