روایت تازه کمال تبریزی از توقیف فیلم «مارمولک» + ویدیو

کمال تبریزی، کارگردان سینما و تلویزیون در بخشی از گفت‌وگویش با فریدون جیرانی با تاکید بر اینکه دوره خاتمی یکی از دوره‌های درخشان سینمای ایران بود، روایتی تازه از توقیف فیلم «مارمولک» ارائه کرد. او با اشاره به اینکه فیلم از تلویزیون هم پخش شده می‌گوید کسی بعداً اعلام نکرد در آن دوره اشتباه کرده است.

دوره اصلاحات بود. مارمولک را ساختی آن دوره. [در این دوره‌های درخشان] فیلم‌هایت توقیف شده، «مارمولک» توقیف شده، «در مسلخ عشق» توقیف شده…

خیلی عجیب است. فکر کنید آن کسانی که در آن دوران مخالف سرسخت بودند، یک‌دفعه چه طور می‌شود که بعد از چند سال [جور دیگری می‌شوند]. این گونه می‌شود که همه آن‌هایی که مقابل ما ایستاده بودند و کار دیگر به جایی رسیده بود که منوچهر محمدی رفته بود و گفته بود من می‌خواهم نگاتیو‌های این فیلم را آتش بزنم جلوی وزارت ارشاد و به چنین تقابلی رسیده بودند.

فکر کنید که هر شب به من زنگ می‌زد که کمال بدبخت شدیم، «مارمولک» را ساختیم، این‌ها می‌خواهند ما را اعدام کنند، چه کار کنیم؟ من به او می‌گفتم نگران نباش، این‌جوری نیست، به خاطر یک فیلم کسی را اعدام نمی‌کنند.

در مورد فیلم «مارمولک» هیچ‌کس اعلام نکرد اشتباه کرده

البته بعداً مثل اینکه آدم‌های مخالف عذرخواهی کردند از آقای…

اتفاقاً می‌خواهم این را بگویم که بعد از مدتی که آب‌ها از آسیاب افتاده دیگر چه فایده‌ای دارد. به قول پرویز پرستویی در «لیلی با من است» مرد حسابی عذرخواهی تو دیگه الان به چه درد من می‌خوره؟ تو الان آمدی می‌گویی ببخشید ما اشتباه کردیم. ولی نکته اینجاست که هیچ‌کس اعلام نکرد اشتباه کرده است.

در مورد فیلم «مارمولک»؛ همه گفتند کی بود کی بود، من نبودم و کسانی که مخالفت کردند ما نبودیم. فکر کنید یک فیلمی که سه در روز در شهرستان اجازه اکران پیدا کرده و در تهران ۲۰ روز بیشتر نتوانسته روی پرده باشد و در مشهد ۲ روز بیشتر نمایش داده نشد، و در واقع همه دست به دست هم جلویش را گرفتند در سینما‌ها و کتک‌کاری و این‌ها [اتفاق افتاد] بعدتر از تلویزیون پخش می‌شود.

حداقل الان عبرت بگیرید و همان رفتار را نداشته باشید. وقتی فیلمنامه‌ای در ساترا رد می‌شود یعنی در جمهوری اسلامی غیرقابل نمایش است

بله، من همین را می‌خواهم بگویم. «آدم برفی» توقیف شده بود، سرمقاله نویس یک روزنامه نوشته بود اگر «آدم برفی» اکران می‌شد مردم می‌ریختند و آتش می‌زدند. «آدم برفی» اکران شد، پرفروش‌ترین فیلم هم شد، تلویزیون هم نشان داد. همه فیلم‌هایی که روی آن‌ها مساله بوده را بعداً تلویزیون نشان داده و مشکلی هم نداشته…

من این را می‌گویم که این درس عبرت است. حداقل الان عبرت بگیرید، الان این رفتار را نداشته باشید، الان به این فکر کنید که ممکن است اشتباه کنید و ۱۰ سال دیگر ممکن است بگویید این تحلیلی را که الان دارید تحلیل غلطی است.

اینکه الان جلوی فیلمسازی یک عده را می‌گیرید، ممکن است غلط باشد، ممکن است بعداً [بگویید اشتباه کردید] حداقل پند بگیرید و ببینید الان چنین اتفاقی افتاده ممکن است بعداً هم بیفتد، اما اصلاً این‌طوری نیست. با همه این احوالات دوباره فیلمنامه شما را رد می‌کنند. فیلمنامه را به ساترا می‌دهی رد می‌کنند. کلا رد از بن؛ یعنی این فکری که تو داری غیرقابل نمایش است. خب، وقتی رد می‌شود یعنی در جمهوری اسلامی غیرقابل نمایش است.