کیست پارااورین چیست؛ علائم، تشخیص و درمان

کیست پارااورین (Para ovarian cys) یا پاراتوبال (PTCs) کیسه‌ای کپسول‌مانند پر از مایع است. این نوع کیست در نزدیکی تخمدان یا لوله فالوپ (لوله رحم) تشکیل می شود و به اندام های داخلی نمی چسبد.

این کیست ها معمولا خود به خود از بین می روند. کیست های کوچک پارااورین بیشتر در زنان ۳۰ تا ۴۰ ساله و کیست های بزرگ بیشتر در سنین پایین‌تر دیده می‌شود.

علائم کیست پارااورین

کیست پارااورین معمولا کوچک است و قطر ۲ تا ۲۰ میلیمتر دارد. این کیست ها معمولا بدون علائم هستند و پزشک با استفاه از عمل جراحی غیرمرتبط یا معاینه های زنانه این کیست ها را تشخیص می دهد. اما کیست های بزرگ باعث درد شکمی یا درد در لگن می شوند.

کیست پارااورین چطور ایجاد می‌شود؟

با شکل‌گیری جنین، یک ساختار جنینی به نام کانال ولفن ایجاد می‌شود. این منطقه جنین جایی است که اندام های جنسی مرد تشکیل می شوند. اگر یک جنین شروع به تشکیل اندام های جنسی زن کند، کانال از بین می رود. گاهی اوقات، باقیمانده کانال همچنان باقی می ماند و کیست پاراتوبال ممکن است از این بقایا رشد کند.

کیست ها همچنین ممکن است از باقی مانده کانال های پروکسون فرونیک (Müllerian) تشکیل شوند. این ساختار جنینی است که در آن اندام جنسی زن رشد می کند.

 تشخیص کیست پارااورین

اگر درد لگن یا شکم دارید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک علائم و پرونده پزشکی شما را بررسی می کند و سپس معاینه فیزیکی انجام می دهد تا نقاط درد را بررسی کند. همچنین ممکن است پزشک از یک یا چند تست تشخیصی زیر استفاده کند:

• سونوگرافی لگن یا سونوگرافی شکم: این آزمایشات تصویربرداری پزشکی از ارتعاش فرکانس التراسونیک برای انتقال تصاویر منطقه لگن به صفحه کامپیوتر استفاده می کنند.
• MRI: این آزمایش به پزشک کمک می کند تعیین کند آیا کیست بدخیم است یا خیر. همچنین برای پیگیری رشد کیست استفاده می شود.
• آزمایش خون: اگر بدخیمی مشکوک باشد، دکتر آزمایشات خون، نظیر شمارش کامل خون (CBC) و آزمایش مارکر تومور را تجویز می‌کند.
• لاپاراسکوپی: کیست پاراتوبال می تواند در سونوگرافی به کیست تخمدان شبیه باشد، بنابراین ممکن است پزشک لاپاراسکوپی را نیز پیشنهاد کند. لاپاراسکوپی نیاز به یک برش کوچک در شکم دارد. پزشک یک لوله که دارای یک دوربین فیلمبرداری کوچک است و به نوک لوله متصل است را به داخل برش وارد می کند. این دوربین به پزشک اجازه می دهد تمام ناحیه لگن را ببیند.

روش های درمان کیست پارااورین

اگر کیست کوچک و بدون علامت باشد، پزشک روش انتظار را توصیه می کند و لازم است به صورت دوره ای برای بررسی کیست به او مراجعه کنید.

اگر کیست بزرگتر از ۱۰ سانتیمتر باشد، پزشک توصیه می کند کیست خارج شود. در این صورت پزشک از یکی از این روش ها برای برداشتن کیست استفاده خواهد کرد:

• لاپاراسکوپی: این روش نیاز به یک شکاف شکمی کوچک دارد. این عمل ممکن است تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی انجام شود اما نسبت به روش لاپاراتومی به زمان کمتری نیاز دارد.
• لاپاراتومی: این روش بیشتر تهاجمی است و نیازمند برش شکمی بزرگ است. این عمل همیشه تحت بیهوشی عمومی انجام می شود

قبل از انتخاب روش، پزشک، شرایط، اندازه و مکان کیست را بررسی می کند. اگر به یائسگی نرسیده باشید، پزشک از عملی استفاده می کند که تخمدان یا لوله های فالوپی شما در معرض خطر قرار نگیرند.

آیا کیست پارااوارین خطرناک است؟

هیچ عامل خطر شناخته شده ای برای کیست پارااورین وجود ندارد. اما در این کیست‌ها نیز ممکن است نئوپلاسم خوش‌خیم مثل Cystadenoma به وجود آید که در سونوگرافی به طور تیپیک با mural nodule و گاهی با Septation ظریف خود را نشان می‌دهد.

بدخیمی در ۲% کیست‌های پارااوارین دیده می‌شود، اما در کیست‌های کوچکتر از ۵ سانتیمتر، بدخیمی کمتر مشاهده گردیده است.

در برخی موارد، کیست پاراتوبال می تواند منجر به عوارض زیر شود:

• خونریزی: اگر کیست پاره شود، ممکن است خونریزی داخلی ایجاد کند.
• پیچشی: این به چرخش کیست در پایه اشاره دارد. این حالت می‌تواند درد شدید، ناتوان کننده، و تهوع و استفراغ ایجاد کند. اغلب موارد چرخش تخمدان در دختران جوان گزارش شده است.
• پارگی لوله فالوپی: اگر کیست در نزدیکی لوله فالوپی واقع شود، موجب پارگی لوله می‌شود.

اگرچه کیست‌های بزرگ نادر هستند، اما غیرممکن نیستند. این کیست‌ها می‌توانند بر اندام‌های داخلی زیر فشار وارد کنند:

• رحم
• کلیه
• مثانه
• روده

این فشار ممکن است به هیدرونفروز منجر شود. هیدرونفروز تورم کلیه ناشی از تشکیل ادرار اضافی می‌باشد. کیست‌های بزرگ ممکن است باعث خونریزی رحم و مقاربت دردناک شود.

سخن پایانی

کیست پاراتوبال کوچک نباید روی باروری شما تاثیر بگذارد. اما کیست های بزرگ، پاره شده و پیچیده ممکن است منجر به عوارض ناخواسته شود. جراحی فوری کمک می کند تا از سلامت تخمدان و لوله های فالوپ مطمئن شوید.

کیست پاراتوبال معمولا یک طرفه است، یعنی فقط در یک طرف بدن تشکیل می شوند. حتی اگر تخمدان یا لوله در طرف آسیب دیده برداشته شود باز هم تخمک گذاری امکان پذیر است.