۱۵ کشوری که نیروی دریایی شان بیشترین تعداد زیردریایی را دارد؛ جایگاه ایران کجاست؟

در این مقاله، نگاهی به ۱۵ نیروی دریایی با بیشترین تعداد زیردریایی ها می اندازیم. ارزیابی قدرت یک ارتش نیازمند بررسی کامل پیچیدگی تسلیحات آن است. به دلیل نقش حیاتی این کشتی های زیر دریایی در زیر آب هم در عملیات های پنهانی و هم در نقش تهاجمی علیه دشمنان، در جنگ های مدرن تاکید زیادی روی زیردریایی ها وجود دارد. این کشتی های زیر آبی جزو جدایی ناپذیر زرادخانه نیروهای دریایی پیشرو در سراسر جهان به شمار می آیند.

در حالی که ایالات متحده بدون شک قدرتمندترین ارتش جهان را در اختیار دارد، اما به طرز شگفت آوری در مورد اندازه ناوگان زیردریایی ها در صدر جدول قرار ندارد. البته این به معنای نقص در این حوزه نیست زیرا بیشتر زیردریایی های این کشور از کیفیت بالایی برخوردار هستند و بر خلاف اکثر کشورهای دیگر که در این رقابت حضور دارند، با فناوری هسته ای کار می کنند.

کلاس ویرجینیا جدیدترین کلاس زیردریایی های نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا است. این زیردریایی هسته ای تهاجمی برای اولین بار در سال ۱۹۹۸ به نیروی دریایی این کشور ملحق شد. کلاس ویرجینیا که توسط General Dynamics Electric Boat (GDEB)، شرکت تابعه جنرال داینامیکس و Huntington Ingalls Industries طراحی شده است، قابلیت های متعددی مانند شناسایی، حمله زمینی، ضد کشتیرانی و عملیات های ویژه را در اختیار نیروی دریایی قرار می دهد. براساس گزارش سرویس تحقیقاتی کنگره در آوریل ۲۰۱۹، هزینه هر فروند از زیردریایی کلاس ویرجینیا بین ۲.۸ تا ۳.۲ میلیارد دلار است.

استرالیا احتمالاً پس از ایالات متحده به دومین کشوری تبدیل خواهد شد که زیردریایی های کلاس ویرجینیا را در اختیار می گیرد، چرا که نیروی دریایی آمریکا قصد دارد زیردریایی های هسته ای مورد استفاده خود را تحت پیمان AUKUS در سال های ۲۰۳۲ و ۲۰۳۵ به استرالیا بفروشد. جنبه های مالی این توافق مشخص نیست. کمپانی استرالیایی Babcock International که زیرساخت هایی را در آدلاید و پرت برای زیردریایی های هسته ای فراهم می کند، پیش تر با شرکت صنایع هانتینگتون اینگالز وارد همکاری استراتژیک شده است تا “الزامات حیاتی قابلیتی” را برای این برنامه زیردریایی فراهم کند.

یکی دیگر از زیردریایی های تهاجمی سریع و هسته ای که توسط ایالات متحده اداره می شود، کلاس Seawolf است که در دهه ۱۹۸۰ توسعه یافت تا بار دیگر برتری تکنولوژیکی نیروی دریایی این کشور را نسبت به زیردریایی های شوروی دیکته کند. زمانی که این زیردریایی با سرعت ۲۰ گره در حال حرکت است، پیدا کردن آن تقریباً غیر ممکن خواهد بود و ده برابر سریع تر از زیردریایی کلاس لس آنجلسی است که با این کلاس جدید جایگزین شد. کلاس Seawolf نیز توسط شرکت جنرال داینامیکس ساخته شده است.

نیروی دریایی آمریکا همچنین در حال کار بر روی زیردریایی کلاس کلمبیا، زیردریایی با قابلیت حمل موشک بالستیک اتمی آینده خود است که قرار است در سال ۲۰۳۱ وارد خدمت شود. کار توسعه این پروژه در اکتبر ۲۰۲۰ آغاز شد و شرکت جنرال داینامیکس به عنوان پیمانکار اصلی و سرپرست طراحی انتخاب شد، در حالی که شرکت صنایع هانتینگتون اینگالز به عنوان پیمانکار اصلی دیگر پروژه در آن مشارکت خواهد داشت.

در سال ۲۰۲۰، گزارش شد که شرکت لاکهید مارتین از سیستم تسلیحات استراتژیک ترایدنت (Trident) را برای برنامه زیردریایی کلاس کلمبیا پشتیبانی خواهد کرد. نیروی دریایی آمریکا سال گذشته در ماه سپتامبر پرتاب آزمایشی موفقیت آمیز نسخه ای جدید از موشک بالستیک قاره پیمای ترایدنت با نام Trident II D5 Life Extension Fleet Ballistic Missile (FBM) از اقیانوس آرام را جشن گرفت. جری مامرول، معاون بخش موشک های بالستیک ناوگان شرکت لاکهید مارتین، در این مراسم گفت که شرکتش به همکاری چندین ساله با نیروی دریایی افتخار می کند و به دنبال مدرن سازی این موشک برای استفاده در زیردریایی های کلاس کلمبیا است. موشک D۵ ساخت شرکت لاکهید مارتین یکی از پیشرفته ترین موشک های بالستیک جهان با برد اسمی ۴,۰۰۰ مایل دریایی (۷,۴۰۸ کیلومتر) است. در حال حاضر زیردریایی های کلاس ونگارد (Vanguard) بریتانیا و کلاس اوهایو آمریکا از این موشک بالستیک استفاده می کنند.

از دیگر زیردریایی های برجسته ای که در حال حاضر در حال بهره برداری هستند می توان به زیردریایی های کلاس استوت (Astute) بریتانیا اشاره کرد که چهار فروند از آن ها در حال حاضر در خدمت نیروی دریایی سلطنتی هستند. زیردریایی های کلاس Graney و Sierra II روسیه که اولی آخرین زیردریایی تهاجم هسته ای این کشور است که در سال ۲۰۱۳ جانشین کلاس آکولا (Akula) شد نیز از دیگر زیردریایی های برجسته جهان به شمار می آیند.

روش شناسی

نیروهای دریایی با بیشترین تعداد زیردریایی ها در جهان بر اساس اندازه ناوگان زیردریایی های خود دسته بندی می شوند. داده ها از نمایه جهانی گلوبال فایرپاور در سال ۲۰۲۴ و موسسه تهدید هسته ای (NTI) بدست آمده است. در مواردی که دو یا چند کشور تعداد مشابهی زیردریایی داشتند، با تجزیه و تحلیل پیچیدگی تکنولوژیکی زیردریایی های آن ها، یکی از آن ها را بر دیگری برتری دادیم.

حالا بیایید به سراغ لیست نیروهای دریایی با بیشترین زیردریایی ها در جهان برویم.

۱۵. پاکستان

تعداد زیردریایی ها: ۸ فروند

براساس گزارش موسسه تهدید هسته ای، ناوگان متشکل از هشت زیردریایی پاکستان شامل سه زیردریایی کوچک کلاس MG۱۱۰ و پنج زیردریایی دیزلی – الکتریکی است. این زیردریایی ها شامل دو زیردریایی کلاس حشمت هستند که طراحی آن ها براساس زیردریایی های کلاس آگوستا فرانسه است، سه زیردریایی کلاس خالد که با نام کلاس Agosta-90B نیز شناخته می شوند و سه زیردریایی کوچک کلاس کاسموس که توسط یک شرکت ایتالیایی طراحی شده اند.

۱۴. ایتالیا

تعداد زیردریایی ها: ۸ فروند

در رتبه بعدی فهرست نیروهای دریایی با بیشترین زیردریایی ها در جهان، ایتالیا قرار دارد که ناوگان دریایی آن شامل چهار زیردریایی کلاس Sauro و چهار کشتی کلاس Type 212A Todaro است. هر هشت تای آن ها از نوع زیردریایی های تهاجمی دیزلی – الکتریکی هستند. زیردریایی های کلاس Type 212A Todaro دارای سیستم پیشرانه مستقل از هوا هستند. این کشور صنعت کشتی سازی بزرگی دارد و شرکت Fincantieri ساخت بیشتر دارایی های دریایی ایتالیا را بر عهده دارد. در سال ۲۰۲۱ گزارش شد که ایتالیا نیز در حال ساخت دو زیردریایی کوچک برای قطر است که گواهی بر پتانسیل صادرات دریایی این کشور است.

۱۳. مصر

تعداد زیردریایی ها: ۸ فروند

چهار زیردریایی دیزلی الکتریکی از نوع S – ۴۴ ساخت آلمان که بین دسامبر ۲۰۱۶ و اوت ۲۰۲۱ به عنوان بخشی از قرارداد ۱.۷ میلیارد دلاری امضا شده بین آلمان و مصر در سال ۲۰۱۱ دریافت شده اند، قدرت دریایی مصر را تقویت کرده اند. پیش از آن، تنها زیردریایی هایی که این کشور آفریقایی داشت، چهار فروند از نوع چینی Type 033 Romeo بودند که هنوز هم در خدمت نیروی دریایی مصر قرار دارند.

۱۲. فرانسه

تعداد زیردریایی ها: ۹ فروند

فرانسه در میان نیروی دریایی های با بیشترین زیردریایی ها در جهان قرار دارد. ناوگان زیردریایی های این کشور متشکل از ۹ زیردریایی است که شامل پنج زیردریایی هسته ای به نام های Émeraude, Améthyste, Perle, Suffren, و Duguay-Trouin و چهار زیردریایی حامل موشک بالستیک هسته ای به نام های Le Triomphant, Le Téméraire, Le Vigilant, و Le Terrible است. این زیردریایی های موشک بالستیک هسته ای قادر به حمل ۱۶ موشک بالستیک M۴۵ و یک کلاهک گرماهسته ای TN – ۷۱ هستند.

۱۱. انگلستان

تعداد زیردریایی ها: ۱۰ فروند

به گفته دولت بریتانیا، نیروی دریایی سلطنتی ۱۰ زیردریایی را در اختیار دارد که از این تعداد شش زیردریایی هسته ای و چهار زیردریایی هسته ای با قابلیت حمل موشک های بالستیک هستند. به نوشته دیلی اکسپرس، این کشور یکی از تنها شش کشوری است که زیردریایی های تمام هسته ای در اختیار دارد. زیردریایی کلاس Astute بریتانیا یکی از قدرتمندترین زیردریایی های جهان است که توانایی حمل ۳۶ اژدر، مین، موشک های کروز تاماهاک و موشک های ضد کشتی هارپون را دارد.

۱۰. یونان

تعداد زیردریایی ها: ۱۱ فروند

یونان یکی از کشورهایی است که بیشترین زیردریایی ها را در جهان دارد و تعداد ناوگان آن ۱۱ فروند است که همه آن ها از نوع زیردریایی های تهاجمی دیزلی – الکتریکی هستند. از این تعداد، پنج فروند دارای پیشرانه مستقل از هوا هستند. در دسامبر ۲۰۱۸، دولت یونان دو برنامه برای خرید ۳۶ اژدر برای زیردریایی های کلاس Papanikolis خود تصویب کرد. کلاس پاپانیکولیس یکی از بهترین کلاس های زیردریایی یونان است که توانایی حرکت با سرعت ۲۰ گره و غوطه ور شدن در آب به مدت ۵۰ روز را دارد.

۹. ترکیه

تعداد زیردریایی ها: ۱۲ فروند

نیروی دریایی ترکیه ۱۲ زیردریایی را در اختیار دارد که شامل سه کلاس و هر کدام چهار فروند است که عبارتند از Gür (Type 209T2/1400), Ay (Type 209/1200), و Preveze (Type 209T/1400).همه اینها از نوع زیردریایی های دیزلی – الکتریکی هستند. ترکیه قصد دارد تا سال ۲۰۲۷ شش فروند از زیردریایی های کلاس Reis را به خدمت بگیرد که باتوجه به قابلیت های نیروی محرکه مستقل از هوا، قدرت نیروی دریایی ترکیه را افزایش خواهند داد.

۸. هند

تعداد زیردریایی ها: ۱۸ فروند

در نیمه این فهرست، هند با ۱۸ زیردریایی در ناوگان زیردریایی های خود قرار دارد. این زیردریایی ها شامل ۱۶ فروند زیردریایی دیزلی – الکتریکی و دو زیردریایی هسته ای – INS Arihant و INS Arighat هستند. در سال ۲۰۱۹، دهلی قراردادی ۳ میلیارد دلاری با روسیه برای اجاره زیردریایی های هسته ای کلاس آکولا به مدت ۱۰ سال امضا کرد. براساس این پیمان، انتظار می رود اولین تحویل در سال ۲۰۲۵ انجام شود.

۷. ایران

تعداد زیردریایی: ۱۹ فروند

پس از هند ایران قرار دارد که ناوگان دریایی آن متشکل از ۱۹ زیردریایی شامل ۱۵ زیردریایی کوچک کلاس غدیر و کلاس نهنگ است که دارای لانچرهایی برای شلیک اژدر و موشک های ضد کروز هستند. همچنین نیروی دریایی ایران چهار زیردریایی دیزلی – الکتریکی را در اختیار دارد که یکی از آن ها ساخت داخل است، در حالی که سه زیردریایی دیگر از روسیه خریداری شده است.

۶. کره جنوبی

تعداد زیردریایی: ۲۲ فروند

نیروی دریایی کره جنوبی ۲۲ زیردریایی را در اختیار دارد که بزرگ ترین آن ها کلاس Dosan Ahn Changho با قدرت جابجایی بیش از ۳,۰۰۰ تن است. این زیردریایی طرح خود را از دو کلاس توسعه یافته قبلی یعنی Son Won-Il و Jang Bogo وام گرفته است که نسخه هایی از زیردریایی های دیزلی الکتریکی Type 209 و ۲۱۴ آلمان بودند.

۵. ژاپن

تعداد زیردریایی ها: ۲۲ فروند

ژاپن از مدت ها قبل بی سروصدا قابلیت های دریایی خود را به ویژه در حوزه زیردریایی ها ارتقا داده است. این کشور تازه ترین زیردریایی خود به نام Hakugei را در ماه مارس سال گذشته دریافت کرد. این زیردریایی الکتریکی دیزلی که توسط صنایع سنگین کاوازاکی توسعه یافته، به باتری های لیتیوم – یونی مجهز است تا زیردریایی بتواند در عملیات های طولانی تر زیر آب شرکت کند. علاوه بر این، نیروی دریایی ژاپن ۱۲ زیردریایی کلاس Sōryū و ۹ زیردریایی کلاس Oyashio را در اختیار دارد.

۴. کره شمالی

تعداد زیردریایی ها: ۳۵ فروند

کره شمالی یکی از بزرگ ترین ناوگان های زیردریایی در جهان را دارد. سال گذشته در ماه سپتامبر، این کشور با به آب انداختن زیردریایی با قابلیت حمل موشک بالستیک قاره پیمای Hero Kim Gun – ok، توانایی های دریایی خود را بیش از پیش تقویت کرد. کیم جونگ اون در جریان مراسم به آب انداختن این زیردریایی گفت که این زیردریایی برای حملات پیشگیرانه و تلافی جویانه علیه سئول و برای مقابله با آمریکا در صورت حمله هر یک از ناوگان هایش به کره شمالی آماده خواهد بود.

۳. چین

تعداد زیردریایی ها: ۶۱ فروند

چین سومین ناوگان بزرگ زیردریایی ها را در جهان را دارد که شامل زیردریایی های تهاجمی هسته ای و دیزلی – الکتریکی است. برخی از زیردریایی های ساخته شده توسط چینی ها عبارتند از: کلاس Jin (Type 094)، کلاس Shang (Type 093)، کلاس Yuan (Type 039A)، کلاس Kilo، کلاس Song (Type 039) و کلاس Ming (Type 035).

۲- ایالات متحده

تعداد زیردریایی ها: ۶۴ فروند

ایالات متحده قدرتمندترین نیروی دریایی جهان است. اندازه ناوگان زیردریایی های آن براساس شاخص جهانی فایرپاور ۲۰۲۴، بیش از ۶۴ فروند است. ناوگان زیردریایی آمریکا یکی از مرگبارترین تسلیحات مخفی زیر آب را در اختیار دارد که بدون دیده شدن در آب های جهان حرکت می کنند و به تسلط این کشور بر اقیانوس ها کمک می نمایند. ناوگان زیردریایی نیروی دریایی آمریکا شامل زیردریایی های هسته ای، زیردریایی های با قابلیت حمل موشک های هدایت شونده و زیردریایی های حامل موشک های بالستیک و سیستم تامین انرژی هسته ای است. سه مورد از شناخته شده ترین زیردریایی هایی که در حال حاضر در نیروی دریایی ایالات متحده فعال هستند، زیردریایی های کلاس ویرجینیا، کلاس اوهایو و کلاس Seawolf هستند. جنرال داینامیکس و صنایع اینگالز هانتینگتون در حال کار بر روی توسعه زیردریایی کلاس کلمبیا هستند که قرار است در سال ۲۰۳۱ وارد خدمت شود.

۱. روسیه

تعداد زیردریایی ها: ۶۵ فروند

روسیه با بیشترین تعداد زیردریایی در جهان در صدر جدول نیروهای دریایی جهان در این زمینه قرار دارد. بر اساس گزارش سازمان تهدید هسته ای (NTI)، ناوگان ۶۵ زیردریایی روسیه شامل حدود یازده زیردریایی با قابلیت حمل موشک هسته ای است که برای قدرت روسیه در زیر آب ها حیاتی هستند و بازدارندگی استراتژیک این کشور را تامین می کنند. با وجود محدودیت های بودجه ای که مسکو پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی با آن مواجه شد، روسیه موفق شد نیروی دریایی و به ویژه توان زیردریایی خود را به طور قابل توجهی ارتقا دهد تا همچنان نیرویی قابل توجه باقی بماند. کلاس Graney و کلاس Sierra II- در میان قدرتمندترین زیردریایی های جهان هستند.