نوروزگردی در آذربایجان غربی: سرزمین دیدنی اقوام ایرانی

با مقصدهای نوروز گردی و سوغات خوشمزه آذربایجانی ها آشنا شویم

طبیعت سرسبز و آثار تاریخی آذربایجان غربی، این استان به یکی از بهترین انتخاب‌ها برای گشت‌وگذار تبدیل کرده است. مرکز استان آذربایجان غربی شهر ارومیه است که در آن مکان‌های دیدنی زیادی نظیر موزه‌ها، چشمه‌ها، بازارهای سنتی و بناهای تاریخی وجود دارد. علاوه بر ارومیه، دیگر شهرهای این استان همچون مهاباد، بوکان، خوی، تکاب، چالدران، سردشت و ماکو آثار باستانی و طبیعی زیبایی را در خود جای دادند. در ادامه سعی کردیم بهترین جاهای دیدنی آذربایجان غربی را معرفی کنیم. با ما همراه باشید.

۱. تخت سلیمان

با سفر به جنوب شرقی این استان، به شهر تکاب، شهری با گنجینه‌های تاریخی می‌رسید. در ۴۵ کیلومتری تکاب یکی از بهترین جاذبه‌های گردشگری آذربایجان غربی، تخت سلیمان، قرار دارد.

در واقع تخت سلیمان یک مجموعه تاریخی و مذهبی است که در آن دریاچه، آتشکده ذرگشنسب، معبد آناهیتا، زندان سلیمان، آبگرم تخت سلیمان، قلعه بلقیس، بنای چهار تاقی، تالار و کاخ شاهی وجود دارد.

اوج شکوه این محوطه تاریخی به زمان ساسانیان بر می‌گردد. در آن زمان آتشکده ذرگشنسب احداث شده که از نظر سیاسی- اجتماعی برای ساسانیان اهمیت ویژه‌ای داشته است.

متاسفانه بخش عظیمی از این مجموعه باشکوه توسط رومیان ویران شد و چندین سال بعد آباقاخان برادرزاده هلاکوخان بر روی خرابه‌های تخت سلیمان مسجدی ساخت که آن نیز تخریب شده و تنها تعدادی از کاشی‌های مسجد در سالن موزه تخت سلیمان قابل مشاهده است. این موزه در قسمت غربی مجموعه تخت سلیمان قرار دارد و در آن آثار باستانی کشف شده در منطقه نگهداری می‌شود.

۲. زندان سلیمان

یکی دیگر از جاهای دیدنی تخت سلیمان، زندان سلیمان است که در واقع یک کوه با ارتفاع ۱۰۷ متر است که در آن گودالی به‌عمق ۸۰ متر وجود دارد.

این گودال در اثر فعالیت‌های آتشفشانی شکل گرفته است و به‌عنوان زندان سلیمان شهرت دارد. برای دیدن زندان سلیمان لازم است که بالای کوه بروید و بعد از ۴۵ دقیقه پیاده روی گودال مربوطه قابل مشاهده است.

۳. قره کلیسا

قره کلیسا یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای ارامنه در جهان است و در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد.

این بنا در استان آذربایجان غربی، ۲۰ کیلومتری شمال شرقی سیه ‌چشمه در جاده چالدران به قره‌ضیاءالدین واقع شده است. کلیسا توسط تیرداد، پادشاه ارمنستان در سال ۳۰۲ میلادی برای زنده نگه داشتن یاد دو نفر از حواریون عیسی مسیح به نام‌های طاطاووس و بارتلیموس ساخته شد.

با وجود تخریب شدن کلیسا در حمله مغول و زلزله، این بنا دوباره توسط چندین خیر بازسازی شد. همچنین این مکان مذهبی مورد لطف پادشاهان ایرانی قرار داشته است.

برای حمایت از ارامنه، کتیبه‌ای به دستور شاه عباس اول در سر در این کلیسا نصب شد. عباس میرزای ولیعهد دستور ساخت تالار دیگری در ضلع غربی کلیسا را داد.

سنگ‌های سفید و مشکی کلیسا و دو گنبد هرمی دوازده وجهی در سقف، زیبایی آن را دو چندان کرده است. به‌جز کلیسای اصلی برای عبادت، این بنا ۴۷ اتاق برای راهبه‌ها و ساکنین کلیسا، دو حیاط غربی و شرقی، ناقوس خانه و انباری دارد.

مسیحیان و ارامنه در شهرهای مختلف در روز سالروز مرگ طاطاووس مقدس مصادف با یکم تا چهارم مرداد در این کلیسا گرد هم می‌آیند و این مدت در روستای نزدیک به کلیسا اقامت می‌کنند.

۴. دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه‌ آب شور در خاورمیانه است که در ۱۷ کیلومتری شهر ارومیه قرار دارد. این دریاچه زیستگاه مهمی برای حیوانات منطقه است که این روزها با خشک شدن آن مشکلات زیست محیطی برای پرندگان و حیوانات منطقه به وجود آمده است.

در دل دریاچه بیش از صد جزیره وجود دارد. جزیره اشک یکی از جزیره‌های مهم دریاچه ارومیه است که گونه نادری از گوزن زرد ایرانی در آن زندگی می‌کند. همچنین جزیره‌های موجود در دریاچه محل توقف پرندگان مهاجر همچون فلامینگو، پلیکان، کفچه‌نوک، اکراس، لک‌لک و غیره است.

در نزدیکی سواحل دریاچه ارومیه مجتمع‌های ساحلی و تفریحی وجود دارد که مهم‌ترین آنها، مجتمع گردشگری باری و دهکده ساحلی چی چست، است. این مکان‌ها امکانات اقامتی، گردشگری، رستوران، سالن بازی و ورزشی است و هر ساله از علاقمندان و گردشگران دریاچه ارومیه پذیرایی می‌کنند.

۵. غار سهولان

دومین غار آبی در ایران در ۳۵ کیلومتری مهاباد قرار دارد که به غار سهولان معروف است. سهولان در زبان کردی به معنی یخبندان است و درون غار نیز به‌شدت خنک و سرد است. پس برای احتیاط لباس گرم به همراه داشته باشید.

این غار در واقع یکی از عجایب زمین شناسی است که بیشتر بخش‌های آن به‌دلیل عدم دسترسی هنوز کشف نشده است. بعد از ورود به غار، برای بازید سوار قایق می‌شوید. جلوه‌های طبیعی و قندیل‌های آهکی منحصر به فرد در سقف، این محل را به یکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی آذربایجان غربی تبدیل کرده است.

بازدید غار حدودا ۳ ساعت طول می‌کشد و نیمه اول سال از ساعت ۹:۳۰ الی ۲۰ و نیمه دوم سال از ساعت ۸:۳۰ الی ۱۷ امکان بازدید وجود دارد.

در این محل امکاناتی همچون پارکینگ، راهنمایان گردشگری، رستوران، آلاچیق، نمازخانه، فروشگاه و سرویس بهداشتی برای گرشگران و بازدید کنندگان فراهم شده است.

۶. دریاچه‌ مارمیشو

در ۴۵ کیلومتری غرب شهر ارومیه، در طبیعت بکر و در میان کوهستان‌های همجوار مرز ایران و ترکیه، دریاچه مارمیشو قرار دارد.

آب دریاچه از رودخانه نازلوچای که از کو‌های اطراف سرچشمه گرفته تامین می‌شود. علت اصلی ایجاد این دریاچه ریزش کوه توسط زلزله است. احاطه شدن دریاچه با کوه‌ها و وجود پوشش گیاهی سرسبز همچون درختان صنوبر، بلوط، عناب، گلابی، زالزالک، بادام و گیاهان دارویی همچون خارشتر، گزنه، زنبق، لاله کوهی، بومادران، کاسنی، آویشن و کنگر باعث شده این دریاچه طبیعت بکری داشته باشد.

بهترین ماهی‌های قزل آلا و ماهی سفید در این دریاچه زندگی می‌کنند؛ به همین دلیل علاوه بر شنا، می‌توانید از ماهیگیری در دریاچه لذت ببرید.

۷. چمن متحرک چملی

یکی از آثار شگفت انگیز طبیعی در ۱۵ کیلومتری شهر تکاب، چمن متحرک چملی است. جزیره متحرک با وسعت ۸۰ متر مربع بر روی دریاچه کوچکی قرار دارد و وزش باد باعث جابجایی آن می‌شود. پوشش گیاهی آن به گونه‌ای است که ریشه‌های گیاهان و نیزارها در هم تنیده شده و این ریشه‌ها بدون تماس با زمین از آب تغذیه می‌کنند.

ضخامت چمن به گونه‌ای است که امکان قدم گذاشتن بر روی آن وجود دارد. در اطراف دریاچه لجن‌زارهای فراوانی وجود دارد ولی از سمت شرق دریاچه و با عبور از راهی باریکی می‌توانید به ساحل این دریاچه برسید.

۸. مقبره پوریای ولی

مقبره یکی از مشهورترین قهرمانان ایران به نام محمود خوارزمی معروف به پوریای ولی در شهر خوی قرار دارد. پوریا ولی پهلوان و عارف قرن هفتم و هشتم بوده و در دوران جوانی در پوستین‌دوزی و کلاه‌دوزی مهارت داشته است.

پوریای ولی به‌علت سفرهای متعددش، داشتن قدرت بدنی بالا و تبحر در کشتی در دوران خود شهرت زیادی کسب کرده بود. زادگاه این قهرمان به صورت دقیق معلوم نیست ولی با توجه به سندی مربوط به دوره صفوی، حدس زده می‌شود ایشان از مردم خوی و سلماس بودند.

همچنین شک و شبهه‌هایی در مورد مزار اصلی این پهلوان ایرانی وجود دارد به همین دلیل علاوه بر خوی، آرامگاه‌های دیگری در ازبکستان و فومن گیلان نیز وجود دارد که به احتمال زیاد مقبره موجود در خوی مقبره اصلی است. بسیاری از مردم و مسافران برای ادای احترام به بزرگترین و نامدارترین پهلوان ایران با سفر به خوی از این مقبره دیدن می‌کنند.

۹. مسجد جامع ارومیه

مسجد جامع ارومیه، در دوره ساسانیان آتشکده‌ای برای زرتشتیان بوده و سپس در زمان خسرو انوشیروان این مسجد جامع ساخته می‌شود. مسجد جامع معماری خارق العاده‌ای دارد و گچبری‌های بنا بخصوص در محراب مسجد، ستون بندی‌ها، طاق‌های مسجد و کتیبه‌های کوفی دور گنبد نشان از معماری زیبا و قدمت بنا دارد.

مهمترین بخش مسجد، شبستان گنبددار مربع شکلی است که سه ورودی مسجد به آن منتهی می‌شود. گنبد مسجد ۱۹ متر ارتفاع دارد و جزو مرتفع‌ترین گنبدها در ایران محسوب می‌شود.

علت ارتفاع زیاد آن، کامل بودن نیم دایره گنبد است. چهلستون، محراب، کتیبه‌ها، حجره‎های قدیمی اطراف صحن مسجد و قسمت‎های نوساز دیگر بخش‌های مسجد است. برای دیدن مکانی با معماری اسلامی این مسجد گزینه خوبی است.

۱۰. تپه حسنلو

تپه حسنلو که در شهر نقده و در بین دو روستای حسنلو و امینلو واقع شده است یکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی آذربایجان غربی است. این مکان محل سکونت مردمانی برای ده دوره تاریخی بوده است. دوره دهم مربوط به ۶۰۰۰ تا ۳۰۰۰ قبل از میلاد است و قدیمی‌ترین دوره محسوب می‌شود. به‌دلیل کمبود آثار تاریخی از دوره‌های هشتم، نهم و دهم، اطلاعات کمتری از این دوره‌ها وجود دارد. دوره‌های پنجم، ششم و هفتم بین سال‌های ۳۰۰۰ تا ۱۳۰۰ قبل از میلاد بودند.

وجود ظروف سفالی خاکستری، بناهای گلی و خشتی از ویژگی‌های دوره پنجم است. وجود ساختمان‌های سنگی در دوره چهارم، تمدن و پیشرفت حسنلو را نشان می‌دهد.

اقوام پارت‌ها و مادها به ترتیب در دوره‌های دوم و سوم در این مکان ساکن بودند. دوره اول مربوط به اواخر دوره ساسانی و اوایل اسلام است. یکی از آثار مهم کشف شده در این مکان تاریخی، جام طلا حسنلو است که نشانگر هنر و توانایی ایرانیان باستان در صنعت فلزکاری بوده و این جام در حال حاضر در موزه ایران باستان در تهران نگهداری می‌شود.

علاوه بر بازدید از اطراف تپه، در کنار تپه موزه کوچکی برای نگهداری برخی از آثار قدیمی وجود دارد و می‌توانید از آن نیز بازدید کنید.

۱۱. چشمه آب معدنی کوه زنبیل ارومیه

چشمه زنبیل در ۳۶ کیلومتری شمال شرقی ارومیه، در نزدیکی روستا نازلوچای واقع شده است.

این چشمه عمقی به میزان ۲۵ سانتی متر و قطری به میزان ۴ متر دارد و برای گذر از جاده آن نیاز به ماشین جیپ دارید و امکان عبور با ماشین عادی دشوار است. به این علت که آب چشمه مواد معدنی نظیر بی کربنات کلسیک، منیزیم آهن دار و سولفات دارد، خاصیت درمانی برای برخی دردهای مفاصل و یا مشکلات پوستی دارد.

در نزدیکی چشمه کوه زنبیل، چشمه دیگری نیز فعالیت دارد با این تفاوت که میزان و شدت جریان آب آن کمتر است. این چشمه در نزدیکی دریاچه ارومیه است، به همین دلیل علاوه بر بازدید این دریاچه، می‌توانید ساعاتی را در چشمه آب معدنی کوه زنبیل نیز بگذرانید.

۱۲. کلیسای حضرت مریم

یکی از قدیمی‌ترین کلیساها در ایران، کلیسا حضرت مریم یا ننه مریم است که در خیابان خیام شهر ارومیه واقع شده است. این کلیسا بعد از کلیسا بیت لحم در فلسطین قدیمی‌ترین کلیسای جهان محسوب می‌شود. این مکان در ابتدا آتشکده زرتشتیان بوده و سال‌ها بعد در دوران ساسانیان این کلیسا ساخته می‌شود.

بنای ساختمان از سنگ و ساروج ساخته شده است. معماری داخلی آن بر گرفته از معماری ساسانی است و از سادگی خاصی پیروی می‌کند. فضای داخلی آن شامل تعدادی اتاق، چند طاق هشتی شکل و محرابی کوچک است. این مکان مقدس از فرش‌های دست بافت پوشیده شده است و فقط تعدادی صندلی برای افراد سالمند وجود دارد.

۱۳. پیست اسکی خوشاکو

اگر در زمستان قصد سفر به آذربایجان غربی دارید، می‌توانید ورزش‌های زمستانی را در لیست برنامه خود قرار دهید. پیست اسکی خوشاکو، واقع در ۳۰ کیلومتری غرب ارومیه در منطقه راژان، مکانی مناسب برای انجام ورزش‌های زمستانی است.

به‌علت شیب مناسب، چشم انداز زیبا، امکانات رفاهی و تفریحی، هر ساله افراد زیادی برای تفریح زمستانی به این مکان سفر می‌کنند. برای اقامت در نزدیکی پیست هتلی وجود دارد و همچنین در این پیست مربیان ماهر به منظور آموزش اسکی حضور دارند.

لوازم اسکی منطقه با قیمت مناسبی کرایه داده می‌شود. در نتیجه دغدغه‌ای برای نبود امکانات وجود ندارد. در فصل گرم، با توجه به پوشش گیاهی منطقه و چمن‌های موجود، امکان اسکی بر روی چمن وجود دارد. لذت برف بازی، اسکی، تیوپ سواری و پاراگلایدر سواری را در این مکان از دست ندهید. ساعات کاری پیست از ساعت ۹ صبح الی ۱۶ است.