حادثه ۳۴۹؛ مسابقه فاجعه‌بار برند پپسی در فیلیپین که به مرگ ۵ نفر ختم شد

شرکت پپسی در سال ۱۹۹۲ مسابقه‌ای با عنوان «تب عدد» در فیلیپین برگزار کرد که درنهایت منجر به آشوب و کشته‌شدن حداقل پنج نفر شد. در این مسابقه به جای دو برنده، ۸۰۰ هزار نفر برنده شدند که هزینه‌ای ۳۲ میلیارد دلاری را برای پپسی به بار آورد.

ایده پشت «تب عدد پپسی» که با نام «حادثه ۳۴۹» نیز شناخته می‌شود، ساده بود. اعدادی پشت در بطری نوشابه‌ها چاپ می‌شد و هر شب اخبار محلی شماره برنده را اعلام می‌کرد.

اما این مسابقه که قرار بود تبلیغاتی برای این شرکت تولیدی نوشیدنی گازدار باشد و با کوکاکولا رقابت کند، اشتباه پیش رفت؛ آنقدر اشتباه که بسیاری از فیلیپی‌هایی که «تب عدد» را تجربه کردند هنوز با آسیب‌های آن دست و پنجه نرم می‌کنند.

داستان از این قرار است که در سرتاسر ۷ هزار و ۶۴۱ جزیره فیلیپین، تبلیغات به مصرف‌کنندگان پپسی وعده داده بودند که با خرید بطری نوشابه‌ای که عدد برنده بر آن نوشته شده می‌توانند برنده یک میلیون پزو شوند. وعده‌ای که درنهایت با یک نقص کامپیوتری در چاپ عدد «۳۴۹» بر روی هزاران بطری به‌جای تنها دو بطری، به فاجعه تبدیل شد.

این اشتباه به این معنی بود که به جای دو برنده جایزه بزرگ اکنون صدها نفر برای گرفتن جایزه میلیون پزویی که وعده داده شده بود، حق خود را فریاد می‌زدند. پپسی باید حدود ۳۲ میلیارد می‌پرداخت تا به وعده خود عمل کند. این مبلغ معادل ۶۸ هزار دلار امروز و ۶۱۱ برابر میانگین حقوق ماهانه بود.

بیشتر جوایز روزانه مبلغ کمی حدود ۱۰۰ پزو داشتند که معادل حدود ۵ دلار آمریکاست. اما وعده جایزه بزرگ آنقدر وسوسه‌انگیز بود که مردم بازی را ادامه دادند. مسابقه در ابتدا قرار بود در ۸ می به پایان برسد اما فروش پپسی در فیلیپین آنقدر بالا رفت که آن را تا یک ماه دیگر تمدید کردند.

در ۲۵ می لحظه بزرگ فرا رسید. درپوش برنده جایزه بزرگ با عدد برنده ۳۴۹ اعلام شد و این آغاز فاجعه بود.

به جای دو برنده پیش‌بینی‌شده، ۸۰۰ هزار نفر با درپوش ۳۴۹ آماده گرفتن جایزه بزرگ بودند. مردم که تصور می‌کردند یک‌شبه میلیونر شده‌اند برای جشن گرفتن به خیابان‌ها ریختند.

مدیران پپسی که متوجه اشتباه خود شدند، همان شبی که عدد ۳۴۹ به عنوان رقم برنده جایزه بزرگ اعلام شد جلسه اضطراری برگزار کردند تا راه‌حلی پیدا کنند.

آنها تصمیم گرفتند برنامه کامپیوتری را مقصر اعلام کنند و برای هر برنده مبلغ ۵۰۰ پزو را پیشنهاد کردند. برخی این پیشنهاد را پذیرفتند اما اغلب آنها حاضر به قبول این مبلغ نشدند و خشمگین‌تر شدند. آنها می‌خواستند که پپسی جایزه وعده‌داده‌شده را کامل پرداخت کند.

هنگامی که پپسی از پرداخت مبلغ اصلی امتناع کرد،‌ مردم شورش کردند. اعتراضات به خشونت کشیده شد و مردم به سمت کارخانه‌های پپسی یورش بردند.

یک معلم و یک کودک پنج ساله در اثر انفجار نارنجکی که به سمت کامیون پپسی در خیابانی شلوغ پرتاب شد، جان خود را از دست دادند. دست‌کم سه نفر دیگر جان خود را در آشوب‌ها از دست دادند.

بعداً دادگاه‌های متعددی از پپسی حمایت کردند و فیلیپینی‌های بسیاری را که به دنبال مطالبات خود بودند ناامید گذاشت.