نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران چه جنگنده هایی در اختیار دارد؟

جمهوری اسلامی ایران چند روز پیش حمله موشکی و پهپادی بی‌سابقه‌ای را علیه اسرائیل انجام داد. این اولین باری بود که ایران اقدام نظامی مستقیم علیه تل آویو را انتخاب می‌کرد. در حالی که حمله اولیه در اوایل هفته متکی به پهپادهای ایران بود، در ادامه این مطلب به بررسی توانایی‌های رزمی فعلی نیروی هوایی ایران از دیدگاه یک رسانه خارجی تخصصی هوایی به نام Simple Flying می پردازیم. لازم به ذکر است که در این مطلب تنها به نیروی هوایی ارتش پرداخته شده است.

حقایقی کوتاه در مورد نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران

راهنمای جهانی هواپیماهای نظامی مدرن (WDMMA) موجودی فعال نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران را ۳۴۳ هواپیما اعلام کرده است که این نیرو، را در رتبه ۴۳اُم در میان تمام ۱۰۰ نیروی هوایی متعلق به ۷۴ کشور جهان که این وبسایت آن ها را بررسی می کند قرار داده است. این وبسایت ۱۸۳ مورد از این پرنده های جنگی را به عنوان جنگنده برچسب گذاری می کند و این دسته را به زیر مجموعه های جنگنده صرف، رهگیر، چند منظوره و هواپیمای تهاجمی تقسیم می کند.

گزارش سال ۲۰۱۱ توسط موسسه خاورمیانه، نیروی انسانی نیروی هوایی ارتش ایران را ۳۷,۰۰۰ پرسنل تخمین می زند.

جنگنده F-4 Phantom II

جنگنده F-4 Phantom II ساخت کمپانی مک دانل داگلاس پرتعدادترین هواپیمای جنگی موجود در زرادخانه نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است، هواپیمایی که توسط نیروهای مسلح دو تن از رقبای فعلی جمهوری اسلامی، یعنی اسرائیل و ایالات متحده، به کررات در میدان نبرد مورد تست قرار گرفت.

بنابراین، چگونه یک کشور ضدغربی مانند ایران ۶۳ نسخه – طبق گزارش WDMMA – به یک هواپیمای طراحی شده توسط کشوری متخاصم دست یافت؟ این ها جنگنده های آمریکایی هستند که در زمان شاه خریداری شدند، یعنی زمانی که ایران در واقع با آمریکا و اسرائیل متحد بود.

فانتوم اولین بار در سال ۱۹۵۸ رونمایی شد و در دوران اوج خود یک هواپیمای جنگی واقعاً پیشرفته بود. همانطور که نویسنده مقاله ای در The National Interest نوشته است: « F-4 در مدت زمان کوتاهی تأثیر بسیار زیادی برجای گذاشت و ۱۶ (درست است، شانزده) رکورد جهانی در زمینه سرعت و ارتفاع را بین سال‌های ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۲ به نام خود ثبت کرد. ۵ مورد از این رکوردها همچنان پابرجا بود تا اینکه F-15 Eagle که محصول دیگری از مک دانل داگلاس بود و در سال ۱۹۷۵ عرضه شد این رکوردها را جابجا کرد… این ترکیب از سرعت بالا و سایز بزرگ، خلبان کهنه کار جنگ ویتنام، دیک اندرگ را بر آن داشت تا به شوخی بگوید که این پرنده بزرگ “اثباتی بر این مدعاست که اگر پیشرانه ای به اندازه کافی را پشت یک آجر قرار دهید، می توانید آن را به پرواز در آورید.”».

نیازی به گفتن نیست که فانتوم مدت هاست با دوران اوج خود فاصله گرفته است، با این حال نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران مصرانه این پرنده جنگی مغرور را به پرواز در می آورد. در واقع، طبق اخبار بی‌بی‌سی، ایرانی‌ها از آنها در نبردها در سال ۲۰۱۴ در حملات علیه دولت اسلامی (داعش) از این جنگنده ها استفاده کردند.

F-14 Tomcat

یکی دیگر از پرنده‌های جنگی که ایران از ایالات متحده خریداری کرد، F-14 Tomcat است که به لطف فیلم پرفروش Top Gun: Maverick برای مخاطبان آمریکایی دنیای سینما شناخته شده است.

خلبانان ایرانی تامکت ادعا کرده اند که نسبت کشتار ۱۳۰:۴ در طول جنگ ایران و عراق با این جنگنده به دست آمده است، یعنی اینکه تامکت های ایرانی توانستند ۱۳۰ جنگنده عراقی را ساقط کرده و در این مدت تنها ۴ فروند تامکت ایرانی ساقط شدند. درست مانند فانتوم، تامکت قدیمی نیز دوران اوج خود را پشت سر گذاشته است، در حالی که اولین بار در سال ۱۹۷۰ سرویس شد. تخمین زده می شود که نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران ۲۶ فروند تامکت در اختیار دارد.

F-5E یا تایگر ۲/ صاعقه

این پرنده جنگی متعلق به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران یکی دیگر از جنگنده های آمریکایی است که توسط فرانچایز Top Gun جاودانه شده است: در نسخه اصلی تاپ گان در سال ۱۹۸۶، F-5 Freedom Fighter نقش یک MiG-28 را بازی می کند. نوع اورجینال Tiger II اولین پرواز خود را در سال ۱۹۷۲ انجام داد. علاوه بر ایران، امروزه مهمترین کاربر این هواپیما نیروی هوایی جمهوری تایوان است.

علاوه بر ۱۷ فروند F-5 ساخت آمریکا، ایران همچنین دارای ۸ نسخه بومی از آن به نام صاعقه محصول هسا است که در گزارش WWMDA درباره آن آمده است: «صاعقه آرایش تک سرنشینی و دو موتوره اش را حفظ کرده است، اما هواپیماهای با دم به بیرون تاب خورده را معرفی کرد… اولین پرواز در جولای ۲۰۰۴ انجام شده و ورود به سرویس در سپتامبر ۲۰۰۷ آغاز شد».

F1 Mirage

نیروی هوایی ارتش ایران به یک جت غربی دیگر نیز دسترسی دارد. این جنگنده ساخت سال ۱۹۶۶ فرانسه در طول جنگ ایران و عراق مورد استفاده عمده طرف مقابل نیز قرار گرفت. در حالی که F1 Mirage ساخت کمپانی داسو مدت‌هاست که از نیروی هوایی عراق محو شده است، طبق گزارش‌ها، نیروی هوایی ارتش ایران هنوز ۹ فروند از آنها را حفظ کرده است.

Mikoyan MiG-29 “Fulcrum”

علاوه بر پرنده های جنگی ساخت غرب، نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران دارای تعداد قابل توجهی از جنگنده های ساخت کشورهای غیر غربی نیز هست. جنگنده MiG-29 طراحی شده توسط شوروی یک نمونه بارز از این جنگنده های غیرغربی است – تخمین زده شده که نیروی هوایی ارتش ایران ۲۰ فروند جنگنده فالکروم در اختیار دارد. در مقایسه، Fulcrum جدیدترین هواپیمای جنگی ایران است. این جت پس از انجام اولین پرواز خود در اکتبر ۱۹۷۷، به طور رسمی در آگوست ۱۹۸۳ معرفی شد. روی کاغذ، میگ-۲۹ قرار بود رقیبی برای F-15 و F-16 باشد، اما نبردهای هوایی واقعی در طول عملیات طوفان صحرا و نیروهای ائتلاف خلاف این را نشان دادند.

Sukhoi Su-24 “Fencer”

یکی دیگر از طرح های شوروی، سوخو سو-۲۴، تنها پرنده جنگی در زرادخانه نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است که توسط WDMMA در رده “تهاجمی ” تعیین شده است. این بمب افکن مافوق صوت با هندسه متغیر امسال پنجاهمین سالگرد تولد خود را جشن می گیرد و ارتش ایران ۲۳ فروند از آن را در اختیار دارد.

Chengdu J-7/F-7 ‘Fishcan”

بررسی خود را از قابلیت‌های هواپیمای نیروی هوایی ایران با جنگنده ای که توسط یک کشور کمونیستی متفاوت – جمهوری خلق چین – تولید شده است، به پایان می‌رسانیم. بله، این یک کپی چینی از MiG-21 شوروی “Fishbed” است که ناتو نام مشابه “Fishcan” را برایش انتخاب کرده است. این جت جنگنده نسل سوم اولین پرواز خود را در ژانویه ۱۹۶۶ انجام داد و بین سال های ۱۹۶۵ تا ۲۰۱۳ حدود ۲,۴۰۰ فروند از آن تولید شد. نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران ۱۷ فروند از آنها را در اختیار دارد.