آیا جت جنگنده نسل هفتم وجود دارد؟ ویژگی های آن چه خواهد بود؟

هیچ جت جنگنده نسل هفتمی در حال توسعه نیست و انتظار نمی رود که نسل ششم جت های جنگنده تا سال ۲۰۳۰ وارد خدمت شود. با در نظر گرفتن این موضوع، در ادامه این مطلب نگاهی به چگونگی تکامل جت های جنگنده خواهیم کرد و خواهیم دید که تصورمان از یک هواپیمای نسل هفتم چگونه خواهد بود.

در حالی که اکثر مردم با جنگنده های نسل چهارم مانند اف-۱۶ فایتینگ فالکون ساخت جنرال داینامیکس و جنگنده های نسل پنجم مانند F-35 لایتنینگ II ساخت لاکهید مارتین آشنا هستند، چندین کشور مشغول کار بر روی یک هواپیمای نسل ششم هستند. وقتی به توپ کریستالی نشان دهنده آینده نگاه می کنیم، می توان گفت که با توجه به پیشرفت های تکنولوژیکی، مفهوم جنگنده نسل هفتم چندان دور از ذهن نیست.

با این حال، قبل از اینکه یک جنگنده نسل هفتمی را تصور کنیم، اجازه دهید ابتدا مفهوم نسل در جت های جنگنده را بررسی کنیم و ببینیم که چه معنایی دارد و هواپیماهای نظامی چگونه تکامل یافته اند.

نسل های جت جنگنده

در سال ۱۹۹۰، ریچارد پی. هالیون، مشاور ارشد مسائل هوا و فضا در پنتاگون، طبقه بندی جت های جنگنده را به شش نسل هواپیما بر اساس دسته های زیر پیشنهاد کرد:

• مادون صوت
• هماصوتی (سرعتی مساوی با سرعت صوت)
• مافوق صوت
• ماخ-۲
• چند ماموریتی
• قدرت مانور بالا

جت های جنگنده نسل اول

جت های جنگنده نسل اول در روزهای پایانی جنگ جهانی دوم توسعه یافتند، و در حالی که شبیه به طرح های مورد استفاده برای هواپیماهای پیستونی مانند سوپرمارین اسپیت فایر و مسرشمیت Bf 109 بودند، بال هایی مایل و دارای شیب داشتند و از موتورهای جت نیرو می گرفتند. نمونه هایی از جت های جنگنده نسل اول هواپیماهای زیر هستند:

• Messerschmitt Me 262
• Gloster Meteor
• de Havilland Vampire
• Lockheed F-80

جت های جنگنده نسل دوم

جنگ کره (۱۹۵۳-۱۹۵۰) سازندگان هواپیماهای نظامی را با چالش‌های جدیدی در طراحی هواپیماهایی که بتوانند به طور مؤثر در سرعت‌های بالا عمل کنند، مواجه کرد. پس از جنگ جهانی دوم، جت های جنگنده عمدتاً برای رهگیری سایر هواپیماها استفاده می شدند. با این حال، طراحان به زودی نیاز به هواپیماهای چند منظوره را درک کردند، هواپیماهایی که بتواند با هواپیماهای دیگر مبارزه کند و مأموریت های پشتیبانی زمینی را انجام دهد. نمونه هایی از جنگنده های جت نسل دوم عبارتند از:

• Lockheed F-104 Starfighter
• Mikoyan-Gurevich MiG-21
• English Electric Lightning
• Dassault Mirage III

جت های جنگنده نسل سوم

جت های جنگنده نسل سوم که به گونه ای طراحی شده بودند که بتوانند نقش های زیادی را ایفا کنند و چندین نوع مهمات را حمل کنند. آن ها همچنین قادر بودند بمب های هدایت لیزری شلیک کنند و در عین حال قادر به انجام نبردهای هوا به هوا نیز بودند. نمونه هایی از جنگنده های نسل سوم جت عبارتند از:

• McDonnell Douglas F-4 Phantom
• Mikoyan-Gurevich MiG-23
• Sukhoi Su-17
• Shenyang J-8
• Hawker Siddeley Harrier

نسل چهارم جنگنده های جت

در دهه ۱۹۷۰، طراحان هواپیما شروع به استفاده از مواد کامپوزیتی مانند فیبر کربن، فناوری پرواز با سیم و حسگرهای پیشرفته‌تر کردند. جت های نسل سوم قبلی عمدتاً برای سرعت طراحی شده بودند و از موشک های هوا به هوا مانند Sparrow و Sidewinder استفاده می کردند. در اینجا، جت‌های جنگنده نسل چهارم بسیار سبک‌تر بوده و نسبت پیشرانه به وزن بیشتری داشتند که باعث می‌شد قدرت مانور بیشتری داشته باشند. جنگنده های قابل توجه نسل چهارم عبارتند از:

• General Dynamics F-16
• Saab 37 Viggen
• Panavia Tornado

جت های جنگنده نسل پنجم

به دنبال پیشرفت های عظیم در فناوری کامپیوتری، دیجیتالی شدن و پنهانکاری، نسل پنجم جت های جنگنده پیشرفته ترین هواپیماهای نظامی امروزی هستند. در حالی که جنگنده های نسل چهارم بر قابلیت مانور و رهگیری در فاصله نزدیک تاکید داشتند، جنگنده های نسل پنجم هواپیماهای چند منظوره با قابلیت های پنهانکاری و آویونیک پیشرفته هستند. نمونه هایی از جت های جنگنده نسل پنجم عبارتند از:

• Lockheed Martin F-22 Raptor
• Lockheed Martin F-35 Lightning II
• Chengdu J-20
• Sukhoi Su-57

جت های جنگنده نسل ششم

در حالی که هنوز در حال توسعه هستند، انتظار می رود جنگنده های جت نسل ششم با فناوری جدید و درس های آموخته شده از هواپیماهای نسل پنجم ساخته شوند. با تمرکز بر تهدیدات آینده، نقش جت جنگنده به عنوان یک هواپیمای برتری هوایی اهمیت کمتری دارد. اکنون این جنگنده بر روی انجام ماموریت های سرنشین دار و بدون سرنشین در حین کار در کنار هواپیماهای بدون سرنشین تمرکز دارد. در حال حاضر، ایالات متحده و روسیه در حال کار بر روی توسعه یک جنگنده نسل پنجم برای رسیدن به نسل جدید هستند، در حالی که کشورهای دیگری مانند بریتانیا، ژاپن، سوئد، فرانسه، آلمان و ایتالیا برای ساخت یک جت جنگنده جدید نسل ششم با یکدیگر همکاری می کنند.

جت های جنگنده نسل هفتم

در حالی که جت جنگنده نسل ششم هنوز در حال توسعه است، هر جت نسل هفتمی احتمالاً از همان الگوی تکامل جنگنده های جت در طول دهه های گذشته پیروی خواهد کرد. در گذشته، نسل‌های جت‌های جنگنده بر اساس موفقیت‌های گذشته و در عین حال ادغام فناوری‌های جدید ساخته می شدند.

برنامه هایی مانند B-21 Raider از کمپانی نورثروپ گرومن در حال پیشرفت فناوری مورد استفاده برای ساخت بمب افکن پنهانکار B-2 Spirit هستند. با این حال، با تمرکز نیروی هوایی ایالات متحده (USAF) بر روی پهپادها، احتمال استفاده از هواپیماهای سرنشین دار در آینده کمتر می شود.

همه صحبت ها در مورد هواپیماهای بدون سرنشین و هوش مصنوعی است

اگر به جنگ کنونی در اوکراین پس از تهاجم روسیه به این کشور در فوریه ۲۰۲۲ نگاه کنید، خواهید دید که چگونه هواپیماهای بدون سرنشین یا همان پهپادها شیوه جنگیدن را تغییر داده اند. در جنگ اوکراین، هزاران پهپاد در مقیاسی بی سابقه برای انجام وظایف زیر استفاده شده است:

• ردیابی نیروهای دشمن
• هدایت توپخانه و بمب
• پرتاب مهمات روی اهداف
• تعقیب و تخریب وسایل نقلیه در حال حرکت

در کنار توسعه جت های جنگنده نسل ششم، نیروی هوایی ایالات متحده در حال کار بر روی چیزی است که آن را “هواپیمای رزمی مشترک (CCA)” می نامد. CCA یک هواپیمای بدون سرنشین است که در کنار جت های جنگنده نسل ششم و بمب افکن های پنهانکار فعالیت می کند. برخلاف حامل های هوایی جنگی بدون سرنشین فعلی (UCAV) مانند Predator و Reaper که برای شناسایی و انهدام اهداف خاص با موشک های هلفایر استفاده می شوند، CCA از هوش مصنوعی استفاده خواهد کرد. نیروی هوایی ایالات متحده در حال کار بر روی سناریوی داشتن یک هواپیمای خلبان دار با چندین CCA است. هواپیمای سرنشین دار می تواند از فاصله ای ایمن انجام ماموریت کند در حالی که به CCA ها اجازه می دهد تا قسمت های خطرناک ماموریت را انجام دهند.

کشورهایی مانند چین قابلیت‌های دفاعی زمین به هوای خود را به میزان قابل توجهی بهبود بخشیده‌اند که در صورت وقوع درگیری بین ایالات متحده و چین، استقرار هواپیماهای سرنشین‌دار را با خطر مواجه می کند. به عنوان بخشی از بودجه سال ۲۰۲۵، نیروی هوایی ایالات متحده ۵۵۹ میلیون دلار برای توسعه بیشتر سیستم هوایی CCA خود درخواست کرده است. در حال حاضر، قیمت تولید هر فروند F-35 Lightning II بیش از ۲۰ میلیون دلار (بدون هزینه های توسعه و غیره) است و نیروی هوایی معتقد است CCA دو سوم هزینه کمتری دارد. با نگاهی به اینکه چگونه وسایل نقلیه هوایی بدون سرنشین (پهپادها) برای جایگزینی هواپیماهای سرنشین دار ساخته می شوند، می توان فرض کرد که جت های جنگنده نسل هفتم بدون سرنشین بوده و با استفاده از هوش مصنوعی (AI) کار می کنند.