دلیل علمی قدبلند شدن فرزندان والدین کوتاه‌ قد چیست؟

اگر زوجی قدبلند باشند، احتمال دارد که فرزندانشان هم قدبلند شوند.

و اگر والدین کوتاه قد باشند، احتمالاً فرزندانشان نیز قد کوتاه خواهند بود، درست است؟

نه لزوماً. ژنتیک نقش مهمی در تعیین قد دارد، اما عوامل دیگری هم در این زمینه مؤثر هستند.

دکتر سارا جارویس، پزشک عمومی و مدیر بالینی در این باره گفته است:

ژنتیک عامل اصلی مؤثر بر قد است. اما باید توجه داشت که ژنتیک از هر دو والد به ارث می‌رسد و اگر یکی از والدین اعضای بلندقدی در خانواده داشته باشد، حتی اگر خودش خیلی قدبلند نباشد، باز هم ممکن است این ژن را به فرزندانش منتقل کند.

به عنوان نمونه، گری بارلو، خواننده ۱۷۰ سانتی‌متری گروه «تیک دت» که ۵۳ سال دارد، با انتشار عکسی خانوادگی در فضای مجازی توجه زیادی را به خود جلب کرد. در این عکس، پسر ۲۴ ساله‌اش دنیل، با قد ۱۸۸ سانتی‌متری خود در کنار پدرش بسیار بلندتر به نظر می‌رسید.

در این تصویر، دان اندروز، همسر گری با قدی نزدیک به قد خود گری و دختر کوچکترشان دیزی ۱۵ ساله که کمی کوتاه‌تر از آنهاست نیز دیده می‌شود.

اما چرا دنیل این‌قدر از پدرش بلندتر است؟

کارشناسان معتقدند که قد والدین می‌تواند راهنمایی برای پیش‌بینی قد فرزندان باشد. برای مثال، اگر قد مادر ۱۶۷ سانتی‌متر و قد پدر ۱۷۸ سانتی‌متر باشد، احتمالاً قد فرزندشان حدود ۱۷۲ سانتی‌متر خواهد بود.

اما اگر پدربزرگ قدبلندی داشته و پدرش هم قدبلند بوده باشد، ممکن است که فرزندان نیز قدبلند شوند.

البته ژن‌ها تنها عامل تعیین‌کننده قد نیستند. عواملی مثل تغذیه، کمبودهای هورمونی و برخی بیماری‌ها هم در این زمینه تأثیرگذارند.

تغذیه مادر در دوران بارداری و همچنین تغذیه مناسب کودک در سال‌های اولیه زندگی می‌تواند تأثیر زیادی بر رشد قد او داشته باشند. کمبودهای هورمونی و بیماری‌های ارثی نیز می‌توانند در مواردی بر میزان رشد تأثیرگذار باشند.

یک عامل دیگر، جنسیت است. دختران در سنین پایین‌تر سریع‌تر از پسران رشد می‌کنند. اما در نهایت، طبق مطالعات، میانگین قد مردان بالغ حدود ۱۴ سانتی‌متر بیشتر از زنان بالغ است. این تفاوت به سطح بالاتر هورمون تستوسترون در مردان بازمی‌گردد که باعث رشد بیشتر استخوان‌ها و سلول‌های بدن می‌شود.

از لحاظ تغذیه‌ای، شاید در کودکی والدینتان به شما گفته باشند که خوردن سبزیجات شما را قوی‌تر می‌کند. هرچند این جمله دقیقاً درست نیست، اما مصرف غذاهای مغذی در دوران کودکی برای رشد مناسب بسیار مهم است.

به گفته سایت Healthline، «رژیم غذایی سالم می‌تواند به رشد فرد تا حداکثر قدی که ژنتیکش تعیین می‌کند کمک کند. در حالی که رژیم غذایی نامناسب ممکن است منجر به کوتاه‌تر بودن فرد نسبت به والدینش شود».

این بدان معناست که افرادی که دسترسی کمتری به غذاهای سالم دارند، مانند کسانی که در شرایط اقتصادی ضعیف‌تر یا کشورهای فقیرتر زندگی می‌کنند، ممکن است قد کوتاه‌تری داشته باشند.

همچنین هورمون‌ها نقش مهمی در رشد قد دارند. کمبود یا اختلال در هورمون‌هایی مثل هورمون تیروئید، هورمون رشد و هورمون‌های جنسی (مثل تستوسترون و استروژن) می‌توانند میزان رشد بدن را افزایش یا کاهش دهند.

برای مثال، کودکانی که به کم‌کاری تیروئید دچار می‌شوند، ممکن است قد کوتاه‌تری نسبت به میانگین داشته باشند. از طرف دیگر، افرادی که به آکرومگالی مبتلا می‌شوند (یعنی بدنشان هورمون رشد بیش از حد تولید می‌کند) ممکن است قدبلندتر از میانگین باشند.

علاوه بر این، بیماری‌ها و شرایط پزشکی خاصی نیز می‌توانند بر قد فرد تأثیر بگذارند.

کوتولگی یا کوتاه‌قامتی یکی از شناخته‌شده‌ترین شرایطی است که باعث کوتاهی قد می‌شود و معمولاً بر اثر ژنتیک یا کمبود هورمون رشد به وجود می‌آید. همچنین، ممکن است که این حالت به دلیل ابتلا له سندرم‌های ژنتیکی مانند سندرم ترنر، نونان یا پرادر-ویلی ایجاد شود.

از سوی دیگر، شرایطی که می‌توانند منجر به آکرومگالی شوند، شامل سندرم مارفان (اختلال در بافت‌های پیوندی بدن) و سندرم کلاینفلتر (وجود یک کروموزوم X اضافی در مردان) هستند.

حتی تحقیقات نشان داده اند که عوامل محیطی مانند آلودگی هوا می‌توانند باعث کاهش رشد و کوتاه‌قدی شوند و زایمان زودرس هم ممکن است بر قد تأثیرگذار باشد.

در نهایت، میزان فعالیت بدنی نیز می‌تواند در تعیین قد تأثیر داشته باشد. اگرچه دویدن یا وزنه‌برداری باعث نمی‌شود که قد شما به طور چشمگیری افزایش یابد، اما ورزش می‌تواند به بهبود وضعیت بدن کمک کند و باعث شود که قد شما بلندتر به نظر برسد.