سوئد در آتش خشونت؛ ۳۰ بمب‌گذاری در یک ماه و مرگبارترین تیراندازی تاریخ این کشور

سوئد، کشوری که روزگاری نماد آرامش و لیبرالیسم بود، اکنون با موجی از خشونت بی‌سابقه مواجه شده است. باندهای جنایتکار برای تسلط بر بازار مواد مخدر با یکدیگر درگیر شده‌اند و بمب‌گذاری‌ها و تیراندازی‌های مرگبار به امری روزمره تبدیل شده است. در این گزارش، نگاهی به علل و پیامدهای این بحران امنیتی در سوئد می‌اندازیم.

مرگبارترین تیراندازی جمعی در تاریخ سوئد در یک دانشگاه

سه‌شنبه‌ی گذشته (۴ فوریه)، فردی ۳۵ ساله در حمله‌ای که نخستین تیراندازی در یک مدرسه و مرگبارترین تیراندازی جمعی در تاریخ سوئد بود، ۱۰ دانشجو را در یک مرکز آموزش بزرگسالان در شهر اوربرو واقع در غرب استکهلم به قتل رساند و سپس خودکشی کرد.

مدرسه کامپوس ریزبرگسکا، محل وقوع این تیراندازی، کلاس‌های آموزشی در مقاطع ابتدایی و متوسطه را برای بزرگسالان بالای ۲۰ سال ارائه می‌دهد.

سلیم اِسکیف، پرستاری ۲۸ ساله که از جنگ سوریه گریخته بود، در حالی که جان می‌داد، برای آخرین بار با نامزدش تماس ویدیویی برقرار کرد. نامزدش، کارین الیا، با گریه می‌گوید: «گفت خیلی دوستم دارد… قرار بود ۲۵ جولای ازدواج کنیم.» اما سلیم به همراه ۹ نفر دیگر در این حمله مرگبار جان خود را از دست داد.

 او که پناهنده‌ای از حلب بود، پس از کشته شدن پدرش در جنگ، با مادر و خواهرش به سوئد آمده بود و در مدرسه ریزبرگسکا مشغول یادگیری زبان سوئدی بود.

عامل قتل عام دانشگاه؛ مردی منزوی با گذشته‌ای پر از نشانه‌های هشداردهنده

ریکارد اندرسون، مرد ۳۵ ساله‌ای که ۱۰ نفر را در این کالج به قتل رساند، یک سوئدی بومی بود. او که دارای مجوز شکار بود، با لباس نظامی و سلاح‌های نیمه‌اتوماتیک وارد دانشگاه شد و قربانیانش را یکی پس از دیگری به قتل رساند.

یوناس ریکارد سیمون، که بعدها نام خود را به ریکارد اندرسون تغییر داد، در شهر اوربرو به دنیا آمد و همان‌جا بزرگ شد. همکلاسی‌های دوران ابتدایی و راهنمایی‌اش او را فردی اجتماعی و خوش‌اخلاق توصیف می‌کنند، اما در سال‌های بعد، شخصیتی کاملاً متفاوت از او شکل گرفت. او در دوران دبیرستان به شدت منزوی شد، از ارتباط با دیگران پرهیز می‌کرد و حتی هنگام راه رفتن در خیابان، کلاه خود را تا روی صورتش پایین می‌کشید و اغلب دستش را مقابل دهانش می‌گرفت.

بر اساس گزارش رسانه‌های سوئدی، او در کلاس‌های ویژه‌ای برای افراد مبتلا به سندرم آسپرگر و اوتیسم عملکرد بالا شرکت می‌کرد. اوضاع تحصیلی‌اش چندان مساعد نبود و نتوانست تحصیلات متوسطه خود را به پایان برساند. این شکست باعث شد که از ورود به ارتش سوئد نیز محروم شود.

در روز حمله، اندرسون لباس نظامی پوشیده بود و با چندین اسلحه وارد پردیس دانشگاه شد. او ابتدا نارنجک‌های دودزا پرتاب کرد و سپس با دقت قربانیانش را یکی پس از دیگری به گلوله بست. شاهدان توصیف کرده‌اند که او بدون هیچ عجله‌ای حرکت می‌کرد، انگار که از پیش برنامه‌ریزی دقیقی برای این حمله داشت.

بر اساس ویدیوهای منتشرشده، این قاتل در زمان تیراندازی فریاد می‌زد: «شما باید اروپا را ترک کنید.» برخی از شاهدان معتقدند که انگیزه او نژادپرستی بوده است، چراکه دانشگاهی که او انتخاب کرد، محل تحصیل بسیاری از مهاجران بود.

به گفته پلیس، او هیچ پیامی از خود باقی نگذاشته و هیچ نشانه‌ای از ارتباطش با گروه‌های افراطی یا تندرو وجود ندارد.

بحران مهاجرت و تغییر سیاست‌های سوئد

با وجود شهرت سوئد به عنوان «ابرقدرت بشردوستانه»، این کشور در همگرایی مهاجران خود با مشکل مواجه شده است. بسیاری از مهاجران نسل دوم و سوم احساس طردشدگی می‌کنند و به سمت جرایم سازمان‌یافته کشیده می‌شوند.

تنها در ماه گذشته، بیش از ۳۰ بمب‌گذاری در سراسر کشور، به‌ویژه در استکهلم، رخ داده است. در این درگیری‌های خونین، جوانانی که اغلب کمتر از ۲۰ سال دارند، به خاطر پول و اعتبار خیابانی به قتل دست می‌زنند.

یک دهه پیش، سوئد سیاست‌های مهاجرتی بسیار باز و انسانی داشت. در سال ۲۰۱۴، فردریک راین‌فلت، نخست‌وزیر وقت، از مردم خواست که «قلب‌هایشان را به روی پناهندگان باز کنند.» اما اکنون شرایط تغییر کرده است. در سال ۲۰۱۵، سوئد ۱۶۳ هزار پناهنده را پذیرفت، اما بسیاری از آنها بدون شغل و آینده‌ای روشن در حاشیه شهرها رها شدند.

حالا، حزب دموکرات‌های سوئد که رویکردی سختگیرانه علیه مهاجرت دارد، به یکی از تأثیرگذارترین احزاب سیاسی تبدیل شده است. بسیاری از مردم سوئد معتقدند که سیاست‌های همگرایی در این کشور شکست خورده است.

قتل مردی که قرآن را سوزانده بود

اما خشونت در سوئد محدود به باندهای مواد مخدر نیست. هفته گذشته، سلوان مومیکا، پناهجوی عراقی که چندین بار در این کشور اقدام به آتش زدن قرآن کرده بود، در حالی که در حال پخش زنده در شبکه اجتماعی تیک‌تاک بود، هدف گلوله قرار گرفت. اکنون سرویس امنیتی سوئد در حال بررسی ارتباط احتمالی این ترور با کشورهای خارجی است.

اِبا بوش، معاون نخست‌وزیر، این قتل را «تهدیدی علیه دموکراسی» خواند. اما واقعیت این است که مشکلات امنیتی سوئد فراتر از یک ترور سیاسی است.

قوانین ضعیف مالکیت سلاح در سوئد

سوئد علاوه بر مشکلات مهاجرت و جرم و جنایت، با بحران مالکیت سلاح نیز مواجه است. در مورد عامل کشتار اخیر در دانشگاه سوئد نکته عجیب اینجاست که او به دلیل ناتوانی در تحصیل نتوانست وارد ارتش شود، اما مجوز قانونی برای داشتن چندین اسلحه را دریافت کرده بود.

این موضوع اکنون بحث‌های زیادی را در سوئد برانگیخته است. منتقدان سیاست‌های کنترل اسلحه در کشور، این حادثه را شاهدی بر نقص در سیستم صدور مجوز سلاح می‌دانند.

پس از این قتل‌عام وحشتناک، دولت سوئد قول داده است که قوانین حمل سلاح را سختگیرانه‌تر کند.