موشک ها و هواپیماهای سرنشین دار اغلب شبیه به یکدیگر هستند. این شباهت ظاهری بدین دلیل است که آنها هر دو ماشین های پرنده ای هستند که به یک اندازه کارآمد، موثر و آیرودینامیک طراحی شده اند. در دنیای القاب هواپیماهای نظامی ایالات متحده، F-104 Starfighter ساخت لاکهید به دلیل طراحی باریک و شبیه موشکش، موفق به کسب لقب موشکی با مردی در داخل آن شد.
پس ممکن است فکر کنید که موشک‌های کروز از همان موتورهایی استفاده می‌کنند که همتایان سرنشین دار خود استفاده می‌کنند. این گمانه از این جهت درست است که موتورهای جت معمولاً تامین نیروی موشک‌های کروز و بسیاری از هواپیماهای نظامی را بر عهده دارند، اما نکته مهمی که باید به خاطر داشته باشید این است که هر کدام برای نقش متفاوتی طراحی شده‌اند و به طور کلی، به روشی متفاوتی پرواز می‌کنند. و البته ابعاد و وزن آنها بسیار متفاوت خواهد بود.
برای روشن کردن این موضوع، برخی از موتورهایی که موشک‌های کروز استفاده می‌کنند و استفاده کرده‌اند، و همچنین مشخصات برخی از آنها را بررسی می‌کنیم تا ببینیم تا کجا می‌توانند پرواز کنند. به هر حال، دانستن اینکه کدام موتورها در داخل آن بدنه های صیقلی و مرگبار قرار گرفته‌اند یک چیز است، اما دانستن اینکه این سیستم‌ها امکان چه کاری را به آن ها می‌دهند کاملاً چیز دیگری است.
V-1 آلمانی، اولین موشک کروز
انواع مختلفی از موتور جت وجود دارد، و اولین موشک کروز جهان از موتوری استفاده کرد که برای زمان خود نوآورانه بود: پالس جت. یک موتور Argus 109-014 تامین کننده نیروی موشک Fieseler Fi-103 آلمانی بود که بیشتر با نام V-1 (یا Vengeance Weapon One به معنای سلاح انتقام) شناخته می شود.
این موشک کروز اولین بار در ژوئن ۱۹۴۴، در مراحل پایانی جنگ جهانی دوم، علیه لندن مورد استفاده قرار گرفت، و دارای یک موتور گازسوز بود که ۶۶۰ پوند نیروی پیشرانه تولید می‌کرد و در ابتدا حداکثر برد آن حدود ۲۴۰ کیلومتر بود. این برد کم به شدت کارایی آن را به عنوان یک سلاح کاهش می داد زیرا اهداف بالقوه آن را محدود می کرد، اما آزمایش و اصلاحات بیشتر، برد آن را بهبود بخشید. در نهایت، اولین موشک کروز جهان می‌توانست تا ۴۰۰ کیلومتر پرواز کند، به این معنی که لندن در فاصله ای بسیار دور از برلین (کمی بیشتر از ۹۳۰ کیلومتر) قرار داشته و امکان هدف قرار دادن آن از پایتخت آلمان ممکن نبود. در عوض، پایگاه های پرتاب موشک در پاس د کاله در نزدیکی سواحل فرانسه عمدتاً برای پرتاب V-1 مورد استفاده قرار گرفت.
این موشک کروز می‌توانست با حداکثر سرعت ۶۶۵ کیلومتر در ساعت پرواز کند و همچنین می‌توانست از بمب‌افکن Heinkel He 111 پرتاب شود. این ظرفیت به V-1 اجازه می دهد تا شهرهای مهم دیگری مانند آنتورپ، بلژیک را هدف قرار دهد. بعد از این موشک، موشک بالستیک V-2 توسط آلمان ساخته شد که تغییر بزرگی در عرصه موشک های استراتژیک در جهان بود.
طولی نکشید که موشک‌هایی معرفی شدند که می‌توانستند بسیار فراتر از آن چیزی که سلاح انتقام آلمان می‌توانست طی کند، پرواز کنند. در دهه بعد، در سال ۱۹۵۹، ارتش ایالات متحده اولین موشک ترسناک Atlas را به نمایش گذاشت که همچنان رکورد گینس را برای موشک های برد بلند در اختیار دارد: این موشک می تواند تا مسافت باورنکردی ۱۶,۵۷۱ کیلومتر پرواز کند. با این حال، چیزی که در اینجا باید به آن توجه کرد این است که این یک موشک از نوع کروز نیست، بلکه یک ICBM یا موشک بالستیک قاره پیما است. موشک‌های کروز در مسیر کم ارتفاعی در داخل جو زمین، در فاصله چند متری از سطح زمین، پرواز می‌کنند، در حالی که ICBM محموله‌های مرگبار خود را پیش از پایان پروازشان به فضا می‌برند و در نهایت به سمت هدف نهایی خود شیرجه می روند.
بنابراین، عملی بودن حکم می‌کند که موشک‌های ICBM دارای موتورهای راکتی باشند، در حالی که موشک‌های کروز از موتورهای جت استفاده می‌کنند. پیمودن یک مسیر دقیق و در فاصله نزدیک به زمین با کمک ژیروسکوپ پیشرفته و فناوری جی‌پی‌اس، شناسایی و رهگیری موشک کروز را بسیار دشوارتر می‌کند، اما همچنین به این معنی است که آنها معمولاً برد عملیاتی کمتری خواهند داشت. با این حال، آنها به همان اندازه موشک های قاره پیما مرگبار هستند. در بخش بعد، ما دقیقاً خواهیم دید که برخی از شناخته‌شده‌ترین – و ترسناک‌ترین – موشک‌های کروز چه موتورهایی دارند و تا چه مسافتی می‌توانند پرواز کنند.
موشک Storm Shadow (با نام مخفف Scalp)
یکی از شناخته‌شده‌ترین موشک‌های کروز قدرتمند جهان Storm Shadow است که در سال ۱۹۹۷ معرفی شد و اولین بار توسط نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا در سال ۲۰۰۴ خریداری گردید. این تنها یک سلاح بریتانیایی نیست، بلکه محصول یک تلاش مشترک بریتانیا و فرانسوی است (فرانسه به آن نام ساده تر Scalp را داده است). ایتالیا نیز قطعاتی برای Storm Shadow می سازد.
موشک کروز Storm Shadow می تواند با موتور میکروتوربو TRI-60-30 خود با حداکثر سرعت حدود ۹۶۰ کیلومتر در ساعت حرکت کند. برد آن در مدل های مختل متفاوت است. برد نسخه Apache AP کمی کمتر از ۱۴۰ کیلومتر است که برای Storm Shadow تا حدود ۵۴۷ کیلومتر افزایش می یابد. Scalp Naval به مراتب از انواع دیگر در این زمینه پیشی گرفته و بردی تا ۱۳۹۲ کیلومتر را ارائه می دهد. دلیل تفاوت فاحش این است که این مدل، همانطور که از نامش پیداست، می‌تواند از سیلوهای Sylver A70 کشتی یا با زیردریایی شلیک شود (در مورد دوم، حداکثر برد به حدود ۹۹۴ کیلومتر کاهش می‌یابد). این نسخه از موشک همچنین دارای یک موتور کمی متفاوت است، Microturbo Turbo Jet .50.
این موشک با طول ۵.۱ متر ظاهری ترسناک دارد و بخش مهمی از زرادخانه بالقوه جنگنده رافال ساخته کمپانی فرانسوی داسو و همچنین جنگنده های دیگر از جمله یوروفایتر تایفون، میراژ ۲۰۰۰ و تورنادو است.
موشک Tomahawk
موشک کروز ویرانگر تاماهاک ساخت ایالات متحده یکی دیگر از نمونه‌های بسیار پیشرفته و با قدمت فراوان است. از سال ۱۹۸۳، زمانی که به زرادخانه ایالات متحده ملحق شد، این موشک کروز در ظاهرهای مختلفی استفاده شده است. این موشک اولین تجربه رزمی خود را کمتر از یک دهه بعد، در طی عملیات طوفان صحرا، در قالب نسخه Block II TLAM-A انجام داد. در این عملیات، تاماهاک کاربردی را نشان داد که بیشتر به خاطر آن شناخته می شود: نفوذ در مواضع دفاعی.
در طول چند دهه، این موشک ستون فقرات زرادخانه موشکی ایالات متحده بوده و به لطف یک برنامه ثابت ارتقاء و توسعه مجدد که آن را در دائماً در لبه فناوری موشک های کروز نگه داشته است، به طور فزاینده ای مرگبار شده است. کمپانی ریتون سازنده این موشک گزارش داده که جدیدترین نسخه موشک کروز تاماهاک در سال ۲۰۲۰ معرفی شد، جایی که خانواده Block V توانایی حمله به کشتی های متحرک در اقیانوس و سایر اهداف دشوار را دارد، در حالی که از فناوری های ارتباطی پیشرفته ای برخوردار است که امکان پیش بینی مسیر پرواز و هدف گیری کشتی های دشمن را فراهم می کند. این خانواده موشکی آنقدر پیچیده است که پیش بینی می شود تا سال ۲۰۴۰ و پس از آن مورد استفاده قرار گیرد.
این سلاح خارق العاده از موتور راکتی ARC MK 135 و یک موتور توربوفن F415 ساخت شرکت ویلیامز اینترنشنال نیرو می گیرد. موشک تاماهاک به عنوان یک موشک کروز دوربرد طبقه بندی می شود و موتور و پیشرانه آن می توانند آن را تا بردی در حدود ۲,۴۰۰ کیلومتر پیش ببرند. سرعت موشک کروز تاماهاک تقریباً به ۸۸۰ کیلومتر در ساعت می رسد.
موشک روسی 3M-54 Kalibr یکی دیگر از موشک های کروز با شهرت ترسناک است که طول آن به ۸.۹ متر می رسد. نقش‌های آن در زرادخانه کرملین بسیار و متنوع هستند، زیرا مانند بسیاری از سلاح‌هایی که برای مدت طولانی در خدمت بوده‌اند (آزمایش‌های موشک در سال ۲۰۰۴ آغاز شد)، تغییرات متعددی نیز در این موشک ایجاد شده است.
این نسخه ها عبارتند از 3M54-E که به عنوان یک موشک ضد کشتی طراحی شده است و 3M-14E که برای مبارزه با اهداف در خشکی توسعه یافته است. با این حال، مدل پایه این موشک 3M-54-1 نام دارد که استانداردها را تعیین می کند و قدرت و توان کل خانواده این موشک را مشخص می کند. مجله Global Defense News آن را با بردی بین ۲۱۹ تا ۳۲۸ کیلومتر فهرست کرده و از یک سیستم بسیار جالب برای تامین نیرو استفاده می کند. یک موتور توربوجت – TRDD-50B توسط مدل‌های خانواده کالیبر استفاده می‌شود – طبق معمول در قلب این سیستم موشکی وجود دارد، اما برای افزایش تأثیر آن، آخرین مرحله از مسیر پرواز این موشک کروز روسی با استفاده از یک بوستر ثانویه همراه است که آن را با سرعت های فراصوت می رساند.
در نوامبر ۲۰۲۴، نیوزویک گزارش داد که توانایی های کالیبر روسی مشابه موشک آمریکایی تاماهاک است. این روزنامه به نقل از ویلیام فریر، پژوهشگر امنیت ملی در شورای ژئواستراتژی بریتانیا، نوشت: «تهدید کالیبر نباید دست کم گرفته شود، اما سابقه رزمی تاماهاک چشمگیرتر است.»
بدون نظر