حمله جنگنده‌های B-2 آمریکا به تأسیسات هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان، معادلات جنگ ایران و اسرائیل را وارد مرحله‌ای تازه کرده است. در حالی که برخی تحلیلگران نسبت به تبعات ویرانگر گسترش درگیری هشدار می‌دهند، برخی دیگر نیز به حق ایران در پاسخگویی به حملات ایالات متحده تاکید دارند. در این میان، برخی تحلیلگران تأکید بر «دیپلماسی فعال» به‌عنوان تنها راه عقلانی پیش‌روی ایران بیش از هر زمان دیگری مهم می‌دانند. درحالی که تصمیم‌گیری در این مورد بر عهده مقامات سیاسی و نظامی کشور است، آیا تهران می‌تواند با اتکا به ابزارهای دیپلماتیک، از تشدید جنگ و ورود بیشتر آمریکا به این تخاصم جلوگیری کند؟ رویداد ۲۴ در گفتگو با یک کارشناس سیاسی سعی کرده به این سوال پاسخ دهد:
امیر دبیری‌مهر: ظرفیت ایرانیان مقیم آمریکا را برای لابی فعال کنید
امیر دبیری‌مهر، رئیس اندیشکده «قلم» و کارشناس مسائل سیاسی می‌گوید به مرحله آخر جنگ رسیده‌ایم: «چند ماه دیپلماسی برای جلوگیری از جنگ بود، پاسخ به اسراییل برای تنبیه متجاوز و بازدارندگی آمریکا از ورود به جنگ بود، اما آمریکا با حمله به سه سایت هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان مرحله آخر جنگ را آغاز کرد.»
او پیروزی نظامی بر آمریکا را غیرمحتمل خوانده و می‌گوید خواسته مسئولان کشور هم نیست چون شکست در آن هم یعنی نابودی.
به گفته دبیری‌مهر دیپلماسی فعال باید در اولویت سیاست خارجی ایران قرار گیرد. «در حال حاضر، مهم‌ترین اولویت دیپلماسی ما باید معطوف به جلوگیری از ورود عمیق‌تر آمریکا به جنگ باشد. این اقدام، در عین حال که سیاست راهبردی کشور ما است، نیازمند بهره‌گیری حداکثری از ابزارهای دیپلماتیک است.»
وی افزود: «از طریق تماس با مقامات آمریکایی، توافق با اروپا و فعال‌سازی دیپلماسی عمومی، می‌توان فشار لازم را وارد کرد. حدود هفت تا هشت میلیون ایرانی مقیم خارج، به‌ویژه در آمریکا، ظرفیت‌های قابل توجهی دارند که باید در این مسیر به‌کار گرفته شوند.»
مهار اسرائیل و حفظ قدرت بازدارندگی ایران
دبیری‌مهر در بخش دیگری از گفت‌و‌گو با اشاره به هدف اعلام‌شده اسرائیل برای نابودی تأسیسات هسته‌ای ایران، گفت: «فعالیت‌های نظامی و موشکی ایران در واقع پاسخی بازدارنده به تجاوزات اسرائیل است. ایران حقوق بین‌الملل را رعایت می‌کند و اسرائیل، به‌عنوان آغازگر جنگ، باید مسئولیت رفتار خود را بپذیرد.»
او تاکید کرد که باید از موضع قدرت دفاعی، پیامی روشن به جهانیان مخابره شود مبنی بر این‌که ادامه تهدید‌ها هزینه‌ساز خواهد بود.
دبیری‌مهر هشدار داد: «در این مسیر باید از مواضع افراطی و شعار‌های تند برای «نابودی اسرائیل» پرهیز شود. این نوع سخنان فقط هزینه سیاسی دارد.»
این کارشناس سیاسی می‌گوید: «در شرایط حساس کنونی، باید با بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی و خارجی، دیپلماسی فعال و هوشمندانه‌ای را پیگیری کنیم. نباید انرژی‌مان را صرف سخنان نامعقول و شعار‌های پرهزینه کنیم.»
او گفت: «اسرائیل با جمعیت متراکمی حدود ده میلیون نفر و مساحتی در حد استان گلستان، از نظر آفندی به نیروی هوایی و حملات سریع متکی است و روحیه مقاومت در این کشور شکننده است. اتکا به نیروی هوایی در کوتاه‌مدت جوابگوست، اما توان بلندمدت چندانی ندارد و در مواجهه با ذخایر موشکی و سامانه‌های پدافندی ایران آسیب‌پذیرند.»
هزینه جنگ برای اسرائیل و مزیت استراتژیک ایران
دبیری‌مهر با اشاره به هزینه‌های روزانه جنگ گفت: «روزانه حدود یک میلیارد دلار هزینه جنگ برای اسرائیل تخمین زده می‌شود که ۲۸۰ میلیون دلار آن صرف سامانه‌هایی مانند گنبد آهنین شده است. ارتش اسرائیل عمدتاً بر نیروی هوایی تمرکز دارد و توان عملیات بلندمدت ندارد. در حالی که ایران با تقویت سامانه‌های پدافندی، از توان آفندی و دفاعی بلندمدت برخوردار است.»
به گفته این کارشناس سیاسی، ظرفیت‌های سیستم موشکی و هوایی ایران به گونه‌ایست که می‌تواند مدت‌های طولانی حملات خود را ادامه دهد. این موضوع باید به درستی در رسانه‌ها و فضای تبلیغاتی تبیین شود؛ این ارزش استراتژیک زیادی دارد و می‌تواند اسرائیل را وادار به عقب‌نشینی کند.
او از عملکرد رسانه ملی نیز انتقاد کرد: «صدا و سیما بیشتر به شعار محدود شده است. هیچ تحلیل کارشناسی در آن دیده نمی‌شود و این باعث می‌شود جریان رسانه‌ای جهانی بر ما غالب شود. محدودیت‌های اینترنت و فضای مجازی هم فرصت‌ها را کم کرده است.»
سناریو‌های پایان جنگ و اهمیت هوشیاری استراتژیک
این کارشناس در ادامه به چهار سناریوی احتمالی برای پایان جنگ اشاره کرد:
دخالت مستقیم و شدید آمریکا شامل حملات گسترده به تاسیسات، زیرساخت‌ها، و نیرو‌های ایرانی که احتمال آن پایین ولی خطرناک است.
تداوم مقاومت تا استقرار ساز و کار‌های سیاسی.
بازگشت به میز مذاکره با هدف توافق درباره غنی‌سازی.
افزایش فشار بر اسرائیل از طریق حملات هدفمند و رسیدن به آتش بس بدون حل مسائل مرتبط با غنی‌سازی. (این مسیر با مخاطرات بالایی همراه است).
به گفته دبیری‌مهر، «اگر متجاوزان حملات را متوقف کنند، باید این مرحله را پایان جنگ تلقی کرد. مرحله جدیدی باید آغاز شود که مبنای آن ساختن ایران قدرتمند باشد.»
او افزود: «اگر ایران در زمین سیاست، تبلیغات و حقوق بازی کند، برگ برنده دارد. اما در زمین نظامی‌گری، برگ‌های برنده محدود و پرهزینه است.»
دبیری‌مهر در پایان گفت: «تنها راه جلوگیری از دخالت بیشتر آمریکا، بهره‌گیری کامل از دیپلماسی رسمی و غیررسمی است. باید تصویری واقع‌بینانه از هزینه‌های مشارکت آمریکا در کنار اسرائیل ترسیم شود. گفت‌و‌گو‌های هدفمند و لابی‌گری می‌تواند نقش مهمی در تبیین این پیام داشته باشد.»
او ابراز امیدواری کرد که ایران بتواند با تمرکز بر دیپلماسی هوشمندانه، بحران را کنترل و شرایط را به سمت ثبات و صلح هدایت کند.
ای کاش قبل از مصاحبه با این آقای دبیری مهر یه تست الکل یا مواد ازش می‌گرفتید
آخه آقای مثلا کارشناس شما یک بار تجربه برجام رو دیدید تهش چی شد؟ یعنی واقعا امثال شما دلشون خوشه به مزخرفاتی مثل دیپلماسی و قوانین بین المللی جامعه جهانی!؟
تو این دینا فقد زور و قدرت حرف اول رو میزنه اگه ایران میخواد این جنگ پایان پیدا کنه اول باید از بمب اتم رونمایی کنه و بعد از موشک قاره پیما رونمایی کنه
ای کاش قبل از مصاحبه با این آقای دبیری مهر یه تست الکل یا مواد ازش می‌گرفتید
آخه آقای مثلا کارشناس شما یک بار تجربه برجام رو دیدید تهش چی شد؟ یعنی واقعا امثال شما دلشون خوشه به مزخرفاتی مثل دیپلماسی و قوانین بین المللی جامعه جهانی!؟
تو این دینا فقد زور و قدرت حرف اول رو میزنه اگه ایران میخواد این جنگ پایان پیدا کنه اول باید از بمب اتم رونمایی کنه و بعد از موشک قاره پیما رونمایی کنه