ربودن عروس در قرقیزستان، رسمی غیرانسانی و خشونتی آشکار علیه زنان است که سالانه بیش از ۱۰,۰۰۰ دختر جوان را قربانی می‌کند. این عمل هولناک، شامل ربودن، آزار جنسی و حتی قتل دختران است. چرا این رسم تکان‌دهنده در آسیای مرکزی همچنان ادامه دارد؟
قرقیزستان؛ مقصدی زیبا با واقعیتی هولناک
قرقیزستان، کشوری محصور در خشکی و همسایه چین، با کوه‌های خیره‌کننده و یخچال‌های طبیعی، مقصدی محبوب و زیبا برای گردشگران است. اما این زیبایی، رسمی هولناک را در خود جای‌داده که دهه‌ها به‌عنوان «سنت» توجیه شده است. روزنامه سان (The Sun) تصاویری تکان‌دهنده از این عمل منتشر کرده تا توجه جهانی را به این فاجعه جلب کند.
لحظه‌ای که یک دختر مدرسه‌ای از خانواده‌اش ربوده می‌شود تا با رباینده‌اش ازدواج کند.
در خیابان‌های زیبای قرقیزستان دختری فریاد می‌زند: «نه! مادر!» گروهی از مردان مست او را به زور به داخل خودرو می‌کشانند. مردم محلی، بی‌توجه به فریادهای رو به خاموشی این نوجوان، به زندگی روزمره خود ادامه می‌دهند. این دختر از خانواده و دوستانش جدا شده و به اجبار همسر غریبه‌ای می‌شود. قرقیزستان، پایتخت جهانی ربودن عروس، شاهد ربایش بی‌رحمانه دختران حتی از سن ۱۳ سالگی است.
برآوردها حاکی از آن است که بیش از ۱۰,۰۰۰ زن و دختر هر سال قربانی این عمل می‌شوند و بسیاری مجبور به رها کردن رویاهای شغلی و روابط عاطفی خود می‌گردند.
ربودن عروس در قرقیزستان در قالب رسمی به نام «بگیر و ببر»
سنت «آلا کاچو» (ala kachuu)، به معنای «بگیر و ببر»، در نیمی از ازدواج‌های قرقیزستان رخ می‌دهد. حامیان این عمل ادعا می‌کنند که «دختران از طریق اشک به خوشبختی می‌رسند». اما کارشناسان، اقدامات ربایندگان را به باندهای تبهکار سوءاستفاده جنسی در بریتانیا تشبیه می‌کنند که با روش مشابهی قربانیان را مورد آزار قرار می‌دهند.
رسم «آلا کاچو» در نیمی از ازدواج‌های قرقیزستان رخ می‌دهد.
«مارکوس جانستون»، وکیل برجسته بریتانیایی، می‌گوید: «مردان در قرقیزستان دختران را از مدرسه می‌ربایند، مورد تجاوز قرار می‌دهند و به دلیل انگ اجتماعی، این دختران اغلب نمی‌توانند به جامعه عادی بازگردند.» و هشدار می‌دهد که جرایم مشابه در بریتانیا نیز در حال افزایش است.
طرفداران ربودن عروس ادعا می‌کنند که دختران قرقیز خودشان مایل به ربوده‌شدن هستند؛ و اینکه ناراحتی آنها فقط یک «نمایش» است، چون نمی‌خواهند طوری به نظر برسد که برای ازدواج بی‌تاب هستند. به گفته آنها، دختران می‌دانند که «نه» گفتن، نشانه «پاکی و معصومیت» تلقی می‌شود.
مادیف، یکی از کسانی که به آدم‌ربایی اعتراف کرده، در دفاع از این رسم جاری گفت: «ما قرقیز هستیم. این یک سنت است، در خون ماست.»
حتی افسران پلیس قرقیزستان نیز از ربودن عروس حمایت کرده‌اند. در مصاحبه‌ای با سازمان دیده‌بان حقوق بشر در سال ۲۰۰۵، یکی از افسران ارشد پلیس این کشور گفت: «فقط اسمش «ربودن» است. ۹۹ درصد زنان با این آدم‌ربایی موافق هستند. خودم هم همسرم را دزدیده‌ام.»
فرآیند هولناک ربودن عروس در قرقیزستان
در ربودن عروس، داماد ابتدا دختری را انتخاب می‌کند؛ گاهی دختری که می‌شناسد یا حتی غریبه‌ای در خیابان. سپس، با دوستانش نقشه ربایش را طراحی می‌کند. در برخی موارد، از یکی از دوستان ناآگاه قربانی برای فریب و کشاندن او به مکان خاصی استفاده می‌شود. در نهایت، گروه با تعقیب دختر او را می‌ربایند.
مستند تکان‌دهنده‌ای که توسط VICE فیلمبرداری شده است، یک گروه آدم‌ربا را نشان می‌دهد که در حالی که برای ربودن یک دختر مدرسه‌ای آماده می‌شوند، به اضطراب خود می‌خندند.
در مستندی تکان‌دهنده از وایس (VICE) در سال ۲۰۱۱، گروهی از مردان در حال خنده و آوازخوانی دیده می‌شوند که برای ربودن دختری آماده می‌شوند. یکی از مردان می‌گوید: «قلبمان تند می‌زند.» دختر، که رویای وکیل شدن داشت، فریاد می‌زند: «رهایم کنید!» اما به زور به داخل خودرو کشانده می‌شود.
فشار برای پذیرش ازدواج اجباری
پس از ربایش، دختران معمولاً به خانه خانواده داماد برده می‌شوند. خویشاوندان زن داماد، آنها را از خانواده خود جدا کرده و تحت فشار برای پذیرش ازدواج قرار می‌دهند. در مستند وایس، زنی مسن به دختری مضطرب می‌گوید: «آرام باش، عزیزم، خوشبخت خواهی شد.»
گمان می‌رود که بیش از ۱۰۰۰۰ زن و دختر هر ساله قربانی این رسم می‌شوند.
اما بسیاری از قربانیان، به دلیل دوری از خانه، تهدید به نفرین‌های خرافی یا آزار جسمی، تسلیم می‌شوند. یکی از بازماندگان می‌گوید: «این مرد را هرگز ندیده بودم و نمی‌خواستم با او ازدواج کنم. گفتم نمی‌خواهم با تو زندگی کنم، اما او گوش نکرد.»
چند ساعت پس از ربودن عروس، اغلب یک روحانی آن دو را به عقد یکدیگر درمی‌آورد، جشن عروسی برگزار می‌شود و مردانی که در آدم‌ربایی نقش داشته‌اند به خانه خانواده عروس می‌روند. آنها با خود هدایایی مانند نوشیدنی، غذا و دام به همراه می‌برند و برای این آدم‌ربایی «عذرخواهی» می‌کنند.
مرگ و خودکشی؛ پایان تراژیک برخی قربانیان
دختران ربوده‌شده به اجبار با ربایندگان خود ازدواج می‌کنند. بسیاری از آنها مورد ضرب‌وشتم، تجاوز یا بردگی برای خانواده شوهر قرار می‌گیرند. برخی به دلیل مقاومت، خفه یا با چاقو کشته می‌شوند. برخی دیگر، از شدت ناامیدی، به خودکشی روی می‌آورند.
معترضان در بیشکک پایتخت قرقیزستان با پلاکاردهایی در دست خواستار استعفای رهبری وزارت کشور در پی قتل یک عروس ربوده شده هستند.
در سال ۲۰۲۲، دختری ۱۳ساله پس از ربایش و آزار جنسی خودکشی کرد. در سال ۲۰۲۱، زنی ۲۷ساله چند روز پس از ربایش، خفه‌شده در خودرویی متروکه پیدا شد. در سال ۲۰۱۸، یک دانشجوی ۲۰ساله پزشکی، توسط رباینده‌اش در ایستگاه پلیس با چاقو کشته شد.
یک بازمانده ۱۸ساله می‌گوید که «فشاری وحشتناک از هر سو» احساس می‌کرد، افسردگی شدید داشت و تصمیم گرفت جان خود را بگیرد.
دختران ربوده‌شده اغلب مورد تجاوز قرار می‌گیرند و به دلیل «بی‌آبرویی» از سوی خانواده طرد می‌شوند. حتی اگر مورد تجاوز قرار نگیرند، اقامت یک‌شبه در خانه رباینده، «آبروی» آنها را «لکه‌دار» می‌کند.
ایرینا تسوکرمن، وکیل حقوق بشر، می‌گوید: «دختری که شب را در خانه مرد دیگری گذرانده، تحت فشار اجتماعی شدید برای ازدواج قرار می‌گیرد. حتی در صورت فرار، ممکن است طرد شود.»
برخی قربانیان، مانند عروس روستایی که پس از ضرب‌وشتم شدید یک ماه در بیمارستان بستری بود، از ترس جان خود سکوت می‌کنند.
فرار و امید به تغییر
برخی زنان موفق به فرار می‌شوند یا سال‌ها بعد زندگی جدیدی می‌سازند. آیسولو، زنی در دهه ۴۰ زندگی‌اش که اکنون مربی ورزشی بین‌المللی است، می‌گوید «این اتفاق هولناک هرگز از ذهنت پاک نمی‌شود».
آیسولو، بازمانده آدم‌ربایی، گفت: «این اتفاق تا آخر عمر با تو می‌ماند.»
سازمان ملل متحد ازدواج اجباری را نقض حقوق بشر می‌داند. طبق گزارش سازمان بین‌المللی کار (ILO)، در سال ۲۰۲۱، حدود ۲۲ میلیون نفر در جهان در ازدواج اجباری زندگی می‌کردند. با این حال، در قرقیزستان، این جرم به ندرت مجازات می‌شود و «سنت باستانی» بهانه‌ای برای تداوم آن است.
چرا برخی مردان برای ازدواج به ربودن دختران روی می‌آورند؟
دلایل ربودن عروس در قرقیزستان شامل واکنشی تحریف‌شده به «عشق» در نگاه اول، شرط‌بندی با دوستان، ترس از رد شدن، میل به قدرت یا اجتناب از پرداخت مهریه است.
مادیو تینچتیک، آدم‌ربا و عروس اجباری‌اش اورمونوا المیرا
برخی مردان با مشکلات روانی یا سوءپیشینه نیز از این روش برای یافتن تضمین‌شده همسر استفاده می‌کنند. المیرا، زنی که سال‌ها توسط آدم‌ربای خود کتک می‌خورده، به سازمان دیده‌بان حقوق بشر گفت که بالاخره پزشک تشخیص داد که همسر اجباری‌اش مبتلا به اسکیزوفرنی بوده و توانست از او جدا شود.
بهانه ربودن عروس در قرقیزستان هرچه باشد، یک چیز مسلم است؛ این عمل هولناک تنها زنان و دخترانی را که از خیابان ربوده می‌شوند تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، بلکه خانواده‌های قربانیان را نیز ویران می‌کند. یکی از مادران دل‌شکسته می‌گوید: «دخترم در روستای محل زندگی ما ربوده شد و پس از سه ماه خودکشی کرد. حالا جز غم چیزی نداریم.»
بدون نظر