یک متخصص در زمینه خودشیفتگی به‌تازگی نمونه‌هایی از بروز این اختلال شخصیتی در میان زنان را مطرح کرده و به نشانه‌هایی اشاره کرده که ممکن است حاکی از حضور یک زن خودشیفته در خانواده باشند.
کاتلین سکستون، روان‌درمانگری که سال‌ها درباره خودشیفتگی مطالعه کرده و نوشته، در کتاب جدید خود با عنوان «والد من، طاووس»، به بررسی عمیق‌تری از رفتارهای آسیب‌زننده افراد مبتلا به این اختلال نسبت به اطرافیانشان پرداخته است.
او در مقاله‌ای که برای مجله استایلیست نوشته، توضیح داده که اگرچه خودشیفتگی معمولاً به‌عنوان یک ویژگی مردانه شناخته می‌شود، اما زنان هم ممکن است دچار این اختلال باشند، با این تفاوت که نحوه بروز آن در زنان کاملاً متفاوت با چیزی است که معمولاً از یک مرد خودشیفته انتظار می‌رود.
سکستون معتقد است که علت این تفاوت به این برمی‌گردد که «معیارهای تشخیصی کلاسیک برای خودشیفتگی (خودبزرگ‌بینی، نیاز به تحسین و عدم همدلی) بیشتر با رفتارهای سنتی مردانه تطابق دارند». به همین دلیل، هم در عرصه بالینی و هم در سطح عمومی، شناخت کافی نسبت به خودشیفتگی در زنان وجود ندارد.
خودشیفتگی در زنان پشت نقاب رفتارهای به‌ظاهر زنانه
زنان خودشیفته اغلب رفتاری از خود نشان می‌دهند که ممکن است «زنانه» به نظر برسد، اما در واقع نوعی پوشش برای اعمال کنترل و دستکاری دیگران است.
دهه‌هاست که خودشیفتگی سایه‌ای مردانه به خود گرفته است. فرهنگ عامه معمولاً افراد خودشیفته را مردانی سلطه‌گر، متکبر و کنترل‌گر تصویر می‌کند؛ مثل سرمایه‌داران وال‌استریت، رهبران فرقه‌ها یا شریک‌های عاطفی مستبد. حال تصور کنید که یک زن خودشیفته چگونه رفتار می‌کند. او ممکن است فردی فداکار و مراقب به‌نظر برسد و مدام در حال کمک کردن یا مادری کردن برای شریک زندگی‌اش باشد، اما این رفتارها در عمل استقلال طرف مقابل را زیر سؤال می‌برد.
چنین زنی ممکن است از آسیب‌پذیری خود به‌عنوان یک سلاح استفاده کند، نقش قربانی را بازی کند یا با رفتارهای منفعل-پرخاشگرانه، رابطه را تحت کنترل بگیرد.
چرا خودشیفتگی در زنان کمتر دیده می‌شود؟
ویژگی‌هایی که معمولاً به زنان نسبت داده می‌شوند، اغلب از دیدگاه خوش‌بینانه و حتی رمانتیک دیده می‌شوند و این مسئله دست زنان خودشیفته را برای رفتارهای ناسالم بازتر می‌گذارد.
فرهنگ ما به‌گونه‌ای شکل گرفته که زنان را به‌عنوان مراقب و همدل می‌بیند؛ ذاتاً مهربان و بیش‌ازحد بخشنده. ویژگی‌هایی مانند وابستگی عاطفی یا احساساتی بودن، بیشتر مورد چشم‌پوشی قرار می‌گیرند یا حتی ستایش می‌شوند، تا اینکه به‌عنوان ابزارهایی برای کنترل دیگران در نظر گرفته شوند.
اما این کلیشه‌ها نه‌تنها گمراه‌کننده‌اند، بلکه خطرناک هستند و باعث می‌شوند که واقعیت آسیب‌زننده خودشیفتگی در زنان نادیده گرفته شود، در حالی که این اختلال می‌تواند به همان اندازه که در مردان ویرانگر است، در زنان هم مخرب باشد؛ البته با روش‌هایی پنهان‌تر.
تفاوت میان مادر و پدر خودشیفته در فضای خانواده
در فضای خانوادگی، رفتار خودشیفتگان زن و مرد تفاوت‌های قابل‌توجهی با یکدیگر دارد. هر دو جنس اغلب کنترل‌گری خود را پشت رفتارهایی شبیه به دلسوزی و فداکاری پنهان می‌کنند که نتیجه‌اش برای فرزندان، گیجی روانی و آسیب‌های عاطفی است.
در حالی که پدر خودشیفته معمولاً با قدرت‌طلبی افراطی خانه را اداره می‌کند؛ یا آن‌قدر مستبد است که به مرز بی‌رحمی می‌رسد، یا آن‌قدر سرد و دور از احساس است که کودک را به حال خود رها می‌کند. مادر خودشیفته شیوه‌ای کاملاً متفاوت دارد.
او ممکن است با استفاده از احساس گناه، وابستگی ناسالم یا نقش قربانی، فرزندانش را کنترل کند. ممکن است ادعا کند که برای فرزندانش زندگی می‌کند، در حالی که به بهانه عشق، مرزهای شخصی آن‌ها را از بین می‌برد.
چنین مادری ممکن است با دخترش وارد رقابت شود یا پسرش را به‌گونه‌ای وابسته نگه دارد که مستقل نشود. اما جامعه تمایلی به پذیرش این نوع سوءرفتار ندارد، چون با تصویر ایده‌آل از مادری در تضاد است.
نشانه‌های رایج خودشیفتگی چیست؟
برخی نشانه‌هایی که می‌تواند نشان‌دهنده حضور یک فرد خودشیفته باشد، عبارت‌اند از:
خودمحور بودن
دادن قول‌های بی‌پشتوانه
حسادت به دیگران
تحریف واقعیت یا «گَس‌لایتینگ»
بزرگ‌نمایی در مورد خود
نداشتن همدلی
تمرکز افراطی بر قدرت و موفقیت
جذاب بودن ظاهری یا رفتاری
تلاش برای گرفتن تأیید و تحسین
کنترل کردن اطرافیان و منزوی کردن آن‌ها
نادیده گرفتن نیازها و خواسته‌های دیگران
آمار و پیامدهای اختلال خودشیفتگی
بر اساس داده‌های نظرسنجی ملی در آمریکا، حدود ۷.۷ درصد مردان در مقایسه با ۴.۸ درصد زنان، به‌طور رسمی این اختلال را دارند.
افراد خودشیفته معمولاً افرادی کنترل‌گر، ناپایدار و از نظر عاطفی آزاردهنده هستند. آن‌ها ممکن است که مهر و محبت خود را از شریک زندگی یا فرزندانشان دریغ کنند.
این ویژگی شخصیتی معمولاً با خودمحوری، احساس بزرگ‌منشی، نبود همدلی و نیاز افراطی به تحسین شناخته می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهند که افرادی که ویژگی‌های خودشیفتگی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات روانی، مشکلات در روابط عاطفی و سوءمصرف مواد قرار دارند.
بدون نظر