جنگ هسته‌ای در مقیاس جهانی می‌تواند تنها در چند روز ساختار تمدن را نابود کرده و زمین را وارد «زمستان هسته‌ای» کند. براساس شبیه‌سازی جدید دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا، انفجارهای اتمی بزرگ می‌توانند ۱۶۵ میلیون تن خاکستر به جو تزریق کنند که نور خورشید را مسدود کرده و لایه اوزون را تخریب می‌کند. این پدیده دمای زمین را به شدت کاهش می‌دهد، کشاورزی را متوقف می‌کند و تا ۹۹ درصد جمعیت جهان را به کام مرگ یا گرسنگی می‌کشاند.
پیامدهای مستقیم و گسترده جنگ هسته‌ای
مطالعه‌ای که در مجله Environmental Research Letters منتشر شده، توضیح می‌دهد که انفجار و گوی آتشین ناشی از بمب‌های اتمی، باعث تزریق حجم عظیمی از دوده و خاکستر به لایه استراتوسفر شود. این ذرات، نور خورشید را تا حد زیادی مسدود کرده و دمای جهانی را به‌شدت کاهش می‌دهند.
پژوهشگران هشدار می‌دهند که جنگ هسته‌ای سراسری و زمستان هسته‌ای پس از آن، نه‌تنها موجب مرگ‌ومیر گسترده و از دست رفتن منابع ژنتیکی می‌شود، بلکه سال‌ها مساحت قابل‌کشت و بهره‌وری کشاورزی را کم می‌کند. اختلال شدید در زنجیره تأمین و تجارت نیز این بحران را تشدید کرده و می‌تواند به قحطی منطقه‌ای یا حتی جهانی بینجامد.
پیامد مستقیم این رویداد، نابودی بخش بزرگی از کشاورزی جهان خواهد بود. پژوهشگران دریافته‌اند که در چنین شرایطی تولید ذرت جهانی – که یکی از اصلی‌ترین محصولات کشاورزی و غذای پایه بسیاری از مردم جهان است – ممکن است تا ۸۰ درصد کاهش یابد. این افت شدید نه‌تنها مردم کشورهای درگیر، بلکه میلیاردها نفر در سراسر جهان را با کمبود غذا و قحطی روبه‌رو می‌کند.
این نقشه مقایسه‌ای جهانی، یکی از سناریوهای احتمالی را نشان می‌دهد و بیان می‌کند که چگونه محصولات ذرت ممکن است تحت‌تأثیر منفی قرار گیرند
میزان تغییر در تولید ذرت، بر اساس سال، منطقه و شدت زمستان هسته‌ای
با توجه به مدل‌سازی‌ها، بازگشت تولید جهانی ذرت به سطح پیش از جنگ می‌تواند بین ۷ تا ۱۲ سال طول بکشد، درحالی‌که جمعیت جهان در این مدت با بحران غذایی مداوم و گسترده دست‌به‌گریبان خواهد بود.
تخریب لایه اوزون
علاوه بر کاهش دما و نور، تخریب سریع لایه اوزون یکی از آثار مهم این فاجعه است. انفجارهای اتمی، اکسیدهای نیتروژن و دوده داغ را وارد جو می‌کنند که به‌سرعت اوزون را تجزیه کرده و باعث افزایش شدید اشعه فرابنفش (UV-B) در سطح زمین می‌شود. این اشعه به بافت گیاهان آسیب جدی وارد کرده و توان فتوسنتز و رشد آنها را محدود می‌کند.
یونینگ شی، دانشمند گیاه‌شناسی و هواشناس دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا می‌گوید:
انفجار و گرمای شدید ناشی از بمب‌های اتمی، مقدار زیادی اکسید نیتروژن را وارد لایه استراتوسفر می‌کند. حضور همزمان اکسیدهای نیتروژن و گرمای ناشی از دوده جاذب می‌تواند به‌سرعت اوزون را نابود کرده و سطح اشعه فرابنفش را در سطح زمین افزایش دهد. این امر به بافت گیاهان آسیب می‌زند و تولید جهانی غذا را بیشتر محدود می‌کند.
حتی پس از آغاز بهبود شرایط اقلیمی، باقی‌ماندن سطح بالای اشعه فرابنفش می‌تواند همچنان به محصولات کشاورزی آسیب برساند و آثار این فاجعه سال‌ها پس از پایان جنگ ادامه پیدا کند.
آمادگی کشورها و محدودیت‌ها
در سناریوی جنگ هسته‌ای، بیشتر کشورهای جهان به‌طور رسمی مدعی هستند که برای بدترین وضعیت برنامه‌ریزی کرده‌اند. با این حال این آمادگی بیشتر در قالب طرح‌های اضطراری و کوتاه‌مدت است.
این طرح‌ها شامل ذخیره‌سازی مواد غذایی، ایجاد شبکه‌های توزیع اضطراری و استفاده از سامانه‌های لجستیکی پیشرفته برای رساندن اقلام ضروری به جمعیت آسیب‌دیده است. برخی کشورها حتی پایگاه‌های زیرزمینی، انبارهای استراتژیک غلات و سیستم‌های فیلتر هوای گسترده ایجاد کرده‌اند تا بتوانند در صورت وقوع زمستان هسته‌ای، نیازهای اولیه مردم را تأمین کنند.
با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که این تدابیر در برابر پیامدهای بلندمدت یک جنگ هسته‌ای جهانی کافی نیست. اختلال در تولید غذا، نابودی زمین‌های کشاورزی، کمبود بذر و کاهش شدید دما چالش‌هایی هستند که حتی بهترین زیرساخت‌های لجستیکی نیز قادر به حل کامل آنها نخواهند بود.
نمونه‌های اخیر تنش‌های نظامی، مانند درگیری هند و پاکستان یا جنگ روسیه و اوکراین، نشان داده‌اند که بسیاری از کشورها در عمل بیشتر بر واکنش کوتاه‌مدت تمرکز دارند و برنامه جامع برای تأمین پایدار غذا و منابع در سال‌های طولانی پس از فاجعه ندارند.
بدون نظر