چین در حال ساخت اولین «ربات بارداری» جهان؛ تولد نوزاد بدون مادر!

شاید انتظار داشته باشید که این پدیده را در فیلم‌های علمی-تخیلی ببینید؛ اما دانشمندان چینی به تازگی در حال ساخت نخستین «ربات بارداری» جهان هستند؛ دستگاهی که می‌تواند جنین را تا پایان دوره بارداری حمل کند و عمل زایمان را انجام دهد.

به گفته کارشناسان، این ربات انسان‌نما به رحمی مصنوعی مجهز خواهد شد که مواد مغذی را از طریق یک لوله دریافت می‌کند. انتظار می‌رود که از نمونه اولیه این دستگاه در سال آینده رونمایی شود و قیمت آن در حدود ۱۴ هزار دلار باشد.

این پروژه توسط دکتر ژانگ چی‌فِنگ، بنیان‌گذار شرکت Kaiwa Technology، هدایت می‌شود. رسانه‌های آسیایی گزارش داده‌اند که دکتر ژانگ تنها به ساخت یک انکوباتور ساده فکر نمی‌کند، بلکه هدف او توسعه یک ربات انسان‌نماست که می‌تواند کل فرآیند بارداری از لحظه لقاح تا زمان تولد را بازسازی کند. او تصریح کرده که فناوری رحم مصنوعی به مرحله‌ای رسیده که می‌توان آن را «بالغ» دانست و حالا باید در شکم ربات کار گذاشته شود تا انسان و ربات بتوانند برای ایجاد بارداری با یکدیگر تعامل داشته باشند.

دکتر ژانگ همچنین اشاره کرده که در خصوص مسائل اخلاقی و حقوقی، جلساتی با مقامات استان گوانگ‌دونگ برگزار شده و پیشنهادهایی درباره سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری ارائه شده است. با این حال، هنوز هیچ‌گونه جزئیاتی درباره نحوه لقاح تخمک و اسپرم و کاشت آن‌ها در رحم مصنوعی اعلام نشده است. این اطلاعات برای نخستین بار در گفت‌وگویی در پلتفرم Douyin (نسخه چینی تیک‌تاک) مطرح شد.

واکنش‌ها و چالش‌های اخلاقی

انتشار خبر توسعه این فناوری، بحث‌های گسترده‌ای را در شبکه‌های اجتماعی چین به راه انداخت. مخالفان این طرح، آن را از نظر اخلاقی مشکل‌دار و غیرطبیعی دانستند. برخی معتقد بودند که محروم کردن جنین از ارتباط مادری عملی ظالمانه است و پرسش‌هایی درباره نحوه تأمین تخمک برای این فرآیند مطرح شد.

در مقابل، عده‌ای از این نوآوری استقبال کردند و آن را راهی برای رهایی زنان از درد و رنج دوران بارداری دانستند. یکی از کاربران گفته که بسیاری از خانواده‌ها هزینه‌های زیادی برای لقاح مصنوعی پرداخت می‌کنند، اما نتیجه‌ای نمی‌گیرند؛ بنابراین توسعه ربات بارداری می‌تواند به جامعه کمک کند.

پیش‌تر دانشمندان توانسته بودند بره‌های نارس را برای چندین هفته در یک رحم مصنوعی شبیه به کیسه پلاستیکی زنده نگه دارند. این «بیوبگ» همه نیازهای جنین برای رشد و بلوغ، از جمله خون غنی از مواد مغذی و مایع آمنیوتیک محافظ را فراهم می‌کرد.

پس از ۲۸ روز، بره‌ها که در شرایط عادی احتمالاً زنده نمی‌ماندند، وزن گرفتند و حتی پشم آن‌ها شروع به رشد کرد.

در حالی که بیوبگ بیشتر شبیه به یک انکوباتور عمل می‌کرد و امکان رشد جنین نارس را در محیطی مشابه رحم فراهم می‌ساخت، دانشمندان امیدوارند که ربات بارداری بتواند کل این فرآیند، از لقاح تا زایمان را پشت سر بگذارد.

نگرانی‌های فمینیستی و آینده بارداری

از دهه ۱۹۷۰ میلادی، برخی فعالان فمینیست مانند آندریا دورکین به شدت با استفاده از رحم مصنوعی مخالفت کرده‌اند. آن‌ها هشدار داده‌اند که این فناوری می‌تواند به «پایان نقش زنان» منجر شود.

دورکین در سال ۲۰۱۲ اظهار کرده بود که زنان هم‌اکنون قدرت کنار گذاشتن مردان را دارند و تصمیم گرفته‌اند که آن‌ها را حفظ کنند، اما پرسش اصلی این است که وقتی ساخت رحم مصنوعی به سرانجام برسد، آیا مردان هم تمایلی به حفظ زنان خواهند داشت یا خیر؟

در سال ۲۰۲۲ نیز گروهی از پژوهشگران بیمارستان کودکان فیلادلفیا که روی توسعه رحم مصنوعی کار می‌کردند، مقاله‌ای درباره ملاحظات اخلاقی این فناوری منتشر کردند. آن‌ها هشدار دادند که چنین نوآوری ممکن است باعث کم‌ارزش شدن بارداری یا حتی تبدیل آن به یک موضوع بیماری‌گونه شود و تجربه زنان از معنا، توانمندی و خودشکوفایی در این بخش منحصر به فرد از زیست‌شناسی زنانه کاهش یابد.

با این وجود، یک نظرسنجی که در اوایل امسال انجام شد، نشان داد که ۴۲ درصد از افراد ۱۸ تا ۲۴ ساله گفته‌اند که از «رشد کامل جنین خارج از بدن زن» حمایت می‌کنند.

این موضوع یادآور فیلم The Pod Generation در سال ۲۰۲۳ بوده که در آن یک شرکت فناوری به زوج‌ها امکان استفاده از رحم‌های مصنوعی جداشدنی یا همان «پادها» را برای تقسیم بارداری می‌داد.

اگر این پروژه به مرحله اجرا برسد، ربات بارداری می‌تواند ابزاری برای مقابله با افزایش نرخ ناباروری در چین باشد. گزارش‌ها نشان داده‌اند که نرخ ناباروری در این کشور از ۱۱.۹ درصد در سال ۲۰۰۷ به ۱۸ درصد در سال ۲۰۲۰ رسیده است.

دولت‌های محلی در چین برای مدیریت این چالش، اقدام به افزودن درمان‌های لقاح مصنوعی و لقاح آزمایشگاهی (IVF) به پوشش بیمه درمانی کرده‌اند تا به زوج‌های نابارور برای فرزندآوری کمک شود.